Triển lãm tranh tại Phòng trưng bày của Nữ hoàng ở Cung điện Buckingham đã cho công chúng chứng kiến sự trở lại của bức chân dung Derich Born, tác phẩm của danh họa gốc Đức Hans Holbein, hiện nằm trong BST Hoàng gia Anh. Ông cũng là một trong những họa sĩ được yêu thích nhất tại Anh thế kỷ 16.

405681v2.jpg
Bức chân dung Derich Born.

Tác phẩm từng thuộc sở hữu của Vua Charles I và được Vua Charles II mua lại khi ông cố gắng tập hợp lại BST Hoàng gia nằm rải rác dưới thời Huân tước Oliver Cromwell. Đây cũng là lần đầu tiên tác phẩm xuất hiện trước công chúng sau khi được phục hồi và bảo tồn tại Bảo tàng J. Paul Getty ở Los Angeles, California (Mỹ).

Bức chân dung thời trẻ của Derich Born, một thương gia đến từ Cologne và là thành viên ít tuổi nhất của Liên đoàn thương mại London được phác họa với gò má cao, góc cạnh và sắc lẹm. Công trình nghiên cứu mới đây về tác phẩm này hé lộ việc danh họa Hans Holbein đã thực hiện nhiều thay đổi nhỏ lặp đi lặp lại, mỗi lần lại mang đến cho khuôn mặt của nhân vật nhiều nét góc cạnh hơn.

Không sinh ra trong hoàng gia, Derich Born là một thương gia người Đức tại Steelyard (London), trụ sở bên bờ sông Thames của Liên đoàn Hanseatic, một tổ chức các thương gia quyền lực, trong đó ít nhất 7 người đã được danh họa Hans Holbein vẽ chân dung, 2 bức đang nằm trong BST Hoàng gia Anh.

Bức chân dung ghi lại hình ảnh khi Derich Born mới 23 tuổi và thể hiện rõ nét mặt kiêu ngạo của chủ nhân. Derich Born bị trục xuất khỏi Anh vào năm 1541 sau khi vướng vào một cuộc tranh chấp với Công tước Suffolk.

Kết hợp tinh tế giữa sa tanh đen và lông thú

Nicola Christie, Trưởng bộ phận bảo tồn các tác phẩm hội họa thuộc BST Hoàng gia cho biết, vào khoảng năm 2021-2022, bức tranh dự kiến đưa đi phục hồi tại Mỹ. Nhưng do hạn chế đi lại trong giai đoạn dịch Covid-19, nó đã được trưng bày trước khi tiến hành phục hồi.

Triển lãm lần này tại London là lần đầu tiên cho công chúng chứng kiến sự tinh tế trong cách xử lý, phối màu của Holbein trên kết cấu sa tanh đen và lông thú.

Bức chân dung được thực hiện trên hai tấm ván gỗ sồi Baltic với một đường may chạy dọc khuôn mặt Derich Born. Bà Christie phát hiện tác phẩm hình thành từ các bộ phận tách rời và dán lại với nhau hơi lệch để lại một đường gờ được sơn đè lên nhưng vẫn có thể nhìn thấy.

Theo chuyên gia bảo tồn hội hoạ này các tấm ván không thể tách rời. “Tác phẩm đã được gắn kết cố định với nhau". Tuy vậy, bà đã thành công trong việc loại bỏ chất độn để lộ bề mặt ban đầu của tác phẩm và tiến hành sơn lại một số vị trí. 

“Làm việc dưới kính hiển vi là một công việc rất mất thời gian nhưng điều thú vị là tìm thấy lớp sơn nguyên bản bên dưới những lớp nền cũ”, bà Christie nói.

screenshot 2023 11 15 at 082951.jpg
Chân dung thương nhân trẻ tuổi Derich Born (trái) và hình ảnh tia X hé lộ nghệ thuật hội họa của tác giả Hans Holbein. (Nguồn: CNN)

Các nhà khoa học cũng sử dụng nhiều phương pháp phân tích, chẳng hạn như quang phổ huỳnh quang tia X và quang phổ khối (thường được dùng để phát hiện chất hoá học có lượng siêu nhỏ trên mẫu thử), để bóc tách được các lớp và sắc tố khác nhau mà Holbein sử dụng để tạo nên bức chân dung, từ phông nền xám đến các lớp sơn mỏng vẽ khuôn mặt của Derich Born và bộ trang phục sang trọng, hay việc sử dụng loại thuốc nhuộm đắt tiền nhất nhằm đạt được phần bóng đen sậm và phần nền màu xanh lam thẫm.

Phim chụp X-quang cho thấy Holbein đã thực hiện một số điều chỉnh trên khuôn mặt, vai và mũ, giúp Derich Born có nhiều đường nét góc cạnh hơn.

Bức chân dung sẽ được trưng bày cùng với 40 tác phẩm khác của Holbein trong BST Hoàng gia, bao gồm các tác phẩm về Henry VIII, các con của ông, các vị vua kế nhiệm là Mary I và Edward VI cùng một số người vợ trong đó có Anne Boleyn và Jane Seymour.

Kim Phạm (Theo CNN)