Ngày 4/2 vừa qua, phi hành gia người Nga Oleg Kononenko đã lập kỷ lục thế giới về tổng thời gian trong vũ trụ. Theo Cơ quan vũ trụ Liên bang Nga Roscosmos, Kononenko đã phá kỷ lục vào lúc 8h30 giờ GMT (tức 15h30 giờ Việt Nam), vượt qua thời gian 878 ngày 11 tiếng 29 phút và 48 giây mà đồng hương- nhà du hành Padalka từng thiết lập.

Sinh năm 1964, tại thành phố Chardzhou, Turkmen SSR thuộc Liên Xô cũ (Liên bang Nga ngày nay), hành trình vươn tới các vì sao của Oleg Dmitriyevich Kononenko bắt đầu từ niềm đam mê thời thơ ấu muốn khám phá không gian. Ông hạ quyết tâm học tập, phấn đấu và không ngừng theo đuổi đam mê để đạt được ước mơ “hái sao trên trời”.

phi hanh gia 1.jpg
Nhà du hành Kononenko nuôi dưỡng mơ ước bay vào vũ trụ từ khi còn nhỏ.

Sau khi lấy được bằng động cơ máy bay tại Học viện Hàng không Kharkov mang tên N. E. Zhukovsky, Kononenko dấn thân vào con đường đưa ông đi đầu trong lĩnh vực thám hiểm không gian.

Được chọn làm ứng cử viên phi hành gia vào năm 1996, Kononenko đã trải qua quá trình đào tạo nghiêm ngặt, mài giũa kỹ năng của mình trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ vận hành tàu vũ trụ đến kỹ thuật sinh tồn trong môi trường khắc nghiệt. 

Năm 1998, sau nhiều thành tích xuất sắc tại khóa rèn luyện, Kononenko được chọn làm phi hành gia chính thức, sẵn sàng bắt tay vào một loạt sứ mệnh nhằm xác định lại ranh giới nỗ lực của con người. Sau hơn 10 năm tiếp tục rèn luyện, tháng 4/2008, Kononenko thực hiện chuyến đi đầu tiên của mình vào vũ trụ với tư cách là kỹ sư bay trên tàu Expedition 17/18 tới Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). 

Trong gần sáu tháng làm việc trên ISS, ông nổi bật nhờ khả năng xử lý thành thạo các thí nghiệm khoa học phức tạp, nhiệm vụ bảo trì và tinh thần không hề nao núng khi đối mặt với nghịch cảnh, đặc biệt tại một trục trặc bất ngờ buộc tàu vũ trụ Soyuz phải hạ cánh khẩn cấp vào tháng 10/2008. Kononenko thành công xử lý sự cố và được khen ngợi về dũng khí, sự ổn định, đĩnh đạc và tính chuyên nghiệp, khẳng định vị thế và tiềm năng của ông như một nhà du hành vũ trụ hàng đầu của Nga.

Không chùn bước trước những thách thức của vũ trụ, Kononenko quay trở lại với các vì sao vào tháng 12/2011, đảm nhận vai trò chỉ huy cho Đoàn thám hiểm 30/31. Trong suốt nhiệm vụ kéo dài 192 ngày 18 giờ 58 phút 37 giây của mình trên ISS, ông đã thể hiện khả năng lãnh đạo mẫu mực, dẫn dắt các đồng đội vượt qua vô số thách thức với quyết tâm kiên định. 

Vào tháng 7/2015, Kononenko bắt đầu chuyến hành trình thứ ba tới ISS, làm kỹ sư bay cho Đoàn thám hiểm 44/45. Một lần nữa, ông đã chứng tỏ mình là người có công trong việc thúc đẩy lĩnh vực khám phá không gian, đóng góp vào các sáng kiến nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ những bí ẩn của vũ trụ. 

phi hanh gia 2.jpg
Oleg Kononenko trong một lần ‘bay’ trong phòng thí nghiệm của trạm vũ trụ.

 Chuyên môn của Kononenko về robot và kỹ thuật vô cùng có giá trị trong các hoạt động ngoài tàu (EVA). Ông lúc đó đã điều hướng một cách thành thạo sự phức tạp của các dự án xây dựng trên tàu vũ trụ một cách chính xác và tinh tế.

Tháng 12/2018, Kononenko đảm nhận vai trò chỉ huy Đoàn thám hiểm 58/59. Trong sáu tháng sau đó, ông đã dẫn dắt phi hành đoàn đa quốc gia vượt qua một loạt nỗ lực khoa học và thách thức kỹ thuật.

"Tôi bay vào vũ trụ để làm công việc mình yêu thích, không phải để lập kỷ lục. Tôi tự hào về thành tích của mình, nhưng còn tự hào hơn khi kỷ lục về thời gian sống trong không gian vẫn thuộc về một nhà du hành người Nga". phi hành gia Kononenko chia sẻ cảm xúc từ ISS cách Trái đất 423 km với hãng thông tấn Tass sau khi trở thành người ở lâu nhất trong vũ trụ.

Nhà du hành Kononenko được kỳ vọng sẽ trở thành người đầu tiên đạt tới 1.000 ngày trên vũ trụ vào tháng 6 năm nay. Ông cho biết việc tập thể dục thường xuyên giúp ông cảm thấy không “thiếu thốn hay cô lập” trong không gian. 

Tuy nhiên, khi trở về Trái đất, Kononenko mới nhận ra những khoảnh khắc mình đã bỏ lỡ. “Hàng trăm ngày vắng bóng, bọn trẻ nhà tôi lớn lên không có bố. Ai sẽ bù đắp cho chúng đây", ông trải lòng, theo Yahoo News.

Trong suốt sự nghiệp nổi tiếng của mình, Kononenko đã thể hiện tinh thần hợp tác quốc tế- vốn là trọng tâm trong hành trình tìm kiếm các vì sao của nhân loại. Là một phi hành gia người Nga làm việc cùng với các đồng nghiệp có nguồn gốc văn hóa và quốc gia đa dạng, ông được nhận định đã thể hiện rõ quan điểm rằng việc theo đuổi kiến thức là không có ranh giới và chung tay hợp tác giữa các quốc gia mới có thể giải quyết được những mối quan tâm chung của nhân loại. 

Cam kết lâu dài của ông trong việc thúc đẩy khám phá khoa học và xây dựng thiện chí giữa các quốc gia là minh chứng cho sức mạnh biến đổi của sự hợp tác trong việc theo đuổi các mục tiêu chung, vượt lên trên những nghi kỵ địa chính trị hiện hữu tạo rào cản.

Để biểu dương lòng dũng cảm và chủ nghĩa anh hùng trong chuyến bay vào vũ trụ, theo Nghị định của Tổng thống Nga ngày 5/2/2009, Kononenko đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng Liên bang Nga.

Tử Huy