Mô hình “lúa - cá” sinh thái đang trở thành minh chứng sống động cho nông nghiệp xanh, bền vững và hiện đại tại quốc gia hơn 1,4 tỷ dân này.

Trên những cánh đồng ở làng Tân Hòa, thị trấn Đại Lương, tỉnh Phúc Kiến (Trung Quốc), từ sáng sớm, nông dân vừa cấy lúa, vừa kiểm tra đàn cá nhỏ đang bơi lội dưới nước.

Trước đây, lúa là nghề truyền thống nhưng mô hình đơn thuần khiến năng suất thấp, thu nhập hạn chế. Năm 2025, chính quyền triển khai “lúa - cá - đèn” - hệ thống sinh thái ba trong một: cá ăn cỏ dại và sâu bệnh, phân cá làm phân bón hữu cơ, đèn ban đêm thu hút côn trùng làm thức ăn cho cá. 

Nhờ đó, môi trường ruộng lúa cân bằng, giảm phân bón hóa học, nâng cao chất lượng nông sản.

Hình 1 (50).png
Nông dân Tân Hòa thu hoạch cá giữa các luống lúa xanh mướt, mô hình "lúa - cá" giúp tăng thu nhập và tạo hệ sinh thái bền vững. Ảnh: Baidu

Theo số liệu từ 50 mẫu thử nghiệm, mỗi mẫu lúa tăng năng suất khoảng 100kg, cá tươi thu hoạch đạt 30kg. Tính toán tổng hợp, mỗi mẫu ruộng tăng thêm khoảng 2.000 NDT (khoảng hơn 7,4 triệu đồng), tức tăng 40% so với trồng lúa thông thường. 

Đồng thời, giảm thuốc trừ sâu 80%, cải thiện độ hữu cơ của đất 15%, đáp ứng điều kiện thưởng xanh theo chính sách của Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc.

Không dừng lại ở sản xuất nông nghiệp, cách làm này còn được mở rộng sang du lịch trải nghiệm. Một số hợp tác xã chia đồng ruộng thành khu trồng lúa, hồ câu cá và khu trải nghiệm giáo dục, thu hút các gia đình thành thị và đoàn học sinh. 

Du khách có thể tham gia cấy lúa, bắt cá, chụp ảnh đồng quê, vừa vui vừa học. Cụ thể, mỗi mẫu ruộng dành 10% diện tích cho hồ câu, tiếp đón 20 người/ngày, với mức chi tiêu trung bình 50 NDT (khoảng 186.000 đồng)/người, mang về 360.000 NDT (khoảng 1,34 tỷ đồng)/năm.

Hình 2 (48).png
Trẻ em và khách tham quan trải nghiệm câu cá, tìm hiểu kỹ thuật nông nghiệp sinh thái ngay tại đồng ruộng, kết hợp giáo dục và giải trí. Ảnh: Baidu

Các chương trình học tập sinh thái thu phí 150 NDT (khoảng 560.000 đồng)/người, với khoảng 5.000 lượt khách/năm, tạo thêm hơn 75.000 NDT (khoảng 280 triệu đồng) cho nông dân. Như vậy, mỗi mẫu ruộng không chỉ cho thu nhập trực tiếp từ nông sản mà còn mang về nguồn thu trải nghiệm đáng kể.

Một trong những yếu tố thành công là mô hình hợp tác giữa doanh nghiệp và tập thể thôn. Doanh nghiệp cung cấp kỹ thuật và thị trường, thôn quản lý đất và lao động. 

Nhờ đó, tập thể thôn Tân Hòa năm 2024 tăng thu nhập thêm 80.000 NDT (khoảng 298 triệu đồng), thu nhập bình quân mỗi người tăng 1.200 NDT (khoảng 4,5 triệu đồng). 

Cá tươi, gạo hữu cơ trở thành sản phẩm “hot” trên thị trường nhờ thương hiệu xanh và truy xuất nguồn gốc, giá bán cao gấp 2-3 lần sản phẩm thông thường.

Hợp tác này cũng giảm rủi ro cho nông dân nhờ các hợp đồng bao tiêu, đảm bảo đầu ra ổn định. Người nông dân không chỉ được lợi từ thu nhập mà còn nâng cao kỹ năng quản lý, tiếp thị và tham gia vào chuỗi giá trị nông sản.

Mặc dù triển vọng rộng mở, các chuyên gia Trung Quốc cảnh báo không nên ồ ạt áp dụng. Một số nơi trước đây tập trung phát triển “lúa - cá” dẫn tới dư thừa sản phẩm, giá cá giảm, nông dân thua lỗ. 

Để tránh rủi ro, cần phát triển theo điều kiện vùng miền, xây dựng chuỗi logistics và chế biến, sử dụng bảo hiểm nông nghiệp cho nuôi cá, đảm bảo an toàn đầu tư.

Trong ba năm tới, các chuyên gia nông nghiệp Trung Quốc dự đoán mô hình này sẽ đi theo hai hướng chủ đạo: công nghệ hóa và cộng đồng hóa. 

Ứng dụng công nghệ thông minh như giám sát chất lượng nước tự động, cho cá ăn bằng drone sẽ giúp giảm chi phí nhân công và nâng cao hiệu quả sản xuất. Đồng thời, mô hình nông trại theo dạng thành viên sẽ tạo ra cộng đồng khách hàng ổn định, giúp nông dân duy trì nguồn thu lâu dài. 

Theo Baidu