Sáng 17/8, ngân hàng huyết thanh thuộc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) chính thức đi vào hoạt động. Ông Nguyễn Hồng Tâm, Giám đốc HCDC cho biết đây là đơn vị tổ chức thu thập, bảo quản và cung cấp các nguồn mẫu để xét nghiệm, phục vụ công tác kiểm soát dịch bệnh truyền nhiễm.

Bốn mục tiêu chính của ngân hàng huyết thanh là dự đoán dịch hoặc phát hiện sớm khả năng bùng phát dịch, đánh giá tình hình miễn dịch cộng đồng, đánh giá hiệu quả của một số biện pháp can thiệp, khảo sát sự lưu hành thầm lặng của tác nhân gây bệnh.

Theo bác sĩ Tâm, các mẫu huyết thanh như “bộ dữ liệu sống” về sức khỏe của người dân TP.HCM với rất nhiều thông tin như mầm bệnh tiềm ẩn, kháng thể của các bệnh đã mắc, thậm chí cơ thể có hóa chất hay dấu ấn của phương pháp điều trị nào hay không…

Ngân hàng huyết thanh tại HCDC có sức chứa khoảng 450.000 mẫu. Ảnh: An An.

Tại HCDC, ngân hàng huyết thanh có sức chứa lưu trữ từ 400.000-450.000 mẫu huyết thanh. Dự kiến, trong giai đoạn 2024-2030, ngân hàng sẽ được đầu tư mở rộng. “Đây là bộ dữ liệu phong phú, là tài sản quý giá về dữ liệu sức khỏe của người dân thành phố", ông nói. 

Phó giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Tấn, Đơn vị nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU), cho hay mục đích của việc điều tra huyết thanh là theo dõi mức độ miễn dịch trong cộng đồng đối với một tác nhân gây bệnh. Từ đó, cung cấp dữ liệu khoa học giúp đề ra các chính sách y tế phù hợp, như chính sách tiêm chủng hay ứng phó với dịch bệnh mới nổi.

Thiết lập ngân hàng huyết thanh có tính đại diện cao cho người dân thuộc một vùng lãnh thổ là mấu chốt đảm bảo việc điều tra huyết thanh có độ tin cậy và chính xác cao.

Tại Việt Nam, một số ngân hàng huyết thanh đã được thành lập thông qua chương trình nghiên cứu điều tra dịch tễ của Bộ Y tế, Viện vệ sinh dịch tễ trung ương, Viện Pasteur TP.HCM. Trọng tâm các chương trình giám sát có thể kể đến như HIV, virus Zika, viêm gan siêu vi B và C, cúm A H5N1.

Trong năm 2022, để đánh giá tình trạng miễn dịch cộng đồng đối với Covid-19, HCDC đã phối hợp với OUCRU thực hiện 3 đợt khảo sát thu thập mẫu huyết thanh. 

Kết quả cho thấy hầu hết người dân TP.HCM ở cả 4 khu vực địa lý đều đã có kháng thể kháng SARS-CoV-2 do nhiễm tự nhiên hoặc do tiêm vắc xin. Tất cả các nhóm tuổi đều có kháng thể kháng SARS-CoV-2 với tỷ lệ trên 70%.

Khảo sát trên cũng là bước chuẩn bị ban đầu cho sự ra đời của ngân hàng huyết thanh tại HCDC.