Tổng thống Mỹ Barack Obama khép lại hai ngày đối thoại giữa các quan chức Mỹ và TQ bằng việc nêu lên những quan ngại về hành xử của TQ trong vấn đề an ninh mạng và căng thẳng do tranh chấp tại các vùng biển Đông Á.

Theo tuyên bố của Nhà Trắng, ông Obama đã thúc giục TQ hành động để làm dịu căng thẳng. Các cuộc đàm phán cấp cao giữa Mỹ và TQ tại Washington là ‘khúc dạo đầu” cho chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch TQ Tập Cận Bình vào tháng 9 và kết thúc bằng cam kết của cả hai nước trong việc thúc đẩy bảo tồn đại dương.

{keywords}
Tổng thống Mỹ Obama gặp gỡ phái đoàn TQ tại Nhà Trắng. Ảnh: Reuters

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cho biết, hai nước đã “nỗ lực làm việc để giải quyết bất đồng và tìm những điểm chung”. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ vẫn nêu rõ ràng các vấn đề tồn tại khi hai bên gặp nhau tại Nhà Trắng chiều qua.

Trong khi đó, mở màn cuộc Đối thoại Kinh tế và Chiến lược Mỹ-Trung, phó Tổng thống Mỹ Biden thẳng thắn nói: "Các quốc gia có trách nhiệm tuân thủ luật pháp quốc tế và làm việc cùng nhau để đảm bảo cho các vùng biển quốc tế luôn tự do cho thương mại không bị cản trở”. Ông khẳng định: "Các nước loại bỏ biện pháp ngoại giao, sử dụng cách áp chế và đe dọa để giải quyết tranh chấp hoặc làm ngơ trước sự gây hấn của nước khác sẽ chỉ tạo ra sự bất ổn”.

Chuyến thăm sắp tới của ông Tập là lần đầu tiên tới Mỹ kể từ 2013. Cho dù căng thẳng ngày càng gia tăng xung quanh vấn đề an ninh mạng và việc TQ làm đảo nhân tạo ở Biển Đông, thì Bắc Kinh và Washington đều nhấn mạnh có thể làm việc cùng nhau trong những khía cạnh ít gây tranh cãi hơn như biến đổi khí hậu.

Uỷ viên quốc vụ viện TQ Dương Khiết Trì nói rằng, hai bên “có lợi ích chung rộng rãi trong quản lý hàng hải toàn cầu” và rằng họ có thể cùng xây dựng một “môi trường hàng hải “hòa bình và yên tĩnh”.

Về phần mình, Ngoại trưởng Mỹ Kerry cho biết, hai bên sẽ mở rộng hợp tác giữa các cơ quan phòng vệ bờ biển và thực thi luật pháp để đảm bảo các quy chuẩn quốc tế.

Vào hôm thứ ba, ông Kerry nhấn mạnh, cần “giảm bớt căng thẳng hơn là gia tăng chúng” ở Biển Đông và Hoa Đông – nơi TQ có những hành xử gây hấn và ngang ngược cải tạo các bãi ngầm chiếm đóng trái phép bất chấp sự phản đối của nhiều láng giềng, trong đó có các đồng minh của Mỹ.

Tháng trước, Washington đã bất ngờ công khai việc máy bay giám sát Mỹ hoạt động ở gần vùng TQ làm đảo nhân tạo. Hình ảnh công bố cho thấy quy mô TQ cải tạo đảo lớn thế nào. Giới phân tích cho rằng, đây cũng là hành động làm tổn hại đến môi trường hàng hải.

Thái An (Theo Reuters, AP)