Tại Diễn đàn “Công nghiệp ô tô Việt Nam trong bối cảnh biến động của thị trường toàn cầu” trong khuôn khổ Vietnam AutoExpo 2025, TS. Trương Thị Chí Bình, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Chính sách Công Thương, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI), khẳng định Việt Nam đã bước sang giai đoạn mới trong chuỗi cung ứng ô tô toàn cầu: lần đầu tiên các doanh nghiệp trong nước làm chủ được nhóm linh kiện khung vỏ và hệ thống điện – điện tử, vốn trước đây hoàn toàn phụ thuộc nhập khẩu.

Theo bà Bình, các doanh nghiệp Việt hiện đã có thể tự thiết kế, sản xuất và xuất khẩu các chi tiết vỏ nhựa – kim loại lớn như cản trước (front bumper cover), ốp két nước (radiator cover), và dây điện (wire harness) – những linh kiện yêu cầu công nghệ cao, khuôn chính xác và tiêu chuẩn kiểm soát chất lượng chặt chẽ. “Đây là bước tiến quan trọng, đánh dấu năng lực thật sự của công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, không chỉ trong gia công mà đã tham gia trực tiếp vào chuỗi cung ứng toàn cầu,” bà nhấn mạnh.

VinFast Ha Tinh A6  .jpg

Dữ liệu của VASI cho thấy, trong 5 năm gần đây, các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đã tăng tốc đầu tư vào công nghệ ép nhựa kỹ thuật, dập khuôn, hàn robot và kiểm định tự động. Tỷ trọng doanh nghiệp Việt tham gia cung ứng linh kiện ô tô – xe máy tăng từ 12% năm 2018 lên 25% năm 2023, trong đó nhóm sản phẩm khung vỏ và điện tử chiếm phần lớn. Nhiều doanh nghiệp đã trở thành nhà cung ứng cấp 1 cho các hãng lắp ráp Nhật Bản và Hàn Quốc, đồng thời tham gia đơn hàng xuất khẩu đi châu Âu và Mỹ.

Theo bà Bình, sự chuyển mình này là kết quả của chuỗi chương trình hỗ trợ nâng cao năng lực do VASI triển khai cùng các hãng lớn như Toyota. Chương trình cải tiến sản xuất tại chỗ (on-site) đã giúp doanh nghiệp trong nước giảm tồn kho, tăng năng suất từ 10–20% và đạt các chứng chỉ quốc tế như IATF 16949 – điều kiện tiên quyết để tham gia chuỗi cung ứng linh kiện toàn cầu. Bên cạnh đó, việc số hóa quy trình, đào tạo trực tuyến và tham gia các triển lãm quốc tế như FABTECH (Mỹ) hay EICMA (Ý) đang giúp các doanh nghiệp Việt tự tin hơn trong việc giới thiệu năng lực kỹ thuật với đối tác nước ngoài.

“Chúng ta không còn chỉ làm ốc vít hay chi tiết đơn lẻ. Các doanh nghiệp Việt đã có thể sản xuất cụm linh kiện hoàn chỉnh, với độ chính xác cao, có khả năng truy xuất nguồn gốc và đáp ứng yêu cầu kiểm định của các tập đoàn ô tô toàn cầu,” bà Bình khẳng định.

Việc Việt Nam làm chủ nhóm linh kiện khung vỏ và hệ thống điện không chỉ mở ra cơ hội lớn cho xuất khẩu, mà còn giúp rút ngắn khoảng cách nội địa hóa, giảm chi phí sản xuất cho ngành ô tô trong nước. Đây được xem là bước ngoặt kỹ thuật quan trọng, đặt nền móng cho việc hình thành hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ tự chủ – nơi doanh nghiệp Việt không còn đứng ngoài chuỗi giá trị, mà trở thành đối tác thực sự trong mạng lưới sản xuất toàn cầu.

Băng Dương