Từ chỉ đạo thống nhất đến hành động đồng bộ
Trong bức tranh thành công của Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021–2025, công tác truyền thông nổi lên như một điểm nhấn đặc biệt. Không chỉ là “cánh tay nối dài” của chính sách, truyền thông được nhìn nhận như một động lực chiến lược, giúp chuyển hóa nhận thức thành hành động, biến nghị quyết thành phong trào sống động trong đời sống nông thôn.
Ngay từ khi bước vào giai đoạn mới, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Nông nghiệp và Môi trường) – cơ quan thường trực Chương trình – đã ban hành Quyết định số 1828/QĐ-BNN-VPĐP ngày 23/5/2022 phê duyệt Chương trình truyền thông phục vụ Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021–2025. Đây là lần đầu tiên công tác truyền thông được định hình như một cấu phần độc lập trong quản trị chương trình, có định hướng, mục tiêu và kế hoạch cụ thể. Nếu giai đoạn trước, tuyên truyền chủ yếu mang tính vận động, thì giai đoạn này, truyền thông được xác định là công cụ tạo đồng thuận và củng cố niềm tin xã hội, là sợi dây kết nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân.
Trên cơ sở chỉ đạo đó, hệ thống truyền thông về nông thôn mới được tổ chức lại bài bản, đồng bộ và có định hướng thống nhất từ trung ương tới cơ sở. Các nội dung trọng tâm tập trung vào việc lan tỏa chủ trương, mục tiêu, lợi ích của Chương trình; giới thiệu mô hình, cách làm sáng tạo; tôn vinh những điển hình tiên tiến, những người dân, cán bộ cơ sở tận tụy, sáng tạo trong xây dựng nông thôn mới.
Theo báo cáo Tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, trong giai đoạn 2021–2025, cơ quan thường trực chương trình đã biên soạn và giới thiệu 149 mô hình, sáng kiến tiêu biểu, đồng thời tôn vinh hơn 150 tập thể, cá nhân xuất sắc trong phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”. Những hoạt động ấy không chỉ là tuyên dương, mà còn là phương thức truyền thông xã hội hóa, khơi dậy tinh thần thi đua, học hỏi và tự hào ở mỗi địa phương.
Truyền thông về nông thôn mới trong giai đoạn này cũng không còn là nỗ lực riêng của ngành nông nghiệp. Hệ thống báo chí trung ương và địa phương duy trì hàng trăm chuyên trang, chuyên mục định kỳ; hàng nghìn tin, bài, phóng sự phản ánh sinh động kết quả thực hiện Chương trình. Nhiều cơ quan báo chí lớn như Báo Nhân Dân, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam… tổ chức các tuyến bài chuyên sâu, vừa tuyên truyền, vừa phản biện, gợi mở giải pháp phát triển nông thôn mới bền vững trong thời kỳ chuyển đổi số.
Tại các địa phương, công tác truyền thông được triển khai linh hoạt, sáng tạo. Nhiều tỉnh, thành phố như Quảng Ninh, Hà Tĩnh, Đồng Tháp, An Giang, Bình Thuận… đã chủ động xây dựng kế hoạch truyền thông riêng, lồng ghép trong các phong trào, lễ hội, hoạt động văn hóa – thể thao, tạo nên sức lan tỏa tự nhiên, gần gũi và hiệu quả. Ở cấp cơ sở, hệ thống đài phát thanh – truyền hình, loa truyền thanh, bảng tin thôn xóm, sinh hoạt chi bộ, đoàn thể trở thành diễn đàn tuyên truyền sinh động, giúp người dân hiểu và tin vào giá trị thiết thực mà chương trình mang lại.
Có thể nói, nhờ sự chỉ đạo thống nhất và cơ chế phối hợp hiệu quả, công tác truyền thông đã tạo nên “mạng lưới thông tin hai chiều”, vừa kịp thời phổ biến chủ trương, vừa lắng nghe phản hồi từ cơ sở, góp phần điều chỉnh chính sách sát thực tế hơn.
Truyền thông đổi mới – từ vận động đến đồng hành phát triển
Điểm nổi bật nhất của công tác tuyên truyền trong giai đoạn 2021–2025 là sự thay đổi về tư duy và phương thức. Nếu trước đây, truyền thông chủ yếu làm nhiệm vụ phổ biến chính sách, thì nay, nhiệm vụ cốt lõi là xây dựng sự đồng thuận xã hội và thúc đẩy hành động cộng đồng. Truyền thông không nói thay cho người dân, mà giúp người dân nói lên tiếng nói của chính mình – tiếng nói của chủ thể nông thôn mới.
Các tổ tuyên truyền cơ sở, câu lạc bộ nông thôn mới, tổ công nghệ số cộng đồng được hình thành ở nhiều địa phương, giúp lan tỏa thông tin, hướng dẫn thực hiện tiêu chí, giám sát quá trình triển khai. Người dân không còn chỉ nghe, mà tham gia phản hồi, đề xuất, chia sẻ kinh nghiệm. Những mô hình, cách làm sáng tạo được lan truyền qua mạng xã hội, qua những câu chuyện chân thực, giản dị – thứ ngôn ngữ mà báo chí gọi là “truyền thông của niềm tin”.
Đặc biệt, việc ứng dụng công nghệ số trong truyền thông nông thôn mới đã mở ra bước phát triển mới. Nhiều địa phương sử dụng mạng xã hội như Facebook, Zalo, YouTube để giới thiệu sản phẩm OCOP, quảng bá du lịch cộng đồng, chia sẻ mô hình sản xuất sạch, xây dựng thương hiệu địa phương. Các video ngắn, clip truyền cảm hứng, podcast, bản đồ tương tác trở thành công cụ truyền thông hiện đại, giúp tiếp cận công chúng trẻ – thế hệ đang góp phần định hình diện mạo nông thôn mới thông minh.
Không chỉ lan tỏa thông tin, truyền thông còn góp phần tạo dựng niềm tin – một trong những yếu tố then chốt quyết định sự thành công của Chương trình. Khi người dân tin tưởng vào chính sách, họ sẵn sàng hành động, sẵn sàng đóng góp và chung tay. Theo báo cáo tổng kết, tỷ lệ người dân hài lòng với kết quả xây dựng nông thôn mới đạt từ 95 đến 100% – con số thể hiện hiệu quả của công tác truyền thông khi hướng đúng đối tượng, nói đúng điều dân cần và làm đúng điều dân mong.
Không thể phủ nhận rằng, ở những nơi cấp ủy, chính quyền và truyền thông phối hợp chặt chẽ, Chương trình đạt kết quả rõ rệt và bền vững hơn. Truyền thông đã trở thành động lực tinh thần cho phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, là cầu nối giữa chính quyền và nhân dân, giữa mục tiêu quốc gia và hành động cụ thể ở cơ sở. Hơn thế nữa, truyền thông còn góp phần khẳng định vị thế, giá trị của người nông dân trong tiến trình phát triển – không chỉ là người sản xuất mà là người sáng tạo, người gìn giữ bản sắc văn hóa và người kiến tạo tương lai nông thôn Việt Nam.
Truyền thông – chìa khóa của giai đoạn mới
Bước sang giai đoạn 2026–2030, Chương trình xây dựng nông thôn mới sẽ chuyển trọng tâm sang “nâng cao, kiểu mẫu và thông minh”. Điều đó đòi hỏi công tác truyền thông phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ cả về nội dung lẫn phương thức. Truyền thông không chỉ dừng ở việc phổ biến chính sách, mà phải trở thành nền tảng kiến tạo tri thức, khuyến khích sáng tạo và lan tỏa tinh thần phát triển bền vững.
Muốn vậy, cần xây dựng cơ chế phối hợp thống nhất giữa cơ quan quản lý, báo chí, doanh nghiệp và cộng đồng; nâng cao năng lực truyền thông cho đội ngũ cán bộ cơ sở; đồng thời tận dụng sức mạnh của truyền thông số, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu mở để tiếp cận hiệu quả hơn với công chúng nông thôn. Cùng với đó, việc đầu tư cho nội dung truyền thông phải coi trọng tính giáo dục, tính nhân văn và bản sắc địa phương – yếu tố giúp thông tin đi vào lòng người và bền vững với thời gian.
Quan trọng nhất, công tác truyền thông cần giữ vững triết lý xuyên suốt: truyền thông vì con người, vì cộng đồng, lấy người dân làm trung tâm của mọi thông điệp phát triển. Truyền thông không chỉ truyền đạt thông tin, mà là quá trình kiến tạo niềm tin và trách nhiệm xã hội – nơi Nhà nước và nhân dân cùng đồng hành trên hành trình phát triển nông thôn Việt Nam hiện đại, thịnh vượng và đáng sống.
Thực tiễn đã chứng minh, khi thông tin minh bạch, truyền thông thấu hiểu, chính sách sẽ đi vào cuộc sống một cách tự nhiên và hiệu quả. Sức mạnh của truyền thông trong Chương trình xây dựng nông thôn mới không nằm ở khẩu hiệu, mà ở khả năng khơi dậy năng lượng tích cực trong mỗi người dân – năng lượng của lòng tin, của trí tuệ và của tinh thần cống hiến.
Đó chính là nền tảng để Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tiếp tục tiến xa hơn, sâu hơn và vững vàng hơn trên hành trình hướng tới một nông thôn Việt Nam giàu đẹp, văn minh, hiện đại – nơi mỗi người dân không chỉ “được truyền thông”, mà còn trở thành “người làm truyền thông” cho chính cuộc sống của mình.
.svg){kind=icon}
