1. Giảm thuế nhập khẩu về 0% đối với ô tô ASEAN, giá xe không rẻ

Theo Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN, từ ngày 1/1/2018, thuế nhập khẩu đối với xe nguyên chiếc trong khu vực ASEAN về Việt Nam đã được giảm thuế nhập khẩu về 0%. Chính sách này được áp dụng cho ô tô đạt hàm lượng giá trị nội khối từ 40%.

{keywords}
Ô tô sang nhập khẩu giảm mạnh

Tuy vây, giấc mơ ô tô giá rẻ đã không trở thành hiện thực, khi hầu hết các hãng ô tô vẫn giữ hoặc tăng giá liên tục. Trong đó, xe nhập từ Thái Lan, Indonesia tăng trưởng mạnh, những dòng xe nhập không hưởng ưu đãi thuế như xe Mỹ, Đức giảm mạnh. Đặc biệt, trong 4 tháng đầu năm, hầu như không có một chiếc xe nhập khẩu từ châu Âu nào về Việt Nam.

Cả năm 2018, ước lượng xe nhập khẩu về Việt Nam chỉ đạt 78.400 chiếc, giảm 31% so với năm 2017, nhưng riêng mặt hàng xe ô tô du lịch dưới 9 chỗ ngồi, số lượng nhập khẩu lại tăng đột biến lên tới hơn 51.178 xe, tăng trên 30% so với năm trước. 

2. Toát mồ hôi "chạy" đủ điều kiện theo Nghị định 116

Nghị định 116 quy định điều kiện sản xuất lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô có hiệu lực từ 17/10/2017. Nhưng trên thực tế cả năm 2018 là cuộc chạy đua toát mồ hôi về các loại thủ tục, điều kiện nhằm đáp ứng Nghị định này. 

{keywords}
Điều kiện sản xuất, lắp ráp ô tô ngặt nghèo hơn

Trước và cả sau khi Nghị định này ra đời, những cuộc tranh cãi gay gắt đã và vẫn đang nổ ra về những hàng rào ngặt nghèo đối với ô tô nhập khẩu.

Đây chính là lý do khiến 6 tháng đầu năm 2018, thị trường ô tô nhập khẩu vô cùng trầm lắng khi giảm tới 75,5% so với cùng kỳ 2017 vì các doanh nghiệp chạy lo thủ tục. Nhiều đơn hàng nhập khẩu xe trước đó đã phải hủy vì không đáp ứng được điều kiện.

Cùng một kiểu loại xe nhập khẩu nhưng vẫn bị thử nghiệm nhiều lần về khí thải và độ an toàn... Ô tô nhập khẩu chỉ mới tăng trở lại vào quý IV năm 2018. 

Đối với các nhà sản xuất, lắp ráp ô tô, 18 tháng kể từ khi Nghị định 116 có hiệu lực là khoảng thời gian để hoàn thành các điều kiện, nghĩa là, chỉ còn 6 tháng nữa, tới 17/6/2019, các doanh nghiệp này phải hoàn thành. Trong đó, một trong những điều kiện đáng lo ngại nhất là việc bắt buộc phải có đường thử. Nhiều doanh nghiệp đang than phiền về vấn đề tiếp cận đất đai để nâng cấp cơ sở nhà máy đáp ứng đúng tiêu chí của Nghị định 116.

3. Thuế linh kiện giảm 0%, ưu đãi hấp dẫn nhưng khó đạt

Năm 2018 cũng là năm bắt đầu các chính sách ưu đãi hấp dẫn đối với thuế linh kiện ô tô theo Nghị định 125/2017 sửa đổi bổ sung Nghị định 122/2016 về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, Danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan.

Theo đó, có tới 30 bộ linh kiện chính trong sản xuất ô tô sẽ được giảm thuế về 0% khi các nhà sản xuất, lắp ráp đạt tiêu chí về sản lượng như đảm bảo số lượng chung tối thiểu 8.000 xe và mỗi mẫu xe tối thiểu phải đạt sản lượng 3.000 chiếc, các năm tiếp theo, điều kiện về sản lượng sẽ tăng lên.

Tuy nhiên, việc đáp ứng tiêu chí trên không dễ khi trong số các nhà sản xuất, lắp ráp ô tô hiện nay, chỉ có 4 hãng có thể đáp ứng tiêu chuẩn này là Trường Hải, Hyundai Thành Công, Toyota, Honda, các hãng có thị phần nhỏ sẽ khó khăn hơn.

4. Vinfast triển lãm ô tô tại Paris, dồn dập ra mắt xe mới

Vinfast là thương hiệu ô tô tại Việt Nam được tìm kiếm nhiều nhất trong năm 2018 khi việc cho ra mắt các mẫu xe mới được triển khai thần tốc và các chiến dịch công bố sản phẩm được tổ chức rất ấn tượng.

{keywords}
Vinfast ra mắt xe rất ấn tượng

Ngày 2/10/2018, thay vì chọn ở Việt Nam, 2 mẫu ô tô sedan và SUV của Vinfast đã được công bố tại triển lãm nổi tiếng thế giới Paris Motor Show, ghi dấu ấn mạnh mẽ về thương hiệu ô tô Việt trong bản đồ ngành công nghiệp ô tô thế giới.

Kế đó, sau 1 tháng, hãng cũng đã tổ chức ra mắt cùng lúc bộ đôi hạng sang LUX A2.0 và LUX SA 2.0, xe giá rẻ Fadil và những chiếc xe máy điện thông minh Klara. Chủ đề về các mẫu xe của Vinfast đã trở thành hot trend trong suốt nhiều tháng của cộng đồng người dùng xe.

5. Những cuộc M&A bất ngờ

Mua bán, sáp nhập và sự bắt tay hợp tác, liên kết những thương hiệu ô tô ở Việt Nam là một trong những vấn đề nổi bật của ngành ô tô không thể bỏ qua trong năm 2018. Những cú bắt tay này có thể sẽ làm thay đổi đáng kể trật tự thị trường ô tô trong nước.

{keywords}
Thaco sẽ lắp ráp BMW tại Việt Nam

Đầu tiên là việc tập đoàn Trường Hải (Thaco) chính thức tiếp quản quyền nhập khẩu, phân phối và sản xuất, lắp ráp các loại ô tô mang thương hiệu BMW tại thị trường Việt Nam. Sự chuyển đổi này diễn ra sau khi Euro Auto, nhà phân phối chính hãng của BMW vướng vào vòng lao lý vì gian lận thương mại.

Với cú bắt tay này, Thaco vốn nổi danh với việc lắp ráp, sản xuất xe công nghệ Hàn Quốc ở phân khúc bình dân thì nay, sẽ mở rộng phân khúc xe Đức hạng sang với thương hiệu BMW, MINI và Motorrad. Dự kiến 2019, Thaco sẽ mở khoảng 15 showroom phân phối BMW và hiện đang ấp ủ kế hoạch sẽ lắp ráp BMW tại Việt Nam. 

Cái bắt tay ấn tượng và bất ngờ thứ hai là VinFast chính thức có sự hợp tác toàn diện với tập đoàn GM, được công bố tháng 6/2018. Theo đó, VinFast nhận chuyển nhượng, tiếp quản toàn bộ nhà máy GM tại Hà Nội và sẽ sản xuất dòng ôtô cỡ nhỏ mới được mua bản quyền từ GM. Mẫu xe Chevrolet sẽ được chuyển sang nhập khẩu.

Trước GM, VinFast cũng đã bắt tay với một loạt đối tác lớn trong ngành công nghiệp ôtô như BMW, GM, Magna Steyr, AVL, Pininfarina, EDAG, Bosch, Siemens, với mục tiêu sản xuất ra các dòng xe tiêu chuẩn quốc tế.

6. Kỷ lục triệu hồi ô tô

Năm 2018 ghi nhận tới 43 đợt triệu hồi xe trong khi năm trước đó, 2017 chỉ có 28 đợt triệu hồi. Ước tính có khoảng 88.000 chiếc xe của 7 hãng từ phân khúc bình dân tới sang chảnh tại Việt Nam đã bị công bố lỗi kỹ thuật.

{keywords}
Honda City

Trong đó, lỗi túi khí là phổ biến nhất, xảy ra với xe Honda City, 3 mẫu Altis, Vios, Yaris của Toyota, Audi A6. Kế đến là các lỗi về hệ thống điện, như ở khoảng 11.000 chiếc xe Mercedes- Benz, Misubishi, hay lỗi khóa cửa như xe Ford Ranger và Fiesta.

Hãng đứng đầu về số lượng xe triệu hồi là Toyta với 37.000 chiếc, Ford với 26.000 chiếc và triệu hồi ít nhất là hãng Misubishi với 918 chiếc.

Theo Nghị định 116, triệu hồi xe bị lỗi để khắc phục sửa chữa là một trong những trách nhiệm pháp lý của các nhà sản xuất, lắp ráp ô tô. Riêng với các nhà nhập khẩu, Chính phủ cũng yêu cầu điều kiện nghiêm ngặt để được cấp phép nhâp khẩu chính là giấy ủy quyền của chính hãng trong việc triệu hồi xe bị lỗi bán ra ở Việt Nam.

Phạm Huyền