Quyết định này được đưa ra tại phiên họp thứ 23 ngày 12/5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận, cho ý kiến về tờ trình xây dựng Luật Chuyển đổi giới tính do ĐBQH Nguyễn Anh Trí đề xuất.
Được công nhận giới tính mới một lần trong đời
Trình bày báo cáo tóm tắt tờ trình, đại biểu Nguyễn Anh Trí cho biết sau khi tiếp thu ý kiến từ phiên họp của Ủy ban Thường vụ vào tháng 4, dự luật được điều chỉnh tên gọi từ Luật Bản dạng giới thành Luật Chuyển đổi giới tính.
Theo ông Trí, việc đổi tên Luật nhằm phản ánh chính xác phạm vi, bản chất đối tượng điều chỉnh của đề nghị xây dựng Luật. Cùng với đó, hồ sơ dự thảo luật đã được điều chỉnh cơ bản ở 4 nhóm vấn đề, thay đổi khoảng 60% so với hồ sơ cũ.
Dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính đã thu hẹp phạm vi, đối tượng điều chỉnh, chỉ tập trung vào người đã can thiệp y học thành hai dạng giới nam và nữ.
Theo ĐB Nguyễn Anh Trí, nếu xét theo khái niệm bản dạng giới thì quá rộng, còn nhiều vấn đề "chưa chín", gây tranh cãi nên khó đạt được sự đồng thuận trong xã hội ở thời điểm này và chưa phù hợp với đặc điểm văn hóa, xã hội, phong tục, tập quán của Việt Nam, cũng như hệ thống pháp luật hiện hành.
Một điểm mới của dự luật là về điều kiện để công dân được chuyển đổi giới tính được điều chỉnh theo hướng giảm số lần được công nhận giới tính mới từ hai lần xuống chỉ còn một lần trong cuộc đời.
Đại biểu Trí nhấn mạnh: "Quy định như vậy nhằm hạn chế sự xáo trộn trong xã hội, không làm ảnh hưởng đến công tác quản lý của Nhà nước; bảo đảm phù hợp với hệ thống pháp luật hiện hành".
Đại biểu cũng phân tích thêm, thay vì công dân có quyền lựa chọn can thiệp y học để chuyển đổi giới tính sau khi đã được công nhận bản dạng giới, công dân bắt buộc thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính thì mới được Nhà nước thừa nhận là người chuyển giới.
Dự thảo luật cũng quy định, cơ sở khám chữa bệnh thành lập Hội đồng can thiệp y học để chuyển đổi giới tính và có trách nhiệm cấp giấy xác nhận đã can thiệp y học để chuyển đổi giới tính cho công dân.
300.000-500.000 người có nguyện vọng chuyển đổi giới tính
Báo cáo thẩm tra, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Trần Hồng Nguyên đề nghị dự thảo luật cần thể hiện rõ hơn về mức độ can thiệp y học để chuyển đổi giới tính. Bởi vấn đề này ảnh hưởng đến việc xác định quyền, nghĩa vụ của cá nhân sau khi chuyển đổi giới tính.
Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị đại biểu Nguyễn Anh Trí cần nghiên cứu về một số quyền, nghĩa vụ mang tính đặc thù của cá nhân sau khi chuyển đổi giới tính.
Ủy ban Pháp luật cũng lưu ý việc công nhận giới tính mới áp dụng đối với các trường hợp đã thực hiện phẫu thuật cần nghiên cứu bổ sung giải pháp phù hợp với hình thức, mức độ can thiệp y học để chuyển đổi giới tính. Bởi thực tế, ngoài phẫu thuật, chuyển đổi giới tính còn có thể được thực hiện bằng việc sử dụng hoóc-môn hoặc có mức độ can thiệp y học khác.
Ngoài ra, hiện nay ở Việt Nam chưa có chính sách cho phép cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được thực hiện chuyển đổi giới tính. Vì vậy, việc đề xuất giải pháp công nhận kết quả đã thực hiện chuyển đổi giới tính của các cơ sở này cần được làm rõ, quy định phù hợp.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Chính phủ vừa có hai văn bản cho ý kiến vào hồ sơ xây dựng dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính của đại biểu Nguyễn Anh Trí.
Cụ thể, Chính phủ so sánh hai bản đề cương chi tiết do Bộ Y tế soạn thảo từ năm 2016 và của đại biểu Nguyễn Anh Trí vừa trình có nhiều nội dung khớp nhau.
Trong khi đó, Chính phủ cho biết đã giao Bộ Y tế chủ trì cùng các bộ, tiếp tục nghiên cứu xây dựng Luật Chuyển đổi giới tính, còn lại tập trung nguồn lực để sửa đổi những luật cấp bách hơn.
Vì vậy, Chính phủ và các cơ quan sẽ chuyển toàn bộ hồ sơ, đề cương của Bộ Y tế cho đại biểu Nguyễn Anh Trí để tiếp tục nghiên cứu, ủng hộ đại biểu làm và đề nghị các bộ ngành liên quan hỗ trợ.
Phó Chủ tịch Quốc hội minh họa thêm thông tin của Bộ Y tế cho biết hiện chưa thể thống kê số người ở Việt Nam có nguyện vọng chuyển đổi giới tính nhưng tỷ lệ này trên thế giới là 0,3-0,5%.
Theo ông Định, nếu tính theo tỷ lệ trên, Việt Nam hiện có 300.000-500.000 người có nguyện vọng chuyển đổi giới tính. Luật tác động đến số người này thì không phải lớn.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho hay, theo Bộ Ngoại giao, các quy định của luật cũng không vướng so với công ước quốc tế.
Sau thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội bỏ phiếu, đồng ý trình Quốc hội tại kỳ họp 5 khai mạc vào ngày 22/5 này về việc đưa hồ sơ dự Luật Chuyển đổi giới tính vào chương trình luật, pháp lệnh năm 2024.
Nếu Quốc hội đồng ý đưa vào chương trình, tờ trình Luật Chuyển đổi giới tính có thể trình vào kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2024) và thông qua tại kỳ họp thứ 9 (tháng 5/2025).
.svg){kind=icon}
