Vừa qua, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội) tiếp nhận, điều trị bệnh nhân 58 tuổi nhập viện trong tình trạng sốt cao, mệt mỏi, ho khạc đờm nhiều.

Năm ngày trước khi vào viện, bệnh nhân bị ho khan do nhiễm lạnh. Theo phương pháp dân gian, người bệnh ngậm vỏ quả kha tử trị ho. Trong lúc ngậm, xuất hiện ho đột ngột, do không biết đã hít phải dị vật nên ông cũng không đi thăm khám kiểm tra. 

Sau 2-3 ngày, người bệnh sốt cao 39-40 độ, ho nhiều hơn và bị khàn tiếng. Người đàn ông này đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 khám, chụp CT ngực cho thấy hình ảnh tổn thương đông đặc thùy giữa phổi phải và dị vật trong lòng phế quản. 

Qua nội soi phế quản ống mềm, các bác sĩ phát hiện dị vật có kích thước 1,2 x 1,5cm gây tắc hoàn toàn phế quản trung tâm.

 Các bác sĩ đã tiến hành gắp dị vật, hút rửa sạch phế quản. Sau khi được nội soi lấy dị vật, bệnh nhân hết sốt, triệu chứng ho giảm. Tiếp tục điều trị kháng sinh, bệnh nhân dần ổn định và ra viện.

Dị vật là mảnh của quả kha tử sau khi được lấy ra từ phế quản người bệnh

BSCKI. Vũ Thị Lệ - Viện điều trị Cán bộ cao cấp Quân đội, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, thông tin, dị vật đường thở là tình trạng trong thanh - khí - phế quản của người bệnh đang mắc các vật dụng vô cơ hoặc thức ăn kích thước lớn. 

Khi có dị vật, người bệnh thường có các triệu chứng như: ho sặc sụa, khó thở, tím tái, khàn tiếng… Nếu không được chẩn đoán và xử trí nhanh chóng có thể dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như: Suy hô hấp, viêm phế quản - phổi, xẹp phổi, áp xe phổi, tràn mủ màng phổi do áp xe vỡ vào màng phổi, giãn phế quản do dị vật bỏ quên lâu ngày, sẹo hẹp thanh quản, thậm chí tử vong. 

“Khi nhắc đến dị vật đường thở, chúng ta thường nghĩ ngay đến đối tượng là trẻ em, người già nhưng hóc dị vật có thể xảy ra với bất kì ai nếu sơ suất”, bác sĩ Lệ cho biết.

Bác sĩ khuyến cáo, khi nghi ngờ bị hóc dị vật, tùy lứa tuổi và tình trạng của nạn nhân mà xử trí đúng cách và nhanh chóng. Nếu không có kinh nghiệm và được đào tạo, tốt nhất bạn nên tìm người có chuyên môn hoặc chờ đội cấp cứu. Người dân không nên cố gắng dùng tay móc hoặc chữa mẹo dân gian để lấy dị vật ra. 

Những việc này làm niêm mạc miệng xước, dễ chảy máu, nhiễm trùng hoặc làm dị vật có thể mắc sâu hơn và rơi xuống những vị trí nguy hiểm. Mỗi người dân cần trang bị cho bản thân và gia đình các kiến thức sơ cứu cơ bản các tai nạn thường gặp nhất là hóc dị vật.

Nếu người bị nghẹt sặc còn tỉnh, có thể nói, ho mạnh hoặc thở đầy đủ, chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

Trường hợp nạn nhân bị tắc nghẽn đường thở nặng và đe dọa tính mạng (nạn nhân vẫn tỉnh nhưng không thể ho, nói, khóc hoặc thở) bạn có thể thực hiện biện pháp Heimlich đối với người tỉnh:

Bước 1: Vỗ mạnh 5 cái vào sau lưng 

Thủ thuật vỗ lưng tống dị vật đường thở ra ngoài

Dùng phần cuối bàn tay vỗ mạnh vào lưng nạn nhân 5 lần riêng biệt tại vị trí giữa hai bả vai. Cần đảm bảo việc vỗ lưng đủ mạnh và mỗi lần vỗ lưng tách biệt. Cố gắng đánh bật dị vật ra với mỗi lần vỗ lưng. Đánh giá tình trạng cải thiện sau mỗi lần vỗ lưng.

Bước 2: Tiến hành ép bụng 5 cái

1/ Áp dụng cho người lớn và trẻ trên 1 tuổi

Người cứu hộ đứng hoặc quỳ gối phía sau và vòng 2 tay qua người nạn nhân.

Đặt 1 bàn tay (nắm đấm) dưới mũi ức để ép bụng dành cho những người không mang thai hoặc béo phì; đặt lên mặt trước 1/3 dưới xương ức để ép ngực dành cho người béo phì và phụ nữ cuối thai kỳ.

Đặt bàn tay kia ôm lấy nắm đấm. Ấn bụng mạnh hướng từ trước ra sau và từ dưới lên trên 5 lần. Kiểm tra miệng lấy dị vật nếu có.

2/ Đối với trẻ dưới 1 tuổi: Cho trẻ nằm ngửa lên cẳng tay và kê lên đùi người sơ cứu (như hình dưới), chú ý nâng đầu và cổ trẻ cẩn thận, dùng 2 ngón tay ấn mạnh vào 1/3 dưới xương ức.

Thủ thuật Heimlich

Bước 3: Lặp lại bước 1 và bước 2 cho đến khi:

Dị vật bắn ra ngoài.

Nạn nhân có thể ho mạnh và thở được.

Bước 4: Làm tiếp theo:

Nếu dị vật bắn được ra ngoài, nạn nhân có thể ho mạnh và thở được, đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

Nếu nạn nhân mất ý thức: cẩn thận cho nạn nhân nằm xuống mặt phẳng, đánh giá tình trạng hô hấp tuần hoàn. Nếu ngừng tuần hoàn, chúng ta gọi cấp cứu 115 và tiến hành cấp cứu hồi sinh tim phổi cơ bản.