Luật không quy định

Mới đây, UBND TP. Buôn Ma Thuột có báo cáo gửi UBND tỉnh Đắk Lắk, Cơ quan cảnh sát điều tra công an tỉnh này liên quan đến những sai phạm mà Thanh tra tỉnh đã chỉ ra tại Kết luận số 41/KL-TTr ngày 30/11/2018 khi thu hồi đất để xây dựng Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) vùng Tây Nguyên.

Theo đó, việc thu hồi diện tích 10.684m2 đất đứng tên ông Hoàng Mạnh Dũng tại khối 9, phường Tự An để xây dựng BVĐK vùng Tây Nguyên, Thanh tra tỉnh Đắk Lắk cho rằng, việc bồi thường, hỗ trợ đất nông nghiệp cho các hộ bà Hoàng Thị Như Hạnh, ông Hoàng Mạnh Hùng, ông Hoàng Mạnh Tường và ông Hoàng Mộng Khánh là sai quy định, gây thất thoát ngân sách nhà nước hơn 2,657 tỷ đồng.

W-bvdk-vung-tay-nguyen-1-1.jpg
BVĐK vùng Tây Nguyên quy mô 800 giường, được bố trí trên diện tích gần 12ha tại phường Tự An, TP.  Buôn Ma Thuột (Ảnh: Trần Hoàn)

Về vấn đề này, UBND TP. Buôn Ma Thuột cho rằng, 3 thửa đất có diện tích 10.684m2 được cấp bìa đỏ cho ông Hoàng Mạnh Dũng là do ông Dũng, bà Hạnh, ông Hùng, ông Tường góp tiền để mua từ năm 1992, sau đó thoả thuận cho ông Dũng đứng tên để tiện giao dịch.

Theo UBND TP. Buôn Ma Thuột, các hộ này có giấy thoả thuận phân chia quyền sử dụng đất cho 5 người (ông Dũng, bà Hạnh, ông Hùng, ông Tường, ông Khánh), được xác nhận của Ban tự quản tổ dân phố. Các hộ dân này được UBND phường Tự An xác nhận có nhà ở, đất ở tại vị trí thu hồi đất để thực hiện dự án.

“Các hộ gia đình sử dụng đất riêng biệt, ngoài quyền sử dụng đất còn có các tài sản khác gắn liền với đất như nhà ở, cây trồng, vật kiến trúc đều thuộc quyền sở hữu riêng của từng hộ gia đình. Nếu lập phương án bồi thường và chi trả cho 1 hộ là không đúng chủ sở hữu, sẽ phát sinh tranh chấp”, báo cáo nêu.

Trường hợp khác, việc bồi thường, hỗ trợ về đất cho các hộ bà Nguyễn Thị Kim Liên, ông Nguyễn Tiến Dũng, ông Nguyễn Tiến Vũ, ông Nguyễn Hữu Nam và ông Nguyễn Khoa Nguyên, Thanh tra tỉnh Đắk Lắk kết luận, hồ sơ của hộ ông Dũng, ông Vũ và ông Nguyên không đủ điều kiện, UBND TP. Buôn Ma Thuột hỗ trợ về đất nông nghiệp số tiền 2,027 tỷ đồng là sai quy định, phải thu hồi.

Phản hồi về nội dung này, UBND TP. Buôn Ma Thuột cho rằng, các biên bản xác minh nguồn gốc đất của UBND phường Tự An vào tháng 4/2010 xác nhận, diện tích đất bà Nguyễn Thị Kim Liên đang sử dụng đã được UBND TP cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; diện tích đất ông Nguyễn Tiến Dũng, ông Nguyễn Tiến Vũ, ông Nguyễn Hữu Nam và ông Nguyễn Khoa Nguyên đang sử dụng có nguồn gốc từ nhận phân chia, tặng cho quyền sử dụng đất.

“Mặc dù toàn bộ diện tích mà 5 hộ gia đình đang sử dụng được cấp bìa đỏ cho hộ ông Nguyễn Tất Viện (chồng bà Nguyễn Thị Kim Liên), nhưng tại thời điểm thu hồi đất, các hộ gia đình đang sử dụng đất ổn định, có ranh giới rõ ràng, việc phân chia, tặng cho quyền sử dụng đất đều được các thành viên thống nhất và được UBND phường Tự An xác nhận.

Mặt khác, do các hộ gia đình sử dụng đất riêng biệt, ngoài quyền sử dụng đất còn có các tài sản khác gắn liền với đất như nhà ở, cây trồng, vật kiến trúc đều thuộc quyền sở hữu riêng của từng hộ gia đình, nếu lập phương án bồi thường và chi trả cho một hộ là không đúng chủ sở hữu, sẽ phát sinh tranh chấp.

W-bvdk-vung-tay-nguyen-2-1.jpg
UBND TP. Buôn Ma Thuột cho rằng có sự bất cập về chính sách hỗ trợ giữa các hộ dân với nhau. (Ảnh: Trần Hoàn)

“Luật Đất đai năm 2003 và các văn bản liên quan hướng dẫn thi hành Luật không có quy định về các trường hợp hộ gia đình, cá nhân nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp của người đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng chưa làm thủ tục sang tên theo quy định thì không được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất”, UBND TP. Buôn Ma Thuột lập luận.

Bất cập về chính sách

Theo báo cáo của UBND TP. Buôn Ma Thuột, mặc dù trong cùng một dự án nhưng có sự bất cập về chính sách hỗ trợ giữa các hộ với nhau.

Cụ thể có 5 hộ gia đình (Thiều Thị Lựu, Nguyễn Dũng Tiến, Tạ Thị Kim Loan, Nguyễn Thị Anh Đào, Thiều Thị Bích Trâm) mua bán đất nông nghiệp bằng giấy viết tay, dưới hạn mức được tách thửa 500m2 nhưng được UBND tỉnh đồng ý cho chủ trương hỗ trợ về đất.

Bên cạnh đó, 7 hộ gia đình (Hoàng Mạnh Hùng, Hoàng Mạnh Tường, Hoàng Thị Như Hạnh, Hoàng Mộng Khánh, Nguyễn Tiến Dũng, Nguyễn Tiến Vũ, Nguyễn Khoa Nguyên) có diện tích phân chia, cho tặng lớn trên 500m2, đủ điều kiện tách thửa theo quy định của pháp luật thì không được bồi thường, hỗ trợ về đất. 

UBND TP. Buôn Ma Thuột cho rằng, việc bồi thường, hỗ trợ cho 7 trường hợp ở dưới sai quy định là do UBND TP chủ quan, thiếu sót, không báo cáo đề xuất UBND tỉnh xin áp dụng Khoản 1 Điều 23 Nghị định 69/2009/NĐ-CP và Khoản 4, Điều 14 Quy định ban hành kèm theo Quyết định số 02/2010/QĐ-UBND ngày của UBND tỉnh Đắk Lắk. 

Ngoài ra, còn có sự bất cập về chính sách áp dụng văn bản. Tại thời điểm thực hiện dự án áp dụng theo Nghị định số 84/2007/NĐ-CP, trình tự thủ tục khi thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất là ban hành Quyết định thu hồi đất của các hộ xong mới thực hiện công tác kiểm kê, thu thập hồ sơ giấy tờ đất đai có liên quan và phối hợp với UBND phường xác minh nguồn gốc đất sau nên ban hành Quyết định phê duyệt phương án, bồi thường hỗ trợ dẫn đến có sai sót. 

Do bất cập như vậy nên Nghị định 69/2009/NĐ-CP của Chính phủ ngày 13/8/2009 sau đó đã sửa đổi là ban hành Quyết định thu hồi cùng thời điểm với Quyết định phê duyệt phương án, bồi thường hỗ trợ. 

Mặt khác, theo văn bản này, thời điểm năm 2009 do nhận thức các văn bản quy định pháp luật của các cơ quan tham mưu của UBND TP và UBND TP Buôn Ma Thuột còn hạn chế.