Trong bức tranh phát triển nông thôn mới hôm nay, hình ảnh người phụ nữ Việt không chỉ gắn liền với đồng ruộng mà còn hiện diện trong những homestay, gian hàng lưu niệm, tour trải nghiệm văn hóa. Họ là người dẫn đường cho sự thay đổi – vừa gìn giữ nét đẹp truyền thống, vừa tạo sinh kế mới từ du lịch.
Báo cáo tham luận của Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tại một hội nghị gần đây cho biết, phụ nữ hiện chiếm hơn 60% lao động khu vực nông thôn và giữ vai trò quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn. Ở nhiều địa phương, chính họ là lực lượng nòng cốt trong phát triển du lịch cộng đồng, từ tổ chức dịch vụ lưu trú, ẩm thực, trải nghiệm văn hóa đến quảng bá hình ảnh địa phương.
Trong những năm qua, phong trào phụ nữ khởi nghiệp từ du lịch nông thôn đã lan tỏa mạnh mẽ. Thông qua các chương trình hỗ trợ của Hội, hàng chục nghìn phụ nữ đã được tập huấn, đào tạo kỹ năng kinh doanh, quản trị mô hình và kết nối thị trường. Nhiều sáng kiến từ nghề truyền thống như nấu ăn, làm gốm, trồng hoa, đan lát… đã trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc, thu hút du khách đến trải nghiệm.
Từ năm 2022 đến giữa năm 2025, các cấp Hội đã hỗ trợ thành lập 666 hợp tác xã mới, nâng tổng số hợp tác xã do phụ nữ quản lý lên hơn 1.600 đơn vị, cùng hơn 10.000 tổ hợp tác hoạt động hiệu quả. Không ít trong số đó đã kết hợp phát triển kinh tế nông nghiệp với du lịch trải nghiệm, tạo công ăn việc làm ổn định cho hàng chục nghìn lao động nữ.
Tại nhiều vùng quê như Ninh Bình, Hà Tĩnh, Phú Thọ, Quảng Nam, Đồng Nai, các mô hình du lịch cộng đồng do phụ nữ làm chủ đã trở thành điểm sáng. Từ ngôi nhà nhỏ, họ mở homestay đón khách; từ món ăn dân dã, họ xây dựng thương hiệu ẩm thực quê; từ nghề dệt, làm gốm, họ tổ chức tour trải nghiệm văn hóa. Mỗi hoạt động ấy vừa mang lại thu nhập, vừa góp phần giữ gìn hồn cốt làng quê Việt.
Không chỉ tạo việc làm, phụ nữ còn là người gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hóa bản địa. Họ kể câu chuyện về làng nghề, về tập tục, về mùa vụ, biến mỗi chuyến đi thành hành trình khám phá văn hóa sống động. Nhờ vậy, du lịch nông thôn không chỉ là ngành kinh tế mà còn là cầu nối giữa bảo tồn và phát triển – nơi phụ nữ đóng vai trò trung tâm.

Báo cáo của Trung ương Hội chỉ rõ, du lịch nông thôn mang lại cơ hội lớn nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức cho phụ nữ. Thiếu vốn, hạn chế kỹ năng số và marketing, cùng gánh nặng công việc gia đình khiến nhiều chị em khó mở rộng mô hình. Đặc biệt, phần lớn hoạt động du lịch nhỏ lẻ, tự phát, chưa được kết nối với chuỗi giá trị và chưa tận dụng hết tiềm năng địa phương.
Trước thực tế đó, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam xác định giai đoạn tới sẽ tập trung nâng cao năng lực kinh tế cho phụ nữ nông thôn thông qua du lịch cộng đồng. Các hoạt động trọng tâm gồm: hỗ trợ xây dựng hợp tác xã kiểu mới, đẩy mạnh đào tạo kỹ năng kinh doanh, chuyển đổi số và kết nối thị trường.
Nhiều sáng kiến mới đang được triển khai như mô hình “Tổ phụ nữ kinh doanh số”, “Chợ số – Nông thôn số”, giúp phụ nữ tiếp cận nền tảng thương mại điện tử, quảng bá dịch vụ du lịch trực tuyến và mở rộng thị trường. Cùng với đó, Hội còn phối hợp với các địa phương tổ chức chương trình truyền thông và tôn vinh điển hình phụ nữ phát triển du lịch cộng đồng, nhằm lan tỏa tinh thần tự chủ, sáng tạo trong từng vùng quê.
Theo Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, du lịch nông thôn gắn với phụ nữ không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn tạo động lực mạnh mẽ cho xây dựng nông thôn mới bền vững. Khi phụ nữ tham gia sâu hơn vào kinh tế, họ góp phần cải thiện đời sống gia đình, thúc đẩy bình đẳng giới và tạo nền tảng vững chắc cho cộng đồng.