Từ nắm vững kiến thức dân tộc đến xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc

Ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, dân trí chưa đồng đều, dân cư phân tán, vẫn tồn tại một số tập quán lạc hậu, tiềm ẩn và phát sinh nhiều vấn đề phức tạp. Các thế lực thù địch triệt để lợi dụng những đặc điểm này để chống phá, kích động, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Trong bối cảnh đó, việc bồi dưỡng, cập nhật kiến thức về dân tộc, tôn giáo, phong tục, tập quán cho cán bộ, chiến sĩ trở thành yêu cầu cấp thiết, có ý nghĩa quyết định đến hiệu quả công tác dân vận của Quân đội.

Hiểu rõ để thực hiện tốt “3 bám”

“3 bám” (bám đơn vị, bám địa bàn, bám chủ trương, chính sách) là phương châm được các lực lượng trong toàn quân quán triệt sâu sắc, nhất là đối với lực lượng Biên phòng và các đơn vị đóng quân ở vùng sâu, vùng xa. Để thực hiện hiệu quả phương châm này, việc nắm vững kiến thức dân tộc, tôn giáo, am hiểu đời sống, văn hóa, tâm tư, nguyện vọng của đồng bào có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, giúp bộ đội thực sự “nói dân hiểu, làm dân tin”.

Khổng Lào là xã biên giới của tỉnh Lai Châu, được sáp nhập từ các xã Hoang Thèn, Bản Lang và Khổng Lào của huyện Phong Thổ (cũ). Toàn xã hiện có hơn 3.400 hộ với gần 17.000 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số. Tại Đại hội Đảng bộ xã lần thứ I, Khổng Lào đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành điểm sáng trong xây dựng nông thôn mới ở vùng biên giới của tỉnh.

Để tiếp tục củng cố các tiêu chí nông thôn mới, nhất là nhóm tiêu chí về hệ thống chính trị, tiếp cận pháp luật và quốc phòng – an ninh, ngày 3/12/2025, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Lai Châu đã tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho nhân dân xã Khổng Lào.

Trong khuôn khổ chương trình, cán bộ Phòng Chính trị – Bộ CHQS tỉnh đã truyền tải ngắn gọn, trọng tâm các chủ trương, chính sách mới về công tác dân tộc trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đồng thời, người dân được tiếp cận những nội dung cơ bản của Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật Biên giới quốc gia, Luật Dân quân tự vệ, Luật Dự bị động viên, Luật An ninh mạng, cũng như các quy định về phòng, chống ma túy, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Đáng chú ý, các quy định của pháp luật được tuyên truyền thông qua những tình huống trực quan, hình thức hỏi – đáp phù hợp với phong tục, nếp nghĩ của đồng bào Thái, Dao, Mông… ở Khổng Lào. Nhờ đó, người nghe dễ hiểu, dễ nhớ; chương trình tuyên truyền, phổ biến pháp luật thu hút sự tham gia tích cực của đông đảo người dân.

Đây là một trong nhiều chuyến công tác “cõng” pháp luật về cơ sở của Bộ CHQS tỉnh Lai Châu. Chỉ tính riêng giai đoạn 2021 – 2025, đơn vị đã tổ chức 78 buổi tuyên truyền tập trung và hàng trăm lượt truyền thông nhỏ lẻ tại các bản vùng sâu, vùng xa, thu hút hơn 6.000 lượt người tham gia, qua đó tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, nâng cao rõ rệt nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của nhân dân.

Theo Đại tá Lê Công Thành - Phó Chính ủy Bộ CHQS tỉnh Lai Châu, để công tác tuyên truyền, vận động quần chúng đạt hiệu quả bền vững, thời gian qua, đơn vị đặc biệt chú trọng nâng cao kiến thức dân tộc và kỹ năng dân vận cho đội ngũ cán bộ, chiến sĩ. Trong tháng 11 và đầu tháng 12/2025, Bộ CHQS tỉnh đã tổ chức các lớp bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho gần 200 cán bộ, chiến sĩ thuộc các lực lượng thường xuyên tiếp xúc, làm việc với đồng bào dân tộc trên địa bàn.

“Việc tổ chức các lớp bồi dưỡng có ý nghĩa quan trọng đối với triển khai, thực hiện công tác dân tộc và chính sách dân tộc của các cơ quan, đơn vị trên địa bàn đóng quân; qua đó góp phần thúc đẩy sự phát triển toàn diện vùng đồng bào dân tộc thiểu số, khu vực biên giới của tỉnh”, Đại tá cho biết.

Nắm chắc để “4 cùng” với đồng bào

Cùng với Bộ CHQS tỉnh Lai Châu, để làm tốt công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, các đơn vị trong toàn quân đã đẩy mạnh bồi dưỡng, nâng cao kiến thức dân tộc cho cán bộ, chiến sĩ. Từ năm 2021 đến nay, đây là nội dung trọng tâm thuộc Tiểu dự án 2, Dự án 5, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 (Chương trình MTQG 1719).

Theo báo cáo của Bộ Quốc phòng tại Hội nghị toàn quốc tổng kết Chương trình MTQG 1719 (tổ chức ngày 13/8/2025), trong 5 năm qua, toàn quân đã tổ chức 537 lớp bồi dưỡng cho 53.193 lượt cán bộ, chiến sĩ công tác, đóng quân ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, với tổng kinh phí gần 66 tỷ đồng. Việc bồi dưỡng kiến thức dân tộc thường xuyên đã giúp cán bộ, chiến sĩ vận dụng hiệu quả phương châm “4 cùng” (cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng dân tộc) trong công tác dân vận, nhất là trong bối cảnh sáp nhập tỉnh, vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Sau sáp nhập, tỉnh Lâm Đồng mới trở thành tỉnh có diện tích lớn nhất cả nước, với khoảng 24.233 km², dân số gần 3,87 triệu người, gồm 49 thành phần dân tộc cùng sinh sống. Ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, đời sống người dân còn không ít khó khăn, tiềm ẩn nhiều vấn đề phức tạp đặt ra cho nhiệm vụ quốc phòng - an ninh.

Theo Đại tá Lê Trúc Lâm - Phó Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Lâm Đồng, trong tình hình mới, việc nâng cao kiến thức dân tộc cho cán bộ, chiến sĩ trở thành yêu cầu đặc biệt quan trọng; Bộ CHQS tỉnh đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, thiết thực nhằm đáp ứng nhiệm vụ này.

Đặc biệt, tại khu vực phía Tây của tỉnh, cán bộ, chiến sĩ thường xuyên sinh hoạt, lao động, công tác cùng đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa, đồng thời tham gia quản lý hoạt động qua lại tại các cửa khẩu. Vì vậy, từ ngày 8 đến 15/12/2025, Bộ CHQS tỉnh đã tổ chức lớp bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho gần 300 sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp và cán bộ Ban CHQS các xã, phường trên địa bàn.

Trong thời gian học tập, học viên được trang bị những kiến thức cơ bản về đặc điểm văn hóa, phong tục, tập quán, tôn giáo, đời sống kinh tế - xã hội của đồng bào các dân tộc trên địa bàn tỉnh; đồng thời nghiên cứu các nội dung liên quan đến công tác dân vận, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc và kỹ năng vận dụng kiến thức dân tộc vào thực tiễn thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ở cơ sở.

“Thông qua lớp bồi dưỡng, cán bộ, chiến sĩ nâng cao nhận thức, trách nhiệm và năng lực công tác, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, nhất là trên địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đây cũng là dịp để cán bộ các đơn vị giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, cập nhật kiến thức thực tiễn, từ đó vận dụng hiệu quả vào công tác”, Đại tá Lê Trúc Lâm cho biết.

Thực tiễn cho thấy, bồi dưỡng kiến thức dân tộc không chỉ là yêu cầu trước mắt trong công tác dân vận, mà là giải pháp mang tính chiến lược, lâu dài để Quân đội thực sự gắn bó máu thịt với nhân dân. Khi cán bộ, chiến sĩ hiểu dân, tôn trọng dân, hành động vì lợi ích chính đáng của dân, thì “thế trận lòng dân” sẽ được xây dựng từ gốc rễ, bền chặt và vững chắc. Đó cũng chính là nền tảng quan trọng để giữ vững ổn định chính trị, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia và củng cố sức mạnh quốc phòng toàn dân trong tình hình mới.