Khánh Vĩnh là huyện miền núi nằm ở phía tây của tỉnh Khánh Hòa, giữa trục đường kết nối từ Nha Trang (Khánh Hòa)-Đà Lạt (Lâm Đồng). Với số dân gần 40.000 người, có 25 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó đồng bào các dân tộc thiểu số chiếm tỉ lệ 73,7%.
Phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số
Thực hiện có hiệu quả các nội dung trong Kết luận số 65-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương (Khóa IX) “về công tác dân tộc trong tình hình mới” và Đề án phát triển tổng thể về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi giai đoạn 2021 – 2030, đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 8, nhằm phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên toàn tỉnh phấn đấu tỷ lệ hộ nghèo của vùng đồng bào DTTS và miền núi giảm 4 -5%/năm.
Tập trung nguồn lực cho thực hiện Chương trình, nhất là cho đầu tư phát triển và hoàn thiện kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi, trước hết là hoàn thành việc làm mới và sửa chữa các tuyến đường giao thông vào khu sản xuất, phục vụ thông thương đi lại, vận chuyển nông, sản phẩm do đồng bào sản xuất ra.
Tập trung giải quyết cơ bản nhà ở dột nát, thiếu nước sinh hoạt và đất sản xuất, phấn đấu đạt được mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện một cách toàn diện, bền vững, giảm nghèo vùng DTTS, rút ngắn khoảng cách phát triển giữa các dân tộc. Xây dựng và phát triển đa dạng các Mô hình kinh tế hộ gia đình theo hướng nhân rộng một số cây trồng chủ lực của huyện gắn với tiêu thụ sản phẩm, hỗ trợ đồng bào DTTS phát triển chăn nuôi, phát triển kinh tế vườn rừng…
Triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tại 13 xã trên địa bàn huyện Khánh Vĩnh giai đoạn 2021-2025 với mục tiêu nâng cao số xã, số tiêu chí đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao; duy trì thành quả và nâng cao chất lượng tiêu chí đã đạt chuẩn nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân; xây dựng nông thôn có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phù hợp, cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn với phát triển nông nghiệp với công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển nông thôn với đô thị; xã hội nông thôn dân chủ, bình đẳng, ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc, môi trường sinh thái được bảo vệ; quốc phòng và an ninh, trật tự được giữ vững.
Phấn đấu đến cuối năm 2025, trên địa bàn huyện Khánh Vĩnh có ít nhất 02 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó: có 01 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; không còn xã dưới 15 tiêu chí. Số tiêu chí đạt chuẩn nông thôn mới bình quân trên địa bàn huyện đến năm 2025 là 15,62 tiêu chí.
Huyện đã tranh thủ huy động mọi điều kiện, nguồn lực nhằm khai thác hiệu quả các điều kiện, tiềm năng và thế mạnh để phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn; ưu tiên nguồn lực đầu tư phát triển du lịch tại các địa bàn có tiềm năng; thực hiện lồng ghép với các chương trình, dự án như chương trình Nông thôn Mới, chương trình mỗi xã một sản phẩm để thúc đẩy phát triển du lịch, góp phần đưa du lịch cộng đồng huyện Khánh Vĩnh trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.
Chú trọng bảo tồn các di sản văn hóa dân tộc thiểu số để phát triển du lịch
Ngoài công tác triển khai công tác dân tộc, phát triển kinh tế người đồng bào dân tộc thì việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá dân tộc cũng là một nhiệm vụ cấp bách, song song và hoà quyện giữa đời sống vật chất và tinh thần.
Lễ hội nơi đây rất đa dạng và phong phú như lễ cưới của đồng bào T’rin; lễ ăn mừng lúa bắp mới, lễ mừng nhà mới, lễ bỏ mả của dân tộc Raglai, Ê Đê; hội tung còn của dân tộc Tày; lễ đền ơn đáp nghĩa của đồng bào Raglai…
Để bảo tồn các di sản văn hóa dân tộc thiểu số, huyện Khánh Vĩnh tổ chức trưng bày, triển lãm hình ảnh, hiện vật, dụng cụ sinh hoạt truyền thống của đồng bào các dân tộc thông qua các đợt tổ chức Liên hoan, Hội diễn, giao lưu văn hóa các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện và tham gia tỉnh. Tuyên truyền nhằm phát huy giá trị di sản văn hoá vào các ngày lễ lớn như ngày Giải phóng hoàn toàn miền Nam 30/4, ngày Quốc tế Lao động 01/5, ngày Quốc khánh 02/9, ngày Di sản văn hóa Việt Nam 23/11… Hội thi Tìm hiểu Di sản văn hóa cho đối tượng là các em học sinh trên địa bàn huyện.
Ngoài ra, để khuyến khích các hộ gia đình dân tộc Raglai bảo tồn, gìn giữ và duy trì tổ chức Lễ Bỏ mả, Lễ cưới, Lễ Đền ơn đáp nghĩa, Lễ ăn mừng lúa mới theo nghi lễ truyền thống của dân tộc Raglai. Hàng năm, UBND huyện cũng đã bố trí kinh phí nhằm để phục dựng các Lễ hội của người đồng bào dân tộc thiểu số.
Huyện đã có kế hoạch và hoàn thành Đề án phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn, phát huy bản sắc dân tộc thiểu số huyện, giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030.
Trọng tâm là phát triển du lịch cộng đồng gắn với phát triển kinh tế-xã hội địa phương và bảo vệ tài nguyên, bảo tồn, phát huy các giá trị tài nguyên văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số; đảm bảo vệ sinh môi trường và an ninh, quốc phòng tại địa phương.
Để thu hút khách du lịch đến địa phương, huyện dự kiến tổ chức các lễ hội cổ truyền như Lễ hội Ăn đầu lúa mới, các hoạt động như làm bánh, chế biến các món ăn từ trái cây, cá suối của người người dân tộc Raglai…
Địa phương tạo điều kiện để người dân tham gia vào quá trình làm du lịch bản địa gắn với các hoạt động văn hóa truyền thống của người T’rin như tổ chức lễ cưới của người T’rin; trong đó sẽ có các hoạt động mô phỏng lại tục lệ xưa nh đốn 100 bó củi làm của hồi môn, tổ chức trao vòng, chúc rượu, thịt cho người thân của hai bên thông gia…
Trước mắt, huyện thực hiện thí điểm mô hình làng Raglai tại một thôn ở xã Khánh Trung. Đến đây, du khách được trải nghiệm các hoạt động thường nhật của người dân như làm rẫy, chăn nuôi, chế biến các món ăn của người Raglai.
Nếu muốn tìm hiểu thêm về truyền thống của người Raglai, khách du lịch sẽ được tham gia vào các lớp học hướng dẫn đan gùi, dệt thổ cẩm hoặc đánh mã la, chơi đàn đá, làm đàn Chapi…
Địa phương kêu gọi các nhà đầu tư thực hiện 7 dự án du lịch cộng đồng kết hợp du lịch sinh thái tại các xã Khánh Thượng, Giang Ly, Khánh Thành, Khánh Trung… Tổng vốn đầu tư dự kiến 894,656 tỷ đồng.
Đây là bước đi phù hợp với những địa bàn như Khánh Vĩnh. Với quyết tâm cao và chiến lược bài bản, chắc chắn trong thời gian tới Khánh Vĩnh có bước tiến lớn trong phát triển kinh tế, qua đó đời sống của đồng bào sẽ được cải thiện.