Lo nhà đầu tư vào khu kinh tế Vân Phong xí đất rồi để đó

Chiều ngày 21/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa.

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, việc xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù cho Khánh Hòa nhằm tạo công cụ pháp lý hữu hiệu để phát huy mọi tiềm năng lợi thế, tạo đột phá về phát triển kinh tế - xã hội, góp phần xây dựng và phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 như mục tiêu Bộ Chính trị đã đề ra.

Để phát huy mọi tiềm năng, lợi thế tạo đột phá về phát triển cho Khánh Hòa, Chính phủ đề xuất 10 chính sách, cơ chế đặc thù. Trong đó, đưa ra các cơ chế ưu đãi nhằm thu hút nhà đầu tư chiến lược vào Khu kinh tế Vân Phong.

Cơ chế đó là ưu đãi cho nhà đầu tư về thủ tục hải quan, thuế; hỗ trợ thủ tục đầu tư kinh doanh, bồi thường, tái định cư; tham gia các hoạt động xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch.

Sau thẩm tra, đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính Ngân sách tán thành chủ trương thu hút nhà đầu tư chiến lược vào Khu kinh tế Vân Phong.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường lưu ý, Chính phủ cần quy định rõ chính sách được ưu tiên hỗ trợ thủ tục đầu tư, hỗ trợ bồi thường tái định cư; được tổ chức, tham gia xúc tiến đầu tư là gì.

Một số ý kiến cho rằng, thu hút đầu tư tại Khu kinh tế Vân Phong có ý nghĩa đột phá, tác động lan tỏa vùng kinh tế Bắc Khánh Hòa - Nam Phú Yên và các tỉnh Tây Nguyên.

Trong khi, hạ tầng Khu kinh tế Vân Phong còn rất hạn chế, cần huy động nguồn vốn đầu tư ngoài ngân sách để xây dựng hạ tầng, triển khai các dự án lớn bằng các chính sách ưu đãi thiết thực; cần khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu phát triển khoa học, công nghệ phù hợp với các ngành nghề thu hút đầu tư; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương.

Vì thế, Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị bổ sung thêm 2 chính sách ưu đãi để thu hút nhà đầu tư chiến lược vào Vân Phong. Đó là áp dụng thí điểm cơ chế cho phép các doanh nghiệp trong Khu kinh tế Vân Phong được khấu trừ bổ sung đối với các chi phí về nghiên cứu phát triển (R&D) khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.

Cùng với đó phân cấp cho UBND tỉnh Khánh Hòa được quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án của nhà đầu tư chiến lược trong Khu kinh tế Vân Phong thuộc thẩm quyền của Thủ tướng.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, các chính sách thu hút nêu trong dự thảo chưa đột phá, cần bổ sung thêm ưu đãi một số chính sách khác.

Chẳng hạn như chính sách khấu trừ bổ sung với các chi phí về nghiên cứu phát triển khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp cho tất cả các doanh nghiệp đầu tư vào Vân Phong hoặc chí ít là cho các nhà đầu tư chiến lược.

Theo Chủ tịch Quốc hội, vừa qua để kích thích kinh tế, nhiều chuyên gia, cơ quan đề xuất việc này nhưng chưa bàn hành được trong gói gần 350 nghìn tỷ, vì vậy nên thí điểm để rút kinh nghiệm.

Bên cạnh đó, cần phân cấp mạnh hơn cho tỉnh Khánh Hoà được quyết định chủ trương đầu tư các dự án vào khu kinh tế Vân Phong. Khi uỷ quyền, phân cấp cho tỉnh thì cũng tăng trách nhiệm của địa phương. Để chặt chẽ, cùng với việc phân cấp cần phải lấy ý kiến của các bộ ngành liên quan trước khi tỉnh quyết định chủ trương đầu tư.

Phó chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, nguồn lực nhà nước có hạn, nên cơ chế đặc thù đưa ra cần tạo sự chủ động cho Khánh Hoà phát triển, trong đó huy động nguồn lực thành phần kinh tế tư nhân.

Tuy nhiên, ông Mẫn đề nghị rà soát, bổ sung quy định chặt chẽ, đủ mạnh, nhất là các chế tài xử lý nhà đầu tư trong trường hợp họ không thực hiện đúng cam kết đưa ra.

Bày tỏ lo ngại, nhà đầu tư vào đăng ký “xí đất”, để đó không đầu tư hoặc đầu tư không đồng bộ, không đúng quy hoạch thì sẽ phá vỡ Khu kinh tế Vân Phong, Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý, cần quy định chi tiết hơn các nghĩa vụ của nhà đầu tư, để minh bạch và đủ căn cứ thực tế xử lý, thực hiện.

Ngoài ra, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, việc phát triển kinh tế của Khánh Hòa không chỉ đơn thuần kinh tế mà còn gắn với yếu tố bảo đảm quốc phòng an ninh. Ngoài quần đảo Trường sa, Khánh Hòa còn có vịnh Cam Ranh. Đứng trên vịnh có thể nhìn ra toàn bộ biển Đông.

Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hoà Nguyễn Hải Ninh kỳ vọng rất lớn vào Khu kinh tế Vân Phong, nhưng thiết kế chính sách rất khó nên chưa có chính sách đặc thù để thu hút các nhà đầu tư chiến lược.

Theo Bí thư Khánh Hòa, nếu được phân cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án trong Khu kinh tế Vân Phong thuộc thẩm quyền của Thủ tướng cũng chỉ áp dụng giới hạn với nhà đầu tư chiến lược.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng thừa nhận nhiều ưu đãi đặc thù thu hút nhà đầu tư vào Khu kinh tế Vân Phong chưa chạm tới mong muốn của các nhà đầu tư. Các chính sách ưu đãi thu hút đầu tư vào khu kinh tế Vân Phong đang... “hẻo quá".

Ông Dũng cho biết, Vân Phong có hai đặc điểm nổi trội là du lịch, dịch vụ hậu cần cảng biển, logistics. Các nghiên cứu trước đây về chính sách ưu đãi đầu tư vào khu kinh tế này đưa ra nhiều đề xuất như miễn thị thực nhập cảnh, miễn giảm thuế... nhưng khi thảo luận, lấy ý kiến các bên liên quan thì thấy khá phức tạp, vướng mắc về pháp lý.