Trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn, Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) được tỉnh Thái Nguyên xác định là giải pháp quan trọng nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng địa phương, nâng cao thu nhập cho người dân.
Đặc biệt, tại các xã khu vực phía Bắc tỉnh, OCOP không chỉ là động lực kinh tế mà còn đóng vai trò then chốt trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu, tiến tới mô hình nông thôn mới thông minh.

Hiện nay, các xã phía Bắc tỉnh Thái Nguyên đã có 245 sản phẩm OCOP, bao gồm: 4 sản phẩm đạt chuẩn 5 sao, 21 sản phẩm 4 sao và 220 sản phẩm 3 sao. Nhiều sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, được sản xuất theo phương pháp thủ công truyền thống, thể hiện kỹ năng đặc trưng của các cộng đồng dân tộc thiểu số. Việc phát triển các sản phẩm này không chỉ đem lại giá trị kinh tế mà còn góp phần bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa phi vật thể, quảng bá hình ảnh địa phương.
Tiêu biểu như Hợp tác xã Tài Hoan, xã Côn Minh, trước đây hoạt động nhỏ lẻ, chưa có thương hiệu rõ ràng. Nhờ tham gia Chương trình OCOP, sản phẩm miến dong của hợp tác xã được chuẩn hóa theo các tiêu chí về chất lượng, an toàn thực phẩm, mẫu mã và bao bì. Đến nay, sản phẩm miến dong của hợp tác xã đã đạt chuẩn OCOP 5 sao và được xuất khẩu ra thị trường quốc tế.
Hợp tác xã Yến Dương, xã Thượng Minh cũng là điểm sáng trong việc phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch cộng đồng. Với các sản phẩm chủ lực như bí xanh thơm, miến dong, gạo nếp Tài… (trong đó có 3 sản phẩm đạt 4 sao và 1 sản phẩm 3 sao), hợp tác xã đã kết hợp giữa sản xuất nông sản với khai thác giá trị văn hóa và làng nghề truyền thống, tạo nên sức hút đối với du khách và mở ra kênh kết nối trực tiếp giữa người sản xuất và người tiêu dùng.
Tại các xã như Thượng Minh, Ba Bể, việc gắn kết OCOP với du lịch văn hóa – nông thôn đã tạo ra hướng phát triển kinh tế mới, góp phần bảo tồn làng nghề, phát huy di sản văn hóa và nâng cao đời sống tinh thần của người dân nông thôn.
Mô hình nông thôn mới ở Thái Nguyên không chỉ dừng lại ở hạ tầng hiện đại mà còn chú trọng ứng dụng công nghệ số trong sản xuất, quản lý và tiêu thụ sản phẩm. Nhiều hợp tác xã, hộ sản xuất đã chuyển sang mô hình nông nghiệp hữu cơ, công nghệ cao, sử dụng máy móc hiện đại và truy xuất nguồn gốc qua mã QR nhằm nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm OCOP.
Cùng với đó, hoạt động chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại cũng được đẩy mạnh. Các sản phẩm OCOP của Thái Nguyên đã được đưa lên các sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso, Shopee… kết hợp với quảng bá qua mạng xã hội, livestream và website chính thức, giúp sản phẩm tiếp cận với người tiêu dùng trong và ngoài nước.
Cùng với ứng dụng công nghệ, công tác tuyên truyền về nông thôn mới hiện đại cũng được chú trọng đẩy mạnh. Các cấp chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể đã tích cực vào cuộc, tuyên truyền sâu rộng đến người dân về lợi ích, mục tiêu và nội dung của chương trình thông qua nhiều hình thức đa dạng: hội nghị, hội thảo, bản tin điện tử, mạng xã hội, các buổi sinh hoạt cộng đồng, truyền thanh cơ sở... Nhờ đó, nhận thức của người dân được nâng cao, chủ động tiếp cận và tham gia vào quá trình chuyển đổi số, xây dựng nông thôn mới một cách tích cực.
Việc phát triển sản phẩm OCOP gắn với xây dựng nông thôn mới tại các xã phía Bắc Thái Nguyên đã mang lại nhiều kết quả tích cực: thu nhập người dân nâng lên, giá trị sản phẩm tăng, diện mạo nông thôn ngày càng khởi sắc. Các mô hình hợp tác xã, tổ hợp tác ngày càng hoạt động hiệu quả, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng bền vững.
Thời gian tới, Thái Nguyên sẽ tiếp tục đầu tư vào hạ tầng số nông thôn, hỗ trợ người dân tiếp cận công nghệ mới, nâng cao năng lực quản trị sản phẩm OCOP theo hướng chuẩn hóa và quốc tế hóa. Đồng thời, tỉnh chú trọng tăng cường liên kết vùng, liên kết chuỗi giá trị để mở rộng thị trường tiêu thụ, và đặc biệt là đưa giáo dục số, đào tạo kỹ năng số về với nông dân – nhất là thế hệ trẻ ở khu vực nông thôn.