Phí BOT, gánh nặng thuế phí và tiếp quá nhiều đoàn thanh tra trong một năm là những kiến nghị "quen thuộc" của doanh nghiệp trước thềm cuộc gặp với Thủ tướng. Đến nay, đã có 274 kiến nghị được gửi đến VCCI để tập hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ tại cuộc gặp gỡ doanh nghiệp dự kiến diễn ra vào tháng 5 này.

Vẫn e ngại BOT

Gánh nặng trạm thu phí BOT là một trong những nội dung được các doanh nghiệp phản ánh nhiều. Từ cuộc đối thoại với Thủ tướng vào tháng 4 năm ngoái, câu chuyện “1 km 4 trạm thu phí” đã là một vấn đề nhức nhối.

Hiệp hội DN tỉnh Sóc Trăng cho rằng, việc giảm chi phí cho DN theo Nghị quyết 35 chưa đi vào thực tế và còn chậm. Các nhà đầu tư sẽ hạn chế đầu tư vào Đồng bằng sông Cửu Long nếu không được Bộ Giao thông Vận tải giãn thời gian thu phí của các dự án từ 10 năm ra 15 năm và mức phí giảm tương ứng còn 70% với trường hợp các thạm thu phí quá dày như hiện nay ở khu vực này. 

{keywords}
Các trạm thu phí BOT vẫn khiến dư luận chú ý. Ảnh minh họa: L.Bằng

Theo hiệp hội này, ở đoạn Cần Thơ - Phụng Hiệp, DN sợ phí nên trốn trạm, phải chạy tuyến đường vòng, cày phá đường nông thôn. Có DN phải tìm đường chạy né quốc lộ 1, khi đó là năm 2016 mới chỉ có 1 trạm. Khi được hỏi, DN cho biết họ chuyển qua đi phà Đại Ngãi nhằm tiết kiệm chi phí. Đường tuyến huyện hẹp nên tài xế chạy rất mệt, song không còn cách nào khác.

“Sắp tới, đoạn đường Bạc Liêu đi đến Cần Thơ chưa tới 120 km nhưng có đến 3 trạm thu phí, mật độ trạm quá dầy làm chi phí DN tăng cao, không còn lợi nhuận”, Hiệp hội DN tỉnh Sóc Trăng phản ánh.

Hiệp hội DN quận Hải An, TP. Hải Phòng cũng bày tỏ bức xúc trước tình trạng phí BOT.

Theo Hiệp hội này, cùng với việc nâng cấp cơ sở hạ tầng thì việc triển khai thu phí đường bộ với các dự án BOT thời gian qua tại một số tuyến đường đã gây ra không ít điều tiếng, khiến dư luận xã hội băn khoăn và Chính phủ đã có những ý kiến chỉ đạo xem xét.

Vừa qua, Kiểm toán Nhà nước sau khi tiến hành kiểm toán một loạt các dự án BOT đã có kết luận và chỉ ra nhiều sai phạm, trong đó có những vấn đề đã được dư luận điểm mặt chỉ tên trước đó.

“DN đề nghị Nhà nước cần nhanh chóng có kết luận chính thức, yêu cầu các DN đầu tư các dự án BOT và trực tiếp là Bộ GTVT xử lý những vấn đề liên quan đã được Kiểm toán Nhà nước kết luận”, Hiệp hội DN quận Hải An kiến nghị.

Dẫn ý kiến của DN, hiệp hội này cho rằng: Nên chăng, để tránh gây lãng phí xã hội và tạo ra một cách ứng xử trong văn hóa giao thông, là giảm mức thu phí tại một số dự án BOT (đặc biệt đối với tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng): vừa thu được phí đối với các loại xe vận tải hàng hóa, vừa giúp một lượng lớn xe container và lái xe bỏ dần thói quen tránh các cung đường phải nộp phí, làm cho tuyến “tỉnh lộ, huyện lộ” nhanh xuống cấp, hệ lụy là nhà nước phải chi thềm tiền cải tạo, khôi phục.

Vẫn thanh kiểm tra triền miên

Năm ngoái, vấn đề DN phải tiếp đón quá nhiều đoàn thanh kiểm tra cũng đã được cộng đồng DN phản ánh lên cơ quan chức năng. Chính phủ đã có chỉ đạo sát sao vấn đề này.

Nghị quyết 35 của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển DN đã đưa ra hàng loạt giải pháp. Trong đó khẳng định, công tác thanh, kiểm tra, giám sát cần bảo đảm mục tiêu ngăn chặn, phát hiện và xử lý, đồng thời hỗ trợ, hướng dẫn DN tuân thủ các quy định của pháp luật.

Chính phủ giao UBND các tỉnh, TP thực hiện thanh, kiểm tra theo đúng quy định của pháp luật (không quá 1 lần/năm); kết hợp thanh, kiểm tra liên ngành nhiều nội dung trong một đợt (trừ trường hợp đột xuất khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật rõ ràng). Không được thanh, kiểm tra khi không có căn cứ theo quy định của pháp luật, đặc biệt là trong lĩnh vực về quản lý thuế.

Song, năm nay Hiệp hội DN địa chất và Khoáng sản Việt Nam vẫn tiếp tục kiến nghị cần loại bỏ sự quản lý chồng chéo trong công tác thanh tra.

Bởi theo hiệp hội này, hàng năm doanh nghiệp vẫn phải tiếp rất nhiều đoàn thanh tra, kiểm tra. Đơn cử, trong năm 2016 Công ty CP Xuất nhập khẩu dịch vụ và đầu tư Việt Nam bị 4 đoàn tới thanh kiểm tra với nội dung gần như nhau: đoàn của UBND huyện; đoàn của Sở Tài nguyên và Môi trường; đoàn của Công an môi trường; đoàn thanh tra liên ngành của UBND tỉnh. Nội dung thanh tra là theo các quy định của pháp luật và các văn bản pháp lý liên quan đến các hoạt động từ khi có dự án mà không giới hạn thời gian những năm trước đã kiểm tra rồi.

Một DN khác là Công ty TNHH Bảo Minh Ông Lang thì phản ánh năm 2016 phải tiếp đón tới 10 đoàn kiểm tra.

DN than phí BOT cao, nhưng nhà đầu tư BOT lại kêu đang lỗ. Cụ thể, theo phản ánh của Tổng công ty Phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI) - đơn vị làm cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, hiện số thu phí từ 2 tuyến đường bình quân là 5,5 tỷ đồng/ngày, lãi vay phải trả khoảng 8 tỷ đồng/ngày. Số tiền thiếu hụt là 2,5 tỷ đồng/ngày (khoảng 900 tỷ đồng/năm).

Lương Bằng