Toàn văn phiên chất vấn Bộ trưởng TN&MT và Bộ trưởng GD&ĐT

 -Toàn văn phiên chất vấn: Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & môi trường và Bộ giáo dục & Đào tạo

Nguyễn Thị Kim Ngân - Chủ tịch Quốc hội

Tại phiên làm việc chiều hôm qua Quốc hội đã chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà. Sáng nay thời gian tiếp tục trả lời các câu hỏi của đại biểu 20 phút, đề nghị Bộ trưởng sẽ trả lời trong vòng 20 phút với tất cả những nhóm vấn đề trong các câu hỏi đã đặt ra chiều hôm qua. Xin mời Bộ trưởng.

Trần Hồng Hà - Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường

Trong buổi chiều hôm qua đã có 46 đại biểu chất vấn và tôi đã trả lời được một phần của câu hỏi. Hôm nay quỹ thời gian rất eo hẹp, 20 phút để trả lời những câu hỏi còn lại. Theo hướng dẫn của Chủ tịch Quốc hội, tôi xin phép được trả lời theo nhóm các vấn đề sau:

Thứ nhất, nhóm vấn đề môi trường đã được nhiều đại biểu quan tâm, đại biểu Nguyễn Văn Sơn, Nguyễn Chiến, Hà Sỹ Đồng, Nguyễn Phước Lộc, Nguyễn Anh Trí, Tạ Văn Hà, Bùi Thanh Tùng, Trần Quốc Khánh, Trương Trọng Nghĩa, Đặng Ngọc Nghĩa, Vũ Thị Lưu Mai, Nguyễn Sỹ Cương, Lưu Bình Nhưỡng, Hoàng Thị Thu Trang, Mai Thị Ánh Tuyết, Huỳnh Thanh Cảnh, Ngô Thị Minh, Ngô Sách Thực, Cao Văn Trọng, Nguyễn Văn Cảnh, Trần Văn Quý, Thái Trường Giang, Dương Trung Quốc, Phùng Văn Hùng, đã đề cập đến nhóm vấn đề này.

Trước hết tôi xin được báo cáo về hệ thống quản lý nhà nước về môi trường. Hiện nay chúng ta có một hệ thống quản lý nhà nước về môi trường tương đối đồng bộ từ Trung ương, ở địa phương. Ở Trung ương có Bộ Tài nguyên và Môi trường, Tổng Cục môi trường và có 7 bộ, ngành có cơ quan môi trường là Cục hoặc Vụ. Ở địa phương, chúng ta có Sở Tài nguyên và Môi trường và có Chi cục bảo vệ môi trường, đặc biệt chúng ta có Cục cảnh sát về môi trường. Tuy nhiên, sự phối hợp giữa các cấp trong hệ thống chưa thực sự đồng bộ, hiệu quả, sự phân công trách nhiệm và phối hợp giữa các cấp, các ngành, chế độ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân chưa được quy định rõ ràng. Điều này đại biểu Nguyễn Sỹ Cương đã nói đến, ví công tác quản lý như "thả gà ra để đuổi". Để giám sát tốt việc bảo vệ môi trường của một dự án, chúng tôi hoàn toàn đồng ý với đại biểu rằng cần phải có sự phối hợp nhịp nhàng giữa cơ quan cấp phép đầu tư và các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan khác, trong đó có quản lý nhà nước về môi trường. Cần phải quy định trách nhiệm cụ thể cho từng cơ quan quản lý nhà nước và cá nhân người thực thi công vụ. Chỉ trong trường hợp đó chúng ta mới có khả năng để giám sát hiệu quả dự án, nếu xảy ra sự cố sẽ dễ dàng xác định được trách nhiệm của tổ chức, cá nhân.

Năng lực chuyên môn của công chức làm công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường còn nhiều hạn chế, đặc biệt ở cấp huyện, cấp xã. Có một bộ phận công chức chưa đáp ứng tiêu chuẩn đạo đức công vụ, còn gây phiền hà, nhũng nhiễu cho doanh nghiệp và người dân vì lợi ích cá nhân. Đây chính là điều đại biểu Trương Trọng Nghĩa đã đề cập, chúng tôi tiếp thu ý kiến của đại biểu và xem xét lại tính liêm chính và năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức của ngành. Tôi đồng ý với đại biểu rằng khi đã nhận thấy yếu kém thì cần phải có giải pháp, có giải pháp thì cần phải bắt tay ngay vào công việc một cách quyết liệt, nói đi đôi với làm, cần phải siết chặt ngay kỷ cương, củng cố bộ máy và cán bộ. Tôi xin được đề xuất một số giải pháp như sau:

Trước hết, rà soát lại chức năng, nhiệm vụ và trình Chính phủ trên cơ sở xây dựng lại chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của bộ và đồng thời kiến nghị đối với toàn ngành.

Thứ hai, làm rõ quy định, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, cơ chế phối hợp của các cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương, giữa trung ương với địa phương để đảm bảo một người được giao một việc, không bỏ trống và không chồng chéo. Thể chế hóa về chế độ, trách nhiệm tổ chức, cá nhân, kể cả những hội đồng tư vấn trong đánh giá tác động môi trường hoặc vấn đề cấp phép, vấn đề giám sát của các dự án. Xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ đề án tăng cường năng lực bộ máy, đào tạo đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường từ trung ương đến địa phương. Sau khi được phê duyệt sẽ nghiêm túc triển khai thực hiện. Triển khai các dự án xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề, các đại biểu đã quan tâm, tôi xin được báo cáo giai đoạn 2012-2016 kinh phí cho các dự án xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề cấp bố trí chỉ được 17,3% so với kinh phí được duyệt ban đầu, tương đương với khoảng 245 tỷ đồng. Vì sự thiếu hụt kinh phí, đến thời điểm này mới có 2 tiểu dự án hoàn thành và 9 tiểu dự án đang trong quá trình triển khai thực hiện.

Giai đoạn 2016 - 2020 Chính phủ tiếp tục đề xuất dự án khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường tại các làng nghề bị ô nhiễm đặc biệt nghiêm trọng được lồng ghép trong chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Kinh phí đề xuất cho giai đoạn này trên 2 nghìn tỷ đồng, trong đó trung ương chiếm trên 30%, còn lại ngân sách địa phương. Chúng tôi tin tưởng rằng, nếu bố trí đầy đủ nguồn kinh phí thì trong thời gian 3 năm còn lại, chúng ta có thể hoàn thành được mục tiêu khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường tại các làng nghề bị ô nhiễm đặc biệt nghiêm trọng.

Thứ ba, các đại biểu quan tâm về công tác đánh giá tác động môi trường, các công cụ bảo vệ môi trường trong các dự án đầu tư còn nhiều tồn tại và bất cập, hạn chế, đặc biệt quy trình thực hiện đánh giá tác động môi trường chưa thực sự chặt chẽ. Chúng ta quy định thực hiện đánh giá tác động môi trường để cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, trong quá trình lập báo cáo đầu tư, cơ quan phê duyệt ĐTM không nắm được thiết kế chi tiết, chi tiết xây dựng thi công dự án, do dó báo cáo đánh giá chưa khả thi. Năng lực các tổ chức tư vấn đánh giá tác động môi trường còn nhiều hạn chế, đặc biệt đối với những dự án lớn có quy mô lớn và tính tự giác cao. Năng lực của hội đồng thẩm định đánh giá tác động môi trường cũng chưa đáp ứng yêu cầu, chưa có quy định chặt chẽ về trách nhiệm của tổ chức tư vấn và hội đồng thẩm định. Do đó, có nơi, có lúc việc thẩm định, đánh giá tác động môi trường còn rất lỏng lẻo, như một số đại biểu đã phản ánh, chưa có cơ chế tài chính để đảm bảo hoạt động này, công tác này chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra.

Công tác giám sát thực hiện đánh giá tác động môi trường còn yếu cả trong khâu trình lập, phê duyệt, xây dựng vận hành, thử nghiệm, vận hành chính thức và chấm dứt hợp đồng. Hiện nay, có một số đại biểu phản ánh có hiện tượng tiêu cực trong vấn đề thẩm định, đánh giá tác động môi trường cũng như công tác cấp phép xử lý chất thải, Bộ Tài nguyên và Môi trường xin ghi nhận và có kiểm tra, nếu phát hiện sẽ xử lý theo quy định pháp luật.

Về giải pháp khắc phục, trước tiên cần phải rà soát lại các luật có liên quan như chúng tôi đã báo cáo, liên quan đến đánh giá tác động môi trường, bổ sung quy định về chế độ trách nhiệm cho người đứng đầu tổ chức tư vấn và thành viên hội đồng đánh giá tác động môi trường. Tiến hành đánh giá tác động môi trường hai bước đối với các dự án có quy mô lớn và phức tạp. Tăng cường công tác thăm vấn cộng đồng theo hướng công khai thông tin cho chính quyền nhân dân địa phương, cho các hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp, các đơn vị cá nhân quan tâm và lắng nghe, có cơ chế để tiếp thu đầy đủ ý kiến. Quá trình thẩm định, đánh giá tác động môi trường phải nhận diện được các vấn đề phức tạp, nhạy cảm và đề xuất được mức độ giám sát sau khi phê duyệt. Trong trường hợp năng lực của tổ chức tư vấn và hội đồng thẩm định trong nước không đáp ứng được nhu cầu của các dự án lớn, công nghệ phức tạp sẽ tính đến việc sử dụng các tổ chức tư vấn và chuyên gia nước ngoài trình độ cao để thực hiện, tham gia vào quá trình đánh giá cũng như giám sát.

Nghiên cứu các cơ chế giám sát thực hiện đánh giá tác động môi trường bởi các tổ chức khoa học trong và ngoài nước. Nhân đây, tôi xin trình bày cụ thể thêm đại biểu Dương Trung Quốc và Phùng Văn Hùng đã đề cập đến vấn đề dự án lấp sông Đồng Nai. Quá trình báo cáo dự án này, mặc dù dự án đã được cơ quan tư vấn hoàn thành báo cáo tác động và được phê duyệt nhưng do bức xúc của dư luận nên bộ đã báo cáo và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai đánh giá lại tác động của dự án này đối với dòng chảy của dòng sông. Cho đến nay, việc đánh giá đang được thực hiện bởi vì cần phải tính toán đến các thời điểm và các mùa khác nhau để đánh giá đầy đủ. Chính vì vậy, chưa hoàn thành được mà các đại biểu nói rằng việc này tiến hành chậm. Qua ý kiến này, cũng như đại biểu Dương Trung Quốc nói, so sánh với dự án thủy điện 6 và 6A cũng như đối với dự án này thì rõ ràng việc đánh giá tác động môi trường ở hai dự án này có vấn đề. Chúng tôi cho rằng cơ quan tư vấn của hai dự án đã không xem xét một cách thích đáng đến tác động của việc đổ các chất thải ra sông hoặc những tác động của dự án này sau khi xây dựng và có khả năng gây ra ô nhiễm nguồn nước, làm biến đổi dòng chảy v.v... Các dự án này không thỏa mãn việc sử dụng lưu vực sông theo Luật tài nguyên nước.

Một đại biểu đề xuất một vấn đề rất hay là bên cạnh công cụ quản lý về hành chính là kỹ thuật thì cần xem xét việc ứng dụng công nghệ kinh tế trong quản lý tài nguyên môi trường. Tiến sĩ Cường của đoàn Hà Nội đã nêu thì chúng tôi hoàn toàn đồng tình với ý kiến đồng chí Cường. Về nguyên tắc, khi chúng ta vận hành một nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, việc sử dụng các công cụ kinh tế là một việc cần thiết và cho phép hạn chế tối đa các công cụ hành chính. Các công cụ kinh tế trong quản lý tài nguyên môi trường được thiết kế dựa trên nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền, trả đúng, trả đủ và theo cơ chế giá. Người hưởng lợi từ tài nguyên, môi trường cũng chi trả.

Đến thời điểm này, ở Việt Nam đã thực hiện một số công cụ kinh tế như thuế tài nguyên, thuế và phí môi trường, Quỹ bảo vệ môi trường. Tuy nhiên việc sử dụng các công cụ này vẫn còn mang tính hình thức, hiệu quả chưa cao, chưa đúng với luật nền kinh tế thị trường. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ nghiên cứu và hoàn thành các công cụ kinh tế đã có mở rộng phạm vi áp dụng, nâng cao hiệu quả, đồng thời đề xuất bổ sung các công cụ kinh tế khác theo kinh nghiệm các nước phát triển trên thế giới, phù hợp với thực tiễn Việt Nam như các quỹ bảo hiểm, quota phát thải, nhãn sinh thái và các tín chỉ cácbon.

Về sự cố môi trường miền Trung trong năm 2015, một đại biểu đã nêu có việc tiến hành thanh tra đối với Công ty Formosa và tháng 1/2016 thì có một luật. Trên thực tế, đoàn thanh tra đã tiến hành thanh tra Công ty Formosa trong tháng 6 và kết thúc trong tháng 9 và đến tháng 1/2016 thì mới ban hành luật cùng với các cơ sở thanh tra khác. Vào thời điểm này, chúng tôi đã kiểm tra và xác nhận, công ty Formosa đang trong quá trình thi công, xây dựng một số hạng mục công trình của dự án, trong đó có trạm dập cốc. Vì lý do đó, kết luận thanh tra chưa chỉ ra được các sai sót vì giai đoạn này đang tiến hành xây dựng công trình nên chưa có thể xem xét và phát triển được công nghệ.

Về trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân. Tổ chức gây ra sự cố đã được chỉ ra rất rõ, thừa nhận trách nhiệm, xin lỗi nhân dân và Chính phủ Việt Nam, cam kết đền bù thiệt hại và đã thực hiện đền bù thiệt hại. Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các tổ chức, cá nhân có liên quan trong hệ thống quản lý nhà nước, các cấp kiểm điểm, xem xét trách nhiệm, sai phạm, mức độ kỷ luật nếu có, tinh thần nghiêm túc và không né tránh. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Chúng tôi đã tiến hành kiểm điểm ngay từ những ngày đầu khi xảy ra đối với tập thể Ban cán sự nhiệm kỳ 2010-2015. Bộ đã yêu cầu kiểm điểm với tinh thần nghiêm túc, không né tránh, từ các tổ chức, từ cấp dưới lên cấp trên. Kết quả cuối cùng, Ban cán sự chúng tôi đã nhận các hình thức và trình lên cấp trên theo quy định của công tác kiểm tra của Đảng để xem xét. Còn đối với cấp dưới, Ủy ban Kiểm tra đang phối hợp với chúng tôi để xem xét các dấu hiệu vi phạm và sẽ xử lý nghiêm theo quy định pháp luật. Khi có kết quả thông báo cấp trên và theo trình tự xử lý kỷ luật đối với cán bộ chúng tôi sẽ công bố đầy đủ đến nhân dân được biết.

Về vấn đề môi trường đã an toàn chưa. Ngày 22/8 tôi đã công bố, về cơ bản môi trường 4 tỉnh miền Trung đã đảm bảo an toàn dựa trên những kết quả điều tra, đánh giá rất bài bản, công phu, đã được thẩm định, xác nhận của các cơ quan tư vấn độc lập trong và ngoài nước, với sự tham gia của rất nhiều chuyên gia các viện hàng đầu của Việt Nam.

Ngày 22/9 khi công bố an toàn về hải sản, Bộ Tài nguyên và Môi trường một lần nữa trên cơ sở theo dõi thường xuyên, tập trung vào một số vùng nhạy cảm đã công bố là toàn bộ khu vực biển miền Trung với các chỉ số đáp ứng an toàn. Lần này một lần nữa tôi xin khẳng định là biển miền Trung an toàn, trên cơ sở phân tích từ trầm tích đáy, nước đáy, nước giữa và nước mặt trên toàn bộ vùng biển, có thể tất cả hoạt động du lịch, thể thao, nuôi trồng thủy sản hoàn toàn có thể tiến hành bình thường. Đương nhiên chúng ta phải theo quy chuẩn hướng dẫn cần thiết để có thể kiểm soát được vấn đề dịch bệnh và vấn đề về môi trường.

Còn vấn đề hải sản an toàn. Hiện nay Bộ Y tế đang tiến hành nhiều phân tích toàn diện và phối hợp với nhiều phòng phân tích của thế giới để phân tích. Đến nay chúng tôi rất tin tưởng Bộ Y tế sẽ công bố toàn bộ hải sản miền Trung sẽ an toàn. Hiện nay chúng tôi cũng khuyến cáo công bố của Bộ Y tế vào ngày 22/9, chúng ta cần phải theo hướng dẫn đó, kể cả vùng đánh bắt cũng như các loại hải sản đảm bảo an toàn. Đồng thời, các lô hàng thủy sản sau khi đánh bắt chúng ta cần phải thực hiện thông qua việc kiểm định của cơ quan có chức năng thẩm quyền, để đảm bảo sự an toàn cho người dân.

Quá trình đền bù thiệt hại, như chúng ta đã biết, ngay sau khi xảy ra sự cố Thủ tướng Chính phủ đã ban hành ngay quyết định để quan tâm giải quyết những vấn đề rất cấp thiết, thiết thực đối với người dân và với tinh thần không để một người dân nào đói và rét. Quan tâm rất toàn diện trong vấn đề liên quan đến người dân không có công ăn việc làm và các vấn đề an ninh, trật tự khác.

Tiếp theo đó, như chúng ta biết, sau khi Formosa đền bù, Chính phủ đã ra Văn bản 1880, dựa trên sự tổng hợp ý kiến thống nhất, khoa học của các bộ, ngành ở Trung ương và các địa phương, có tham khảo ý kiến của người dân về các đối tượng đền bù, các định mức đền bù, về cơ bản những người dân tham gia trực tiếp vào hoạt động ở biển, các người dân tham gia gián tiếp. Trong 7 nhóm đối tượng thiệt hại đã được xác định, tôi được biết 4 địa phương đang tiến hành rất khẩn trương tạm ứng kinh phí giai đoạn 1 là 3.000 tỷ và đồng chí Phó Thủ tướng đến kiểm tra và lắng nghe ý kiến của dân và lắng nghe ý kiến của các địa phương và đang tiếp tục hoàn thiện để xem xét thêm việc tính toán đền bù cũng như đảm bảo các đối tượng thiệt hại được đưa vào trong phạm vi để đền bù.

Một số ý kiến nêu rất đúng, hiện nay hệ sinh thái có bị ảnh hưởng. Với quá trình tự làm sạch môi trường biển, nhưng hệ sinh thái hồi phục cần phải thời gian và đương nhiên cần có sự hỗ trợ của bàn tay người. Chính phủ đã quan tâm bên cạnh việc đền bù, bồi thường thiệt hại trực tiếp thì việc hỗ trợ công ăn việc làm, trong đó việc tạo ra những công ăn việc làm mới trong quá trình phục hồi hệ sinh thái để tạo những cảnh quan như san hô, cỏ biển, tạo những nơi có sinh cảnh phong phú để thành một tài nguyên trong tương lai, cho một ngành dịch vụ về du lịch của tương lai. Những công việc này chúng ta đã có đầy đủ cơ sở đánh giá về các hệ sinh thái, mức độ tổn thương và chúng tôi đã chuyển để Bộ Nông nghiệp nghiên cứu xem có dự án cùng với người dân phục hồi lại môi trường biển và chính là tạo ra một công ăn việc làm mới.

Về vấn đề quản lý đất đai, các câu hỏi của đại biểu Đặng Ngọc Nghĩa, Nguyễn Thị Lan đã chất vấn các vấn đề, tôi xin được trả lời như sau. Đất đai có nguồn gốc từ các nông, lâm trường, đất đai hiện do các công ty nông, lâm nghiệp Ban quản lý rừng quản lý sử dụng là nguồn lực rất lớn nhưng chưa được khai phá hiệu quả. Quản lý đất đai nông, lâm trường còn hạn chế, bị buông lỏng trong một thời gian dài, dễ bị lấn chiếm, tranh chấp kéo dài không được giải quyết. Ranh giới giữa bản đồ thực địa cụ thể một số nông, lâm trường giao khoán, cho thuê, cho mượn, liên doanh, liên kết không đúng theo quy định.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 11 giao trách nhiệm cho Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Thanh tra Chính phủ và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố có nông, lâm trường triển khai thực hiện các nhiệm vụ để đẩy nhanh tiến độ, sắp xếp, phê duyệt phương án tổng thể, sắp xếp đổi mới các công ty nông, lâm nghiệp. Cho đến nay đã có 27/39 tỉnh, thành phố đã phê duyệt phương án sắp xếp lại. Đã có 141.983 km ranh giới chiếm 88% đã cắm được 33.195 mốc giới chiếm khoảng 45%, đo đạc lập bản đồ địa chính được 632.000ha và cấp hơn 11,5 nghìn giấy chứng nhận, đã chuyển sang cho thuê theo quy định với diện tích trên 1,1 triệu ha, có 10 tỉnh đã hoàn thành cơ bản nhiệm vụ xác định ranh giới sử dụng đất. Qua rà soát, sắp xếp sẽ bàn giao lại cho các địa phương gần 500.000ha để quản lý, sử dụng hiệu quả hơn và giải quyết tình hình sử dụng đất của đồng bào các dân tộc thiểu số.

Về vấn đề cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, thực hiện Nghị quyết 30 đến năm 2012 chúng ta đã thực hiện nhiệm vụ này một cách quyết liệt, huy động cả hệ thống chính trị, đặc biệt là các cấp ủy Đảng, địa phương. Trong cả nước đã cấp được trên 95% giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, mặc dù chỉ còn khoảng 5% diện tích cần tiếp tục cấp giấy chứng nhận nhưng đây là vấn đề rất phức tạp, rất khó và cũng là một điểm nóng có nhiều khiếu kiện.

Việc cấp các giấy tờ này khó khăn là do cơ chế, chính sách thay đổi nhiều lần, nghĩa vụ tài chính áp dụng cho việc cấp giấy còn bất cập, chưa phù hợp với từng loại đối tượng mà luật pháp chưa cập nhật kịp thời. Trong số 5% này còn có nhiều trường hợp sinh sống, sử dụng đất trước ngày 15/12/1980 nhưng không có các loại giấy hợp lệ theo quy định do bị thất lạc. Nhiều trường hợp người có công như bộ đội, giáo viên nhưng giấy tờ chưa hợp lệ vì các quy định của chúng ta chưa tính hết. Có trường hợp vi phạm pháp luật đất đai như lấn chiếm, chuyển dụng mục đích trái phép, mua bán giao tay. Nhiều chủ đầu tư hoàn thành xây dựng bàn giao nhà xong đã chậm trễ trong việc nộp hồ sơ làm thủ tục cấp giấy chứng nhận và nhiều chủ đầu tư vi phạm. Cũng có những hộ thực hiện việc thế chấp giấy tờ nhưng không có đủ để cấp.

Quan điểm xử lý của Bộ Tài nguyên và Môi trường chúng tôi cho rằng, việc hoàn thành cấp 5% là một việc đặc biệt quan trọng, là trách nhiệm của các cơ quan nhà nước. Bộ Tài nguyên và Môi trường và chính quyền các cấp phải tập trung hoàn thành, đảm bảo quyền lợi hợp pháp, lợi ích của người có đất và có nhà. Điều kiện để thực hiện các quyền của người sử dụng đất đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý về đất đai, giảm bớt khiếu nại, tố cáo và thúc đẩy thị trường bất động sản. Phải tập trung vào các địa bàn trọng điểm, nhất là các đô thị, khu vực phức tạp có nhiều khiếu kiện. Việc xử lý phải căn cứ theo từng nhóm đối tượng, theo quy định của pháp luật tại từng thời điểm. Phải đảm bảo công bằng đối với các đối tượng trong mọi thời kỳ và theo cơ chế chính sách. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử phạt hành chính. Việc chấp hành pháp luật liên quan đến việc cấp giấy chứng nhận sử dụng đất và xử lý thật nghiêm đối với trường hợp cán bộ có hành vi nhũng nhiễu, công khai các doanh nghiệp vi phạm.

Về khai thác khoáng sản, các đại biểu Nguyễn Thái Học, Ngọ Duy Hiểu đã chất vấn liên quan đến các nhóm vấn đề và đặt ra rất nhiều bức xúc hiện nay liên quan đến vấn đề khai thác và sử dụng hiệu quả khoáng sản. Chúng tôi hoàn toàn đồng tình với những nhận định, đánh giá của các đại biểu. Đồng thời, chúng tôi cũng đề nghị trong thời gian tới, chúng tôi đã tiếp thu các vấn đề này và trình Thủ tướng Chính phủ để sửa đổi Nghị định 15 liên quan đến hướng dẫn thi hành Luật khoáng sản, trong đó đã để ý đến vấn đề tăng cường quản lý, khai thác khoáng sản, quản lý sản lượng khoáng sản cũng như bảo vệ các khoáng sản chưa khai thác. Đặc biệt, đối với vấn đề khai thác cát chúng tôi quan tâm giải quyết công tác quy hoạch, phối hợp giữa các địa phương có ranh giới liền nhau và cơ chế phối hợp của các địa phương cũng như là phải huy động các lực lượng, hệ thống chính trị và xác định trách nhiệm người đứng đầu của các địa phương này trong việc nếu để xảy ra khai thác trái phép. Đồng thời chỉnh đốn việc tổ chức đấu thầu chọn các doanh nghiệp có năng lực.

Liên quan đến tài nguyên nước và biến đổi khí hậu có các đại biểu Phùng Văn Cường, Nguyễn Thanh Phương, Nguyễn Thái Học, Nguyễn Văn Thể, Nguyễn Tuấn Anh đã chất vấn liên quan nhiều nhóm vấn đề. Ngày hôm qua tôi đã trao đổi, hôm nay tôi xin được nói thêm một số vấn đề như sau:

Đối với tài nguyên nước và ứng phó biến đổi khí hậu vùng đồng bằng sông Cửu Long, tình trạng hạn hán thiếu nước do xâm ngập mặn như tôi đã nói nó xuất phát từ 2 nguyên nhân là vừa thiên tai vừa nhân tai do các nước ở thượng nguồn đóng góp vào đây, có thể nói, rất nghiêm trọng.

Trên thực tế chúng ta không bị động và chúng ta đã xây dựng quy hoạch chiến lược, chúng ta đã có các chương trình rất cụ thể đối với những khu vực này. Đồng thời, chúng ta đã có một nghiên cứu đánh giá tổng thể, mời các nhà khoa học, tổ chức quốc tế vào để đánh giá tổng thể, tổng hợp về tác động của các công trình thủy điện ở thượng nguồn đối với hạ nguồn bao gồm các nhà máy thủy điện từ Trung Quốc cho đến Lào, Campuchia, v.v... chúng ta đã tính đến. Đây là những cơ sở pháp lý quan trọng để giúp Bộ Chính trị, nhà nước, cũng như phối hợp với Ủy ban sông Mê Kông và các tổ chức quốc tế để có thể đàm phán đấu tranh, chia sẻ lợi ích sử dụng nước ở đây.

Đối với vấn đề biến đổi khí hậu, đặc biệt chúng ta đã phê chuẩn thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. Thủ tướng cũng đã lập tức phê duyệt kế hoạch triển khai thực hiện biến đổi khí hậu. Đồng thời, chúng ta phối hợp trong nhiều năm qua với các đối tác phát triển, đã hoàn thiện phiên bản 2 của Chương trình hỗ trợ mục tiêu quốc gia về biến đổi khí hậu, trong đó tập trung ba trụ cột: Thứ nhất các dự án đầu tư, với sự cam kết tài chính của các đối tác phát triển. Thứ hai, khung chính sách để hài hòa chính sách môi trường Việt Nam với quốc tế. Thứ ba, tăng cường năng lực, chia sẻ tri thức. Cùng với đó, Chính phủ đã phê duyệt Chương trình mục tiêu về biến đổi khí hậu và chương trình tăng cường xanh, tức là xác định nội lực để giải quyết các vấn đề về thích ứng biến đổi khí hậu, tập trung vào các vùng ưu tiên như đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên và một số khu vực Duyên hải miền Trung, vùng núi phía Bắc, dựa trên những tiêu chí ưu tiên như tôi đã trình bày ngày hôm qua.

Xin báo cáo với Quốc hội, về cơ bản những vấn đề tôi cần trình bày cũng đã được trình bày xong. Thời gian việc trả lời chất vấn quá ít. Mong muốn của tôi muốn được chia sẻ và trao đổi với các đại biểu rất nhiều, chính vì vậy cũng chưa thành công lắm trong việc trả lời. Tôi rất mong các đại biểu sẽ thông cảm và gửi các ý kiến tiếp tục đóng góp và đặt ra những câu hỏi đối với tôi. Tôi xin được tiếp thu các yêu cầu của đại biểu bất cứ lúc nào để trao đổi thông tin. Một lần nữa xin được cảm ơn các quý vị đại biểu. Cảm ơn Quốc hội.

Nguyễn Thị Kim Ngân - Chủ tịch Quốc hội

Trong phiên chất vấn đối với nhóm vấn đề thứ hai đã có 46 đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi. Tại phiên chất vấn chiều hôm qua Bộ trưởng đã trực tiếp trả lời 11 đại biểu, 35 câu hỏi còn lại sáng hôm nay Bộ trưởng đã tổng hợp và trả lời theo nhóm vấn đề rất rõ ràng.

Qua phiên chất vấn và trả lời chất vấn cho thấy đây là nội dung được đại biểu Quốc hội và cử tri rất quan tâm, có tác động thiết thực đến đời sống và sản xuất của nhân dân, đến phát triển bền vững của đất nước. Nội dung chất vấn của các đại biểu Quốc hội đã tập trung vào các vấn đề sau:

Tình trạng ô nhiễm và xử lý ô nhiễm môi trường ở nông thôn, các khu, cụm công nghiệp, làng nghề, ô nhiễm do sản xuất than, vật liệu xây dựng, xử lý chất thải, đặc biệt là chất thải rắn.

Việc xả thải gây ô nhiễm môi trường ở các lòng sông, trong đó có sông Nhuệ, sông Đáy và sông Hậu.

Việc xử lý, khắc phục sự cố ô nhiễm môi trường biển liên quan đến dự án Formosa, trách nhiệm của tổ chức và cá nhân để xảy ra sự cố này.

Việc quản lý đất đai, quản lý, khai thác tài nguyên, khoáng sản, đặc biệt là khai thác cát, sỏi ở các lòng sông.

Vấn đề giải quyết ô nhiễm môi trường của các dự án điện đã, đang hoạt động và các dự án sẽ triển khai theo sơ đồ quy hoạch điện 7.

Việc triển khai các giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, hạn hán, trách nhiệm của tổ chức và cá nhân trong triển khai thực hiện hoạt động đánh giá tác động môi trường đối với các dự án đầu tư, công tác kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm pháp luật về môi trường.

Các đại biểu Quốc hội đã đặt câu hỏi rất thẳng thắn, bám sát thực tiễn và bám sát các nhóm vấn đề đã chọn. Một số câu hỏi hơi dài và giải thích nhiều trước khi hỏi. Cũng như Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh thì Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng lần đầu tiên trả lời chất vấn sau khi nhận nhiệm vụ 6, 7 tháng, nhưng Bộ trưởng đã nắm rất rõ tình hình và đặc biệt là những thực trạng về môi trường mà nhân dân cả nước rất quan tâm, những vấn đề bức xúc thuộc lĩnh vực ngành tài nguyên, môi trường quản lý. Bộ trưởng đã trả lời thẳng thắn, trách nhiệm, làm rõ các vấn đề đại biểu đã nêu và hướng khắc phục của ngành trong thời gian tới. Tuy nhiên, việc trả lời có một số nội dung, nhất là thời gian đầu giờ chiều hôm qua Bộ trưởng giải trình còn dài và một số nội dung chưa rõ trách nhiệm của ai, ngành nào, địa phương nào ngoài nhận trách nhiệm của lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường trong sự cố Formosa. Đề nghị Bộ trưởng nghiêm túc tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, có những giải pháp tích cực, hiệu quả và kịp thời hơn để khắc phục những vấn đề bức xúc mà ngành đang phải đối mặt và tham mưu cho Chính phủ làm rõ một số vấn đề sau đây:

Thứ nhất, rà soát, đánh giá tổng thể thực trạng ô nhiễm môi trường, có giải pháp cụ thể, khả thi, hiệu quả để kiểm soát chặt chẽ tình trạng ô nhiễm môi trường tại nông thôn, các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, làng nghề và việc ô nhiễm các lưu vực sông. Xác định rõ trách nhiệm và xử lý kiên quyết các cơ sở, các dự án đã gây ra ô nhiễm, kiểm soát ô nhiễm môi trường do sản xuất khai thác than, có giải pháp xử lý hiệu quả các chất phát thải của các nhà máy nhiệt điện than. Đẩy mạnh nghiên cứu hợp tác đầu tư xây dựng các công trình xử lý chất thải, đặc biệt chất thải rắn, đảm bảo an toàn môi trường.

Đối với dự án Formosa, có giải pháp giám sát chặt chẽ các tác nhân gây ô nhiễm môi trường, đảm bảo thực hiện đầy đủ các cam kết của dự án trước khi đi vào sản xuất. Phối hợp với các bộ, ngành, địa phương trong việc giải quyết hậu quả ô nhiễm môi trường do dự án gây ra. Thực hiện đồng bộ các biện pháp để tạo niềm tin lâu dài và ổn định đời sống của nhân dân trong vùng bị thiệt hại. Rà soát lại hoạt động đánh giá tác động môi trường đối với các dự án đã đầu tư, đang đầu tư và sẽ đầu tư. Xác định rõ trách nhiệm trong việc đánh giá tác động môi trường đối với các dự án đã gây ra ô nhiễm sau khi đi vào hoạt động và giải pháp kiểm soát chặt chẽ, nâng cao chất lượng việc đánh giá tác động môi trường.

Tăng cường rà soát, quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác tài nguyên, khoáng sản, đặc biệt việc khai thác cát, sỏi ở các lòng sông. Tiếp tục rà soát đánh giá triển khai đồng bộ các biện pháp để ứng phó với biến đổi khí hậu chống xâm nhập mặn, hạn hán, tăng cường công tác quản lý nhà nước, làm rõ trách nhiệm của từng cấp, từng ngành trong việc đánh giá cấp phép thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường.

Với những vấn đề trên, đề nghị Bộ trưởng quan tâm tập trung tăng cường quản lý nhà nước có các giải pháp quyết liệt, hiệu quả, phối hợp tốt với các bộ, ngành, địa phương có liên quan trong việc giải quyết các vấn đề thuộc lĩnh vực mình phụ trách nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế, yếu kém và xử lý ngăn chặn những sai phạm hoặc tái phạm có thể xảy ra và báo cáo Quốc hội vào các kỳ họp sau.

Phiên chất vấn đối với nhóm vấn đề thứ hai xin dừng tại đây, đề nghị Quốc hội ghi nhận những nỗ lực của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trong phiên chất vấn đầu tiên.

Sau đây xin mời Quốc hội chuyển sang phần chất vấn và trả lời chất vấn đối với nhóm vấn đề thứ ba đối với Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Về các vấn đề được chất vấn hôm nay đó là tình hình thực hiện chương trình cải cách giáo dục và đào tạo, đổi mới giáo dục cơ bản, toàn diện, đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông theo Nghị quyết 88 của Quốc hội. Thực hiện phân luồng cho học sinh cấp phổ thông để định hướng nghề nghiệp.

Vấn đề thứ hai, công tác quản lý chất lượng đào tạo, nhất là chất lượng đào tạo của các trường đại học do địa phương quản lý, giải pháp quản lý chất lượng giáo dục đại học, gắn đào tạo với quy hoạch, dự báo và sử dụng nguồn nhân lực.

Vấn đề thứ ba, việc thực hiện đổi mới phương thức thi và công nhận tốt nghiệp theo hướng gọn, nhẹ, hiệu quả, giảm áp lực và tốn kém cho xã hội. Giải pháp để ổn định việc tổ chức thi tốt nghiệp phổ thông và đại học trong giai đoạn 2016 - 2020. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ sẽ có 3 phút để báo cáo trước Quốc hội, trước khi được hỏi và trả lời chất vấn. Xin mời Bộ trưởng.

Phùng Xuân Nhạ - Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo

Trước khi họp kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XIV, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã gửi báo cáo cho các đại biểu Quốc hội những vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã gửi báo cáo trả lời các đại biểu chất vấn. Gần đây, trong phiên họp thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã lắng nghe 15 ý kiến của các đại biểu quan tâm đến vấn đề giáo dục, đào tạo. Bộ đã chủ động trả lời bằng văn bản cho các đại biểu. Trước phiên họp chất vấn này, theo yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo trả lời chất vấn nhóm nội dung thứ 3 với ba vấn đề lớn mà Chủ tịch Quốc hội nêu, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã trả lời các đại biểu bằng văn bản.

Giáo dục đào tạo luôn được Đảng và Nhà nước, xã hội quan tâm. Đây là một cơ hội rất lớn nhưng cũng là một thách thức không nhỏ. Thời gian vừa qua ngành giáo dục đã rất cố gắng và đạt được những kết quả. Tuy nhiên, so với yêu cầu, nhiệm vụ và so với mong mỏi của cử tri, đồng bào, chúng tôi thấy vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập, yếu kém. Hôm nay trong phiên chất vấn này, thay mặt cho hơn 1,4 triệu thầy cô trong lĩnh vực giáo dục, chúng tôi xin lắng nghe ý kiến của các đại biểu Quốc hội chuyển tải các ý kiến của cử tri để trao đổi và làm rõ, tiếp thu để chúng tôi cố gắng làm tốt hơn. Xin cảm ơn Quốc hội.

Nguyễn Thị Kim Ngân - Chủ tịch Quốc hội

Càng đi về các vấn đề chất vấn sau thì số đại biểu quan tâm nhiều hơn. Hiện nay đã có 58 đại biểu đăng ký chất vấn Bộ trưởng. Tôi xin lần lượt giới thiệu và mời đặt câu hỏi. Xin với đại biểu Quốc hội, để tiết kiệm thời gian chúng ta đặt câu hỏi ngắn, vì 59 người nên mỗi người nên đặt 1, 2 câu, nếu 3 câu thì rất nhiều Bộ trưởng không có đủ thời gian để trả lời trực tiếp mà phải trả lời bằng văn bản.

Dương Minh Ánh - TP Hà Nội

Câu thứ nhất, đề án dạy học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008 - 2020, với mục tiêu ban đầu của dự án là đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ, sử dụng độc lập, tự tin giao tiếp, học tập làm việc trong môi trường hội nhập đa ngôn ngữ, đa văn hóa, biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam. Với tổng kinh phí gần 9.400 tỷ đồng giai đoạn 2008 - 2015 đã chi hết 5.000 tỷ đồng. Nhưng đến nay, sau gần 8 năm thực hiện, nhiều mục tiêu chưa đạt được như mong muốn. Với nhiều hạn chế và 4 nhóm giải pháp mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nêu trong Báo cáo với Quốc hội, Bộ trưởng có khẳng định với những giải pháp đó đến năm 2020 dự án này sẽ đạt được mục tiêu như mong muốn hay không, hay số phận của nó cũng giống như 5 dự án không đạt hiệu quả mà Chính phủ trình với Quốc hội lần này.

Câu hỏi thứ hai, trong Thông tư 01 của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam có quy định cụ thể bậc 1 tương đương với trình độ A1 dành cho học sinh tiểu học, bậc 2 tương đương với trình độ A2 dành cho học sinh trung học cơ sở, bậc 3 trình độ B1 với học sinh trung học phổ thông và bậc 4 là trình độ B2 với sinh viên cao đẳng đại học. Nhưng trong Thông tư liên tịch số 36 của Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Nội vụ quy định tiêu chuẩn, trình độ đào tạo, bồi dưỡng đối với giảng viên hạng 3 là phải có trình độ ngoại ngữ bậc 2- A2 tương đương với trình độ ngoại ngữ của học sinh trung học cơ sở.

Tương tự như vậy, tại Thông tư 21, Thông tư 22, Thông tư 23 của Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Nội vụ quy định về trình độ ngoại ngữ đối với giáo viên tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông là bậc 2, A2. Ở đây, có một nghịch lý là chúng ta đòi hỏi trình độ ngoại ngữ đối với học sinh, sinh viên cao hơn nhiều so với giảng viên, giáo viên. Xin hỏi Bộ trưởng với những quy định như vậy có đảm bảo tính logic và đảm bảo yêu cầu về đổi mới giáo dục trong thời kỳ hội nhập hay không? Câu hỏi này ngoài Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo trả lời, tôi cũng đề nghị Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết thêm ý kiến. Tôi xin trân trọng cảm ơn.

Điểu Huỳnh Sang - Bình Phước

Đào tạo sau đại học đã đóng vai trò chính trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước. Phần lớn những cán bộ khoa học được đào tạo đều phát huy vai trò tích cực trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, với thực trạng và yêu cầu thực tiễn cũng đã cho thấy việc đào tạo sau đại học ở nước ta trong nhiều năm gần đây còn nhiều bất cập, chưa tương xứng với yêu cầu đặt ra về chất lượng đào tạo sau đại học cũng như chưa đáp ứng yêu cầu cung cấp chất lượng nguồn nhân lực trình độ cao cho đất nước.

Câu thứ hai, đội ngũ trí thức dân tộc thiểu số trong cơ cấu trí thức nói chung ngày càng đông đảo hơn với nhiều thành phần dân tộc hơn và sự tiếp cận với giáo dục, đào tạo chuyên môn nghiệp vụ với trình độ cao ngày được quan tâm và có sự gia tăng. Đặc biệt năm 2016, Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước cũng đã phong tặng 6 Phó giáo sư là người dân tộc thiểu số. Trong những năm qua thì việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực người dân tộc thiểu số có chất lượng cao chưa được coi trọng thể hiện qua chế độ, chính sách đãi ngộ, chính sách sử dụng nhân tài còn tản mạn, không kịp thời và còn lạc hậu so với thực tiễn. Vậy, Bộ trưởng có giải pháp gì trong thời gian tới nhằm đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao nói chung và nguồn nhân lực người dân tộc thiểu số có chất lượng cao nói riêng trong phát triển kinh tế - xã hội cũng như để đạt được mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế bền vững. Xin cảm ơn Bộ trưởng.

Hồ Thị Minh - Quảng Trị

Theo tôi được biết hiện nay cả nước có khoảng 191.000 sinh viên tốt nghiệp ở các trường đại học trong cả nước sau khi tốt nghiệp không có việc làm. Trong khi đó, ở các địa phương còn nhiều các trường trung cấp, cao đẳng tiếp tục đào tạo và nhà nước đầu tư ngân sách cho công tác đào tạo và nuôi dưỡng bộ máy các trường rất lớn. Trong lúc nguồn lực sau đào tạo còn lãng phí những chưa có giải pháp. Tuy nhiên, các trường trung cấp, cao đẳng vẫn tiếp tục đào tạo một cách mất cân đối giữa cung và cầu, liệu rằng các em sinh viên sau khi tốt nghiệp có cơ hội có việc làm hay không. Xin hỏi Bộ trưởng có giải pháp gì để tránh lãng phí về kinh phí và nguồn lực đã được đào tạo, có nên duy trì cách thức đào tạo như hiện nay hay không? nếu có thì giải pháp của Bộ trưởng trong thời gian tới là gì? Xin cảm ơn Bộ trưởng.

Lê Minh Chuẩn - Quảng Ninh

Tôi có hai câu hỏi xin trao đổi với Bộ trưởng:

Câu hỏi thứ nhất, chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam năm 2016 được Ngân hàng thế giới công bố sau khi khảo sát 12 nước ở châu Á, được xếp theo thang điểm 10 thì Việt Nam đạt 3,79 điểm trong đó Hàn Quốc đạt 6,91 điểm, Ấn Độ 5,76 điểm và Malaysia 5,59, còn xếp hạng Việt Nam chúng ta đứng thứ 11 trên 12 quốc gia châu Á được khảo sát. Đánh giá chung nhân lực nước ta yếu về chất lượng, thiếu về năng động và sáng tạo, thiếu kiến thức và kỹ năng làm việc theo nhóm, thiếu khả năng hợp tác và ngoại ngữ, như vậy sẽ không có cơ hội vươn xa ra tầm khu vực thậm chí thua ngay cả trên sân nhà. Vậy Bộ trưởng cho biết giải pháp nào để giải quyết những vấn đề này trong giai đoạn 2017-2020 và sau năm 2020.

Câu hỏi thứ hai, về việc phân luồng học sinh, giáo dục sau đào tạo đã tạo ra tình trạng thừa thầy, thiếu thợ. Vậy, Bộ trưởng có giải pháp như thế nào để khắc phục tình trạng này trong thời gian tới. Tôi xin hết ý kiến.

Nguyễn Trường Giang - Đắk Nông

Tôi xin gửi tới Bộ trưởng hai câu hỏi:

Câu hỏi thứ nhất, liên quan tới kỳ thi quốc gia. Việc công bố chính thức hình thức thi trắc nghiệm đối với hầu hết các môn trong kỳ thi trung học phổ thông năm 2016-2017 vào ngày 28/09/2016 có ảnh hưởng gì đến chất lượng kỳ thi năm 2017 trong khi phương án thi đã được chuẩn bị từ lâu. Việc chủ yếu thi trắc nghiệm có ảnh hưởng gì đến việc dạy và học ở cấp phổ thông năm học 2016-2017 và trong bối cảnh hình thức thi trắc nghiệm đối với hầu hết các môn thi bộ có biện pháp gì để tránh hiện tượng tiêu cực trong thi cử.

Câu hỏi thứ hai, Bộ trưởng có ý định chỉ đạo, xây dựng Đề án về đổi mới căn bản việc tổ chức, hình thức, phương pháp thi kiểm tra và kiểm định chất lượng giáo dục đào tạo? Nếu có thì bao giờ có thể ban hành và triển khai thực hiện và đến bao giờ thì bộ tham mưu cho Chính phủ ban hành được Đề án phân luồng và định hướng nghề nghiệp giáo dục phổ thông theo nhiệm vụ được giao trong Nghị quyết số 44. Tôi xin hết câu hỏi.

Cao Thị Xuân - Thanh Hóa

Tôi xin được chuyển đến Bộ trưởng 2 câu hỏi như sau:

Câu hỏi thứ nhất, tình trạng sinh viên tốt nghiệp ra trường không có việc làm, đây là vấn đề nhức nhối của xã hội. Tính đến nay có hơn 191 nghìn sinh viên ra trường không có việc làm, gây lãng phí cho dân, cho nước. Với trách nhiệm của Bộ trưởng, xin được hỏi trách nhiệm của Bộ trưởng để xảy ra tình trạng trên và giải pháp trong thời gian tới như thế nào?

Câu hỏi thứ hai, với tư cách là tân Bộ trưởng, Bộ trưởng có giải pháp và quyết tâm như thế nào để nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo và giải tỏa bức xúc trong nhân dân về các vấn đề như dạy thêm, học thêm, vấn đề bạo lực học đường, đào tạo nguồn nhân lực phục vụ yêu cầu của chất lượng cải cách tư pháp và cuộc cách mạng công nghiệp? Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng.

Đỗ Ngọc Thịnh - Khánh Hoà

Chất lượng đội ngũ luật sư đang nhận được sự quan tâm của Nhà nước và cộng đồng xã hội bởi nó ảnh hưởng tới công cuộc cải cách tư pháp và xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Ở nước ta hiện nay có tới 54 cơ sở đào tạo cử nhân luật, hàng năm có tới hàng chục nghìn cử nhân luật được ra lò cung cấp cho nhà nước và xã hội. Xin hỏi Bộ trưởng:

Một, đất nước ta liệu có cần tới 54 cơ sở đào tạo cử nhân luật như vậy không? Cơ sở lý luận và thực tiễn nào Bộ Giáo dục và Đào tạo cấp phép cho nhiều cơ sở đào tạo cử nhân luật như vậy. Khả năng kiểm soát chất lượng đào tạo cử nhân luật của Bộ Giáo dục và Đào tạo về vấn đề này như thế nào?

Hai, chất lượng đội ngũ luật sư được xác định ngay từ khi được đào tạo cử nhân luật. Đề nghị Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo và đề nghị Bộ trưởng Bộ Tư pháp có thể trao đổi thêm về các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo cử nhân luật và đào tạo nguồn luật sư để góp phần đảm bảo nâng cao chất lượng cho đội ngũ luật sư có khả năng đáp ứng các nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý của xã hội và cộng đồng xã hội, đáp ứng nhu cầu cải cách tư pháp và xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Xin trân trọng cảm ơn.

Nguyễn Thị Kim Thúy - TP Đà Nẵng

Tôi xin gửi tới Bộ trưởng một vấn đề sau đây. Đề nghị Bộ trưởng cho biết những cuốn sách công nghệ giáo dục được đưa vào giảng dạy ở trường tiểu học từ trước khi có Nghị quyết số 88 của Quốc hội về đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông có được Hội đồng thẩm định quốc gia thẩm định và kiến nghị Bộ trưởng cho sử dụng hay không? Nếu có thì Hội đồng thẩm định đã thẩm định khi nào và Hội đồng gồm những ai? Nếu không tại sao một bộ sách gây nhiều tranh cãi vẫn ung dung vào trường học từ 16 tỉnh với 50 ngàn học sinh nay lên đến 48 tỉnh. Trách nhiệm của Bộ trưởng trong việc này như thế nào?

Nếu cho rằng sách này được đưa vào trường theo Nghị quyết số 88 của Quốc hội thì tại sao chưa có chương trình mới mà đã có sách giáo khoa mới. Xin hết. Cám ơn Bộ trưởng.

Phùng Xuân Nhạ - Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo

Tôi chân thành cám ơn các câu hỏi của đại biểu về những vấn đề mà đại biểu quan tâm. Tôi xin phép trả lời trực tiếp và ngắn gọn vào những vấn đề đại biểu đang quan tâm, còn những vấn đề chi tiết có tính chất chuyên môn tôi xin phép Chủ tịch Quốc hội cũng như đại biểu Quốc hội là được gửi bằng văn bản.

Câu hỏi thứ nhất của đại biểu Dương Minh Ánh đoàn Hà Nội về Đề án 2020, đề án ngoại ngữ quốc gia. Đại biểu có hỏi các mục tiêu đặt ra trong đề án được xây dựng từ năm 2008 đến nay và đến năm 2020 có đạt mục tiêu không? Tôi trả lời luôn là không với lý do như sau:

Trước hết, dậy và học ngoại ngữ là vấn đề rất lớn, có tính chất lâu dài. Đây là nhiệm vụ không chỉ trước kia, bây giờ và còn phải tiếp tục liên quan đến rất nhiều nhóm đối tượng khác nhau. Thứ hai, để biết được thành thạo các mục tiêu như đề án mong muốn cần phải có thời gian và chi phí rất lớn. Khi xây dựng đề án chúng tôi rất cố gắng để đưa ra lộ trình và quyết tâm cao để thực hiện các mục tiêu như mong muốn. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai gặp nhiều vấn đề về thời gian, về kinh phí, về chuẩn bị nhưng với trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo và cá nhân Bộ trưởng, chúng tôi nhận trách nhiệm. Khi xây dựng các đề án, dự án không chỉ đối với 2020 mà các đề án lớn khác phải hết sức thiết thực, hết sức khả thi, bám sát vào yếu tố để thực hiện mục tiêu này.

Với quan điểm như vậy, gần đây chúng tôi cho rà soát để điều chỉnh cách tiếp cận, sau đó mới đến mục tiêu. Cách tiếp cận Đề án 2020 không phải là đề án chịu trách nhiệm đào tạo toàn bộ các vấn đề về ngoại ngữ cho tất cả nhóm đối tượng phải biết. Nếu đặt vấn đề như vậy là không khả thi. Đề án 2020 Chính phủ sẽ chỉ đạo để tập trung vào từng tổ chức, từng cá nhân, từng đơn vị khó làm, đây có vấn đề định hướng, dẫn dắt và có tính chất là trục. Cụ thể:

Một là chương trình nội dung phải thống nhất, được biên tập, biên soạn thành hệ thống, trong đó có tính đến hội nhập quốc tế. Tránh tình trạng biên soạn theo năng lực của các thầy cô.

Hai là tập trung vào đào tạo đội ngũ giáo viên, đây là việc ưu tiên hàng đầu. Thực tế vừa qua chúng tôi có kiểm điểm lại thấy khâu chuẩn bị về giáo viên chưa thực sự kỹ khi ban hành, dẫn đến trong quá trình tổ chức thực hiện gây khó khăn cho địa phương, đặc biệt là các cơ sở giáo dục đào tạo, chúng tôi nghiêm túc rút kinh nghiệm việc này.

Ba là về những phương thức để tổ chức giảng dạy mà nhiều người được hưởng lợi, đặc biệt đặt vấn đề đào tạo suốt đời về ngoại ngữ, không nhất thiết cứ phải bằng cấp mà ai cũng có thể tham gia học ngoại ngữ, trong đó có tiếng Anh. Mọi người đều có quyền và đều được hưởng thành quả của hội nhập. Vì vậy, chúng tôi tập trung vào những phương thức thiết kế những chương trình học và phương thức đào tạo theo hướng trực tuyến từ xa. Còn lại các địa phương, các cơ sở giáo dục và người dân phải phát huy. Chúng tôi đặc biệt nhấn mạnh đến xã hội hóa, xã hội hóa phải là tâm điểm để tạo ra môi trường, động lực, không phải tất cả trông chờ vào đề án này mà chúng ta đạt được mục tiêu như đề ra.

Với tinh thần tiếp cận đó, chúng tôi điều chỉnh lại và tới đây chúng tôi trình Thủ tướng Chính phủ về điều chỉnh và đề án này. Tuy nhiên, phải công bằng nhìn nhận lại trong thời gian đầu chúng tôi thực hiện đề án này đạt được nhiều kết quả về xây dựng các khung bậc và các chương trình, nội dung và triển khai ở các địa phương. Được là bài học kinh nghiệm thay bằng phân kinh phí cho các tỉnh, các địa phương thì bây giờ tập trung vào những việc liên quan đến chuyên môn. Còn các địa phương, các tỉnh, các cơ sở trên cơ sở đó có kế hoạch riêng. Đặc biệt, chúng tôi nhấn mạnh không chỉ tập trung đào tạo, giảng dạy cho những sinh viên nhưng phải toàn dân thông qua hình thức tạm gọi là xóa mù chữ. Việc học để giao tiếp, học để biết không quá khó, chúng tôi nhấn mạnh cái đó, để tạo ra một xã hội học tập về tiếng Anh là động lực.

Tinh thần như thế chúng tôi xin nhận trách nhiệm để điều chỉnh và đây là dự án lớn bước đầu không phải đến năm 2020 - 2035 chúng ta phổ cập nói được tiếng Anh.

Kinh nghiệm của Malaixia, đặc biệt là của Singapo, từ khi giải phóng họ đã có một nền cũng tương đối tốt, đến khi đạt được trình độ cả nước nói tiếng Anh trung bình mất 38 năm, không thể ngày một ngày hai được. Nhưng nếu chúng ta không có quyết tâm, không có lộ trình, bước đi, chúng ta sẽ khó có thể đạt được mục tiêu và cũng rất lãng phí nguồn lực.

Thứ hai, về hạn, chúng tôi cũng nhìn nhận lại và rút kinh nghiệm. Thực tế, muốn yêu cầu học sinh cao hơn thực sự thì thầy phải cao hơn, đó là nguyên tắc. Không chỉ đối với bậc học cấp 1 tiếng Anh mà tất cả các bậc học. Tới đây giáo viên đại học, trong các hội đồng công nhận Phó giáo sư, Tiến sỹ cũng phải tính đến việc đó, phải cao hơn mới đánh giá được người thấp hơn chứ không thể ngược lại. Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận vào thực tế của ta hiện nay, nếu đưa ra một chuẩn cao, báo cáo đại biểu Ánh, học sinh học ngoại ngữ nhanh hơn mà các thầy, các cô và cán bộ, viên chức cũng không phải ngày một ngày hai học được. Bước đầu như vậy, nhưng tới đây chúng tôi sẽ làm việc với Bộ Nội vụ cũng phải điều chỉnh điều này và không nên cứng nhắc. Đối với các giáo viên, khi tuyển vào đương nhiên tiếng Anh phải cao hoặc ngoại ngữ phải cao. Đối với nhóm thầy, cô hay cán bộ còn có điều kiện phát triển thì phải có lộ trình cho họ, tránh tình trạng đưa ra một cái áp luôn, đó là không khả thi, dẫn đến tình trạng mua bán chứng chỉ.

Đối với những nhóm thầy, cô, đối tượng không còn điều kiện dài cũng không nên ép. Như vậy, khi đưa ra một chính sách có lộ trình và đúng phù hợp với nhóm đối tượng tôi tin rằng khả thi và việc này Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ bàn và trao đổi với Bộ Nội vụ để phối hợp làm sao cho khả thi, có lộ trình.

Câu hỏi tiếp theo của đại biểu Minh đoàn Quảng Trị. Hiện nay có 1.000 sinh viên không có việc làm. Đây cũng là một số liệu chúng tôi rất chia sẻ.

Báo cáo với đại biểu Minh, khi tôi nhận nhiệm vụ này, tôi rất trăn trở, bởi vì sứ mạng của các trường đại học trong đó đào tạo ra phải có việc làm. Tuy nhiên, không phải sinh viên nào tốt nghiệp ra đều có việc làm, ngay cả Harvard cũng vậy, cũng phải có một thời gian, phải có một độ để tiếp cận thực tiễn và thực tiễn phải đào tạo, bổ sung mới thích ứng với điều kiện thị trường lao động chứ không phải đào tạo lại, đào tạo bổ sung. Tuy nhiên, nội dung kiến thức, kỹ năng ở nhà trường hết sức quan trọng để sinh viên ra trường không phải mất thời gian, nếu như phải đào tạo lại. Ở đây không chỉ thuần túy đào tạo lại mà rất lãng phí không chỉ về tiền bạc, thời gian mà lãng phí rất nguy hiểm, bởi vì khi họ đã được đào tạo những thứ không có ích đến bây giờ phải học những thứ có ích thì cũng khó khăn đối với sinh viên. Chúng tôi rất ý thức với điều đó.

Báo cáo với đại biểu cũng như Quốc hội, hiện nay chúng ta khoảng 300 nghìn sinh viên trong các trường đại học ra trường hàng năm. Theo thống kê các trường đại học chúng tôi yêu cầu phải báo cáo, tới đây chúng tôi phải kiểm tra thì khoảng 80% là có việc làm, như vậy mỗi một năm đã thất nghiệp 60 nghìn em, chỉ cần 5 năm là 300 nghìn, đây là con số rất lớn. Tuy nhiên, cũng phải nhìn kỹ vào số sinh viên có việc làm ngay hay sau khi tốt nghiệp rơi vào các nhóm trường top trên là những trường có bề dày, những trường có kinh nghiệm còn phần lớn sinh viên chưa có việc làm hoặc thất nghiệp lâu rơi vào những trường có điều kiện đảm bảo chất lượng yếu và phần lớn các trường mới thành lập, đây là vấn đề đặt ra, chúng tôi nhận thức được điều này và đang cố gắng sửa. Báo cáo các đồng chí, tới đây chúng tôi làm rất mạnh về điều chỉnh mạng lưới các trường đại học, áp dụng các chuẩn đảm bảo chất lượng trường và ngành để làm sao những trường mới mở hay có điều kiện yếu kém thì hỗ trợ họ theo hướng hoặc thành phân hiệu hoặc thành một trường thành viên của trường đại học lớn. Ví dụ như An Giang là trường của địa phương nhưng chúng tôi rất đồng ý hoặc trở thành một trường thành viên hoặc phân hiệu của Trường Đại học quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh như vậy để có sự liên kết tốt.

Một số trường tôi đánh giá là Lào Cai không nâng cấp các trường trung cấp hay cao đẳng lên thành đại học mà lãnh đạo tỉnh quyết định một phân hiệu trước xong đó phát triển lên thì tôi cho rằng cách thức như vậy hiệu quả mà cũng phải đặt vấn đề về chất lượng các trường đại học không nhất thiết là học sinh đại học phải học gần nhà mà chúng tôi đặt vấn đề hướng tới là quy hoạch lại mạng lưới và hình thành nhóm các loại trường đối với đại học tập trung ở trung ương và cùng lắm là vùng miền chứ không ở địa phương vì quy mô quá nhỏ, lực lượng phân tán, chất lượng không đảm bảo. Số sinh viên thất nghiệp chúng tôi rất trăn trở, ngoài ra chúng tôi cũng có những biện pháp, đã làm việc với VCCI, đã làm việc với doanh nghiệp để có những hình thức đào tạo lại bổ sung, ví dụ như sư phạm hiện nay thừa thiếu cục bộ rất nhiều thì số học sinh sư phạm, giáo sinh ra trường theo thống kê sơ bộ khoảng từ 70.000 các em.

Bây giờ căn cứ vào nhu cầu của giáo viên và các bậc học thừa thiếu thì chúng tôi rà soát lại, áp dụng chuẩn và có đào tạo bổ sung để chúng ta cố gắng làm sao sử dụng số giáo viên hiện có theo chuẩn, như vậy không lãng phí và phải tạo điều kiện cho những người học có được việc làm đúng với nghề của họ. Đây là những giải pháp mà còn nhiều giải pháp nữa. Tới đây, với trách nhiệm Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo, tôi phải rất quan tâm đến việc này và đặc biệt siết chặt nữa không chỉ đầu vào trong quá trình mà cả đầu ra. Xưa nay chúng ta quan tâm quá nhiều về đầu vào thi, đấy chỉ là một khâu mà quan trọng quá trình đào tạo, yếu tố đảm bảo chất lượng và đầu ra.

Vừa rồi tôi đã chỉ đạo tất cả các trường đại học, cao đẳng, đặc biệt việc quản lý đại học phải báo cáo về số lượng sinh viên tốt nghiệp. Tới đây trong mùa tuyển sinh tới nếu như trường nào không báo cáo, báo cáo không đúng, số sinh viên không có việc làm cao thì chúng tôi sẽ mạnh dạn, mặc dù chỉ tiêu tự chủ nhưng chúng tôi với trách nhiệm quản lý nhà nước về chất lượng sẽ có cách để làm sao hạn chế việc tuyển này.

Có rất nhiều những giải pháp, hôm nay xin phép đại biểu cũng như Quốc hội, tôi trình bày một số định hướng mà trách nhiệm của ngành, còn rất nhiều những nguyên nhân khác Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng không làm nổi. Ví dụ, đào tạo ra phải có người cầu doanh nghiệp, môi trường doanh nghiệp, chứ không phải cứ đào tạo tốt ra mà có việc làm ngay. Với trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tôi xin được trình bày từ trách nhiệm của Bộ trưởng. Còn các lĩnh vực khác thì các đồng chí, các bộ, ngành, các địa phương cũng sẽ có giải pháp riêng của mình.

Ý kiến về của đại biểu Điểu Huỳnh Sang về đào tạo sau đại học và vấn đề đào tạo cho dân tộc thiểu số. Đào tạo sau đại học và dân tộc thiểu số. Về đào tạo chất lượng cao, báo cáo với đại biểu Sang cũng như các đại biểu, trong điều kiện của chúng ta để đào tạo được chất lượng cao thì có rất nhiều các yếu tố, từ yếu tố về chương trình, nội dung đến về điều kiện đảm bảo chất lượng, giáo viên, cơ sở vật chất, tài chính, đấy là trong nội bộ của trường đại học. Ngoài ra, yếu tố về môi trường, thị trường và rất nhiều thứ khác, nhưng trong trường hợp này tôi xin được trình bày rõ trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Trước hết, tôi thấy nhìn chung chất lượng đào tạo của chúng ta có được cải thiện. Tuy nhiên, với số lượng cao so với điều kiện đảm bảo chất lượng, cho nên một bộ phận cũng không nhỏ không đáp ứng được yêu cầu mô hình chuẩn chất lượng. Trước hết, trách nhiệm Bộ Giáo dục và Đào tạo trong chỉ đạo về chuẩn đảm bảo chất lượng. Chúng tôi cũng ban hành quy chế, quy định, các quy chuẩn đảm bảo chất lượng. Tuy nhiên, chúng tôi thấy một điều vừa rồi tích cực rà soát và tới đây làm mạnh.

Thứ nhất, hệ thống văn bản quản lý chất lượng còn thiếu và chưa đồng bộ, thậm chí có những cái quá cũ dẫn đến nhiều trường đại học khó dựa vào văn bản nào cả. Trong khi trách nhiệm quản lý nhà nước phải xây dựng được hệ thống văn bản tường minh, rõ. Các trường đại học chạy theo hướng đó, chúng tôi có rút kinh nghiệm đang rà soát để xây dựng lại hệ thống văn bản quy phạm.

Thứ hai, trách nhiệm trong khâu giám sát và chế tài, báo cáo Quốc hội cũng còn đang hạn chế du di. Trong quá trình đào tạo, gắn với đào tạo dân tộc thì có hai luồng ý kiến, một là thôi các cháu đã vào rồi tương đối du di để ra trường rồi tiếp tục học. Luồng ý kiến thứ hai là phải thắt chặt chất lượng vì khi đã vào học tất ra để giao việc làm chứ còn du di như thế thì vô hình trung không phải giúp đỡ. Tôi nghiêng về ý kiến thứ hai. Tới đây, chúng tôi sẽ có lộ trình siết chặt chất lượng. Về giáo dục dân tộc, đặc biệt nguồn nhân lực chất lượng cao, Đảng và Nhà nước, Chính phủ rất quan tâm bằng những biện pháp cụ thể xây dựng các trường nội trú và bán trú và có chế độ ưu tiên nhưng có thực tế đặt ra.

Việc xét đầu vào trong quá trình tổ chức học, đặc biệt cử tuyển chưa phải thật sự chặt chẽ dẫn đến các cháu vào học và ra chất lượng chưa đáp ứng được yêu cầu. Đặc biệt khi cử tuyển lại không bám sát vào nhu cầu học xong các cháu làm gì, dẫn đến cứ cháu học giỏi hoàn cảnh khó khăn thì cử đi đến khi các cháu học tốt rồi về địa phương thì việc cần không có còn thứ cháu học tốt địa phương không cần. Tôi cũng trao đổi với đồng chí Bộ trưởng Bộ Nội vụ và Ủy ban Dân tộc một vài lần, tới đây chúng tôi sẽ bàn kỹ. Báo cáo Quốc hội, chúng ta rà soát để làm sao ưu tiên cử tuyển phải gắn với nhu cầu tuyển dụng ngay cả dân tộc.

Về chất lượng cao, trong mặt bằng chúng ta không thể ngay một lúc để chúng ta nâng hết được mặt bằng chất lượng, bộ đã và tới đây làm mạnh chủ trương chọn những chuyên ngành có điều kiện tốt và phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế đất nước, đặc biệt là hội nhập để đầu tư theo hướng vươn cao. Hiện nay chúng ta đã có hơn 400 ngành được đào tạo, có 35 ngành đào tạo theo hướng vươn cao bằng công nghệ của nước ngoài. Tới đây chúng tôi xin báo cáo với Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ trong số các ngành, chuyên ngành đặc biệt gắn với nhu cầu của các bộ, ngành, địa phương phục vụ cho chương trình về tái cơ cấu và nâng cao năng suất lao động để chúng tôi đầu tư theo hướng vươn cao thành một đề án là những ngành chất lượng cao. Một mặt chúng ta nâng trũng và chúng ta duy trì một phân khúc nhằm đáp ứng được nhu cầu thị trường, đồng thời phải chọn ra để chúng ta vun cao một số nhóm ngành cần ngay cho sự nghiệp công nghiệp hóa của nước ta. Chúng tôi đang và tới đây sẽ làm mạnh hướng này.

Nguyễn Thị Kim Ngân - Chủ tịch Quốc hội

Câu hỏi này tôi thấy có mấy đại biểu cần tranh luận. Tranh luận câu hỏi về đào tạo cho dân tộc thiểu số, đại biểu Điểu Huỳnh Sang, Trần Thị Hoa Ry, Nguyễn Anh Trí có tranh luận đúng vấn đề này không?

Điểu Huỳnh Sang - Bình Phước

Trước tiên, tôi xin cảm ơn Bộ trưởng đã trả lời đối với vấn đề tôi đặt ra. Tuy nhiên, đối với chính sách cử tuyển, tôi đồng tình với ý kiến của Bộ trưởng trong thời gian tới sẽ phối hợp với Ủy ban Dân tộc và Bộ Nội vụ. Vấn đề tôi muốn đề cập là vấn đề về đào tạo nguồn nhân lực người dân tộc thiểu số có chất lượng cao. Có nghĩa là những người dân tộc thiểu số tự thi vào đại học và tự thi vào sau đại học. Thực tế các chế độ, chính sách cũng như đãi ngộ, sử dụng nhân tài ở đây còn tản mạn, chưa kịp thời, thậm chí còn quá lạc hậu so với thực tiễn. Tôi đề nghị Bộ trưởng có giải pháp trong thời gian tới quan tâm đến nguồn lực người dân tộc thiểu số có chất lượng cao, đây là một nguồn lực rất quan trọng. Chính sách cử tuyển, chúng tôi đồng tình với giải trình của Bộ trưởng, rất đồng tình ý kiến giải trình của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc trong thời gian tới. Tôi xin cảm ơn Bộ trưởng.

Trần Thị Hoa Ry - Bạc Liêu

Tôi muốn tranh luận với Bộ trưởng một vấn đề đối với vấn đề Bộ trưởng trả lời cho đại biểu Minh trước tôi, về liên quan đến lĩnh vực đào tạo và gắn với sử dụng nguồn nhân lực. Bởi vì theo tôi biết, hiện nay trên 1 triệu lao động chúng ta bị thất nghiệp, trong đó có trên 400 ngàn đã được đào tạo có trình độ kỹ thuật. Như đại biểu Cao Thị Xuân đoàn Thanh Hóa chất vấn, có trên 191 ngàn có trình độ từ đại học và sau đại học. Trong những người lao động về thất nghiệp này có nhiều con em là đồng bào dân tộc thiểu số và con em của người nông dân. Trong khi đó, họ rất quan tâm đến vấn đề giáo dục này và họ cũng không có quyền để làm công tác quy hoạch này. Chính vì vậy, tôi muốn hỏi vấn đề này trong thời gian qua Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thực hiện vấn đề này như thế nào để dẫn đến thực trạng tình trạng lao động có trình độ đang bị thất nghiệp như hiện nay. Với trách nhiệm là Bộ trưởng trong thời gian tới Bộ trưởng có những giải pháp gì để khắc phục một cách triệt để và nhanh nhất đối với vấn đề này. Xin cảm ơn Bộ trưởng.

Nguyễn Anh Trí - TP Hà Nội

Rất cảm ơn những ý kiến của Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ. Tôi xin tranh luận về vấn đề tình trạng sinh viên ra trường không có việc làm. Thực ra tôi có câu hỏi, câu hỏi của tôi là trong 191 nghìn sinh viên ra trường không có việc làm thì Bộ Giáo dục và Đào tạo có lỗi gì không? Câu của tôi rất rõ ràng như vậy, trong trả lời của Bộ trưởng chưa rõ ý. Thực ra có lỗi, tôi nhận thấy vấn đề như vậy, nên thừa nhận điều đấy trước Quốc hội.

Tôi nhận được bản tài liệu của Bộ trưởng và phải nói trong tập tài liệu này cũng rất tốt, Bộ trưởng đã chuẩn bị rất tốt và cơ bản tôi rất hài lòng nhưng cũng cần phải nhấn mạnh rằng lỗi lớn nhất, đó là đào tạo chưa gắn với nhu cầu. Đào tạo của chúng ta cứ thích là đào tạo, chưa gắn với nhu cầu.

Thứ hai, quy hoạch các trường đại học chưa hợp lý. Tất cả những ý kiến của Bộ trưởng trình bày trong này tôi cho đều đúng cả nhưng có lẽ rất cần phải nhấn mạnh hai câu chuyện đó.

Xin Quốc hội cho tôi chuyển qua vấn đề ngoại ngữ. Về ngoại ngữ Bộ trưởng cũng đã nói và trình bày, trong quyển này cũng rất hay và trình bày trên này tôi cũng hoàn toàn đồng ý và tôi xin được bày tỏ rất tin tưởng vì Bộ trưởng đã có những định hướng rất đúng đắn. Nhưng trong đó tôi rất vui vì được biết sau đây sẽ điều chỉnh lại Đề án 2020 này. Tôi xin được nói một ý, tất cả các ngoại ngữ đều hay, nhưng cần thì khác nhau, do công việc, do nhu cầu, do tuổi, v.v... Phải có kết hợp trình tự ưu tiên khác nhau, tất cả nên học tiếng Anh cho tốt, cho dùng được, sau đó cần gì thì học thêm ngoại ngữ đó. Tất nhiên, trừ các trường đại học ngoại ngữ và các trường ngoại giao tôi không có ý kiến, vì đó là công việc. Xin đừng lãng phí thời gian của con người. Xin trân trọng cảm ơn.

Nguyễn Thị Kim Ngân - Chủ tịch Quốc hội

Tôi đề nghị những vấn đề vừa tranh luận còn rất nhiều người đưa biển lên tranh luận nhưng xin các đại biểu cho Bộ trưởng tiếp tục trả lời những câu hỏi và có kết hợp để trả lời luôn những vấn đề vừa tranh luận. Chúng ta không có nhiều thời gian. Đề nghị đại biểu R19 tranh luận sau. Xin mời Bộ trưởng.

Phùng Xuân Nhạ - Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo

Trước hết, câu hỏi liên quan đến đào tạo nguồn nhân lực thiểu số chất lượng cao mà diện không cử tuyển nhưng các cháu rất giỏi mà tự thi, so với cử tuyển hiện nay không công bằng. Bởi vì, cử tuyển được chế độ, mà các cháu giỏi mà đi không chế độ. Điều này chúng tôi đã trao đổi với đồng chí Chiến là Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, tới đây chúng tôi có giải pháp trong đó tôi rất nhấn mạnh giải pháp học bổng. Bởi vì một là với trách nhiệm là Bộ trưởng, tôi cũng sẽ đề nghị các trường đào tạo phải miễn học phí cho các cháu này, đấy là giải pháp về học phí.

Thứ hai, hiện nay rất nhiều tổ chức quỹ học bổng phải hỗ trợ học bổng. Còn các chính sách chế độ chúng tôi phải tính, vì đây là quy định chung. Đấy là những giải pháp thiết thực bởi vì số này không nhiều nhưng rất cần và rất quan trọng, là hạt nhân mà sau này các cháu quay trở về để phục vụ dân tộc.

Liên quan đến đào tạo gắn với lao động và Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội. Tôi xin trình bày vấn đề này rất thật với Quốc hội là chúng tôi đã có làm việc nhưng thời lượng và giải pháp để phối hợp giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo với các bộ đặc biệt là Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội chưa được nhiều. Đây cũng là khuyết điểm. Tới đây chúng tôi sẽ đẩy mạnh đặc biệt khi Chính phủ phân công 2 bộ tham gia quản lý nhà nước cùng hệ thống này chúng tôi sẽ đẩy mạnh hơn sự phối hợp. Vừa qua tôi và đồng chí Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã làm việc rất cụ thể về kế hoạch để phối hợp giữa 2 bộ trong triển khai khung hệ thống giáo dục công dân.

Liên quan đến ý khi sinh viên ra trương chất lượng thấp, không đạt yêu cầu, trong giải trình về văn bản cũng như trình bày. Trước hết, chúng tôi xin nhận trách nhiệm bởi vì chất lượng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, trong và ngoài nhà trường chứ không chỉ có Bộ Giáo dục và Đào tạo. Nhưng trước hết, với trách nhiệm là bộ được phân công và chịu trách nhiệm chỉ đạo chúng tôi chịu trách nhiệm trong nhiều trường hợp có lỗi để cho số sinh viên ra trường nhiều mà không có việc làm, chúng tôi thành thật nhận trách nhiệm về việc này không trốn tránh gì. Đây là một quá trình chúng ta vừa làm, vừa điều chỉnh, chúng tôi đã nhận thức được và đang điều chỉnh.

Về ý kiến đại biểu Thúy đoàn Đà Nẵng là công nghệ giáo dục tiểu học. Chúng tôi rất đồng tình với ý kiến của đại biểu. Khi lên nhận nhiệm vụ, một trong những vấn đề chúng tôi quan tâm là rà soát tất cả vấn đề cử tri đang bức xúc thì có vấn đề này. Xin ghi nhận với đại biểu, vì đây là vấn đề thí điểm, chúng tôi có chỉ đạo phải thẩm định và đánh giá khách quan những gì không hợp lý phải chỉnh sửa. Chúng tôi sẽ gửi bằng văn bản về nội dung này.

Ý kiến của đại biểu Lê Minh Chuẩn về chất lượng giáo dục và phân luồng. Về chất lượng giáo dục tôi đã trả lời một vài ý kiến khác, nhưng ở đây tôi bổ sung thêm. Chất lượng giáo dục có một nguyên nhân rất quan trọng là nằm ngay từ chương trình chưa bám sát được nhu cầu của thị trường lao động, dẫn đến khi đào tạo ra không sát nên chất lượng lao động của chúng ta ra trường không bám sát chặt. Đặc biệt là trong các chương trình còn quá chú trọng đến kiến thức, những kỹ năng thực tế trải nghiệm chưa chú trọng đúng mức. Chính vì vậy, chất lượng của chúng ta nếu xét về kiến thức không phải quá thấp nhưng khi tốt nghiệp ra trường để có việc làm thì khối lượng kỹ năng, hiểu biết cuộc sống thực tế cũng đòi hỏi cao, trong đó có ngoại ngữ và công nghệ thông tin. Cũng cử nhân nhưng tiếng Anh tốt thì xin việc và làm việc cho các cơ sở tốt. Chúng tôi đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục, đào tạo điều chỉnh lại chương trình, nội dung theo hướng phải bám sát và chỉ đạo khi mở chương trình phải có ý kiến nhà tuyển dụng đầy đủ. Nhưng có hạn chế là chúng tôi chưa thực sự sát sao để kiểm tra xem họ có ý kiến gì không. Đây là vấn đề lớn, tới đây chúng tôi tăng cường giám sát để nâng cao chất lượng, gắn với thị trường lao động.

Phân luồng, đây là một trong những vấn đề có thể nói trong những năm gần đây ngành giáo dục phối hợp với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội rất cố gắng nhưng kết quả cũng rất hạn chế. Ở đây tôi xin được trình bày trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Trước hết, về phân luồng được thể hiện ngay cả trong trương trình, ví dụ khi các cháu gần hết trung học cơ sở lớp 9 thì nội dung các môn học đặc biệt các môn học liên quan về xã hội, liên quan về công nghệ phải tăng và nội hàm của chương trình phải thực tiễn, khi bố trí giảng dạy, điều kiện giảng dạy cũng phải tương thích để tránh tình trạng qua loa hoặc cưỡi ngựa xem hoa. Khi vào trung học phổ thông, giáo dục hướng nghiệp phải rất rõ thì chưa làm được tốt dẫn đến phần lớn học sinh đến 70% các cháu tốt nghiệp trung học cơ sở vào trung học phổ thông, chỉ có khoảng 5% sang hướng nghề, 15% sang thị trường lao động. Đây là con số thực sự chúng tôi thấy trách nhiệm rất cao, giải pháp thế này tới đây chúng tôi chỉ đạo xây dựng chương trình phổ thông và sách giáo khoa phải rất coi trọng phân luồng này và đặc biệt đối với trung học phổ thông, đây là bậc giáo dục hướng nghiệp rất rõ nét và có điều kiện ngay từ giáo viên điều kiện để làm sao khi các cháu vào học trung học phổ thông, các cháu có định hướng nghề chứ không phải định hướng nghề vào đại học mà định hướng nghề để khi các cháu xong trung học nghề bây giờ gọi là trung học.

Thứ hai, vừa rồi Thủ tướng Chính phủ đã ban hành khung hệ thống giáo dục quốc dân, phải nói đây là khung rất công phu được các chuyên gia nước ngoài mà chúng tôi làm việc đánh giá rất cao và những người tuyển dụng cũng đánh giá cao. Trong quá trình xây dựng đều tham gia ý kiến, sau khi ban hành thì được sự hoan nghênh rất nhiều và nó liên thông cùng với khung trình độ quốc gia 8 bậc của ASEAN thì giữa giáo dục nghề nghiệp với các bậc giáo dục khác trong hệ thống giáo dục quốc dân là liên thông với nhau rất tốt và tôi tin rằng với khung này cộng với đổi mới nội dung chương trình thì tính phân luồng mới thực sự là phân luồng tự nhiên khi các cháu hết bậc học, không vào được cấp trên thì các cháu mới vào những hướng khác. Đấy cũng là một dạng phân luồng. Tới đây, bộ sẽ chỉ đạo rất sâu sắc từ xây dựng chương trình, phối hợp với các bộ, đặc biệt là Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội để thực hiện tốt phân luồng.

Ý kiến của đại biểu Cao Thị Xuân đoàn Thanh Hóa liên quan đến giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt là dạy thêm, học thêm. Dạy thêm, học thêm là vấn đề rất lâu gây bức xúc nhưng phải chia sẻ là dạy thêm, học thêm là vấn đề tự thân nhưng chỉ chống dạy thêm, học thêm tràn lan, không đúng với mục tiêu. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo trước hết là Thông tư 17 hướng dẫn về dạy thêm, học thêm, các chỉ thị để các địa phương chỉ đạo các cơ sở giáo dục uốn nắn và quản lý dạy thêm, học thêm đúng hướng. Cho đến nay vấn đề dạy thêm, học thêm có xu hướng đi vào ổn định hơn nhưng luôn tiềm ẩn những hiện tượng dạy thêm, học thêm biến tướng thì trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng như Bộ Giáo dục và Đào tạo là chúng tôi phải sát sao để trước hết cùng với các đồng chí lãnh đạo địa phương và trực tiếp là các sở phải tăng cường giám sát. Nhưng giải pháp này chưa phải là gốc, giải pháp gốc là vẫn phải chỉnh lại chương trình làm sao cho gọn nhẹ.

Hiện nay chúng tôi đang chỉ đạo rà soát để xây dựng chương trình sách giáo khoa mới, rà soát để lược bỏ những nội dung không nhất thiết, không phù hợp với chương trình và những nội dung trùng lặp để làm sao chương trình nhẹ hơn. Nhẹ hơn không có nghĩa là bỏ đi mà nó hợp lý hơn. Chúng tôi có những định hướng, chúng tôi đề nghị trách nhiệm của các chính quyền địa phương và các cơ sở giáo dục phải vào mạnh vấn đề này, bản thân Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo không thể đi đến từng thầy, cô. Bộ Giáo dục và Đào tạo, các cục, vụ sẽ phối hợp sát sao hơn với các địa phương để chúng ta chấn chỉnh những hoạt động dạy thêm, học thêm biến tướng.

Về bạo lực học đường, đây là vấn đề lớn, bức xúc. Trước hết, phải nói bạo lực học đường có thật và có xu hướng gia tăng, trong số 22 triệu học sinh, sinh viên thì số có bạo lực, có những hành vi xuống cấp về đạo đức, lối sống thì số này là một bộ phận nhỏ nhưng chính bộ phận nhỏ này làm cho vẩn đục và làm cho xu hướng về đạo đức, lối sống ngay từ nhỏ của một thế hệ học sinh, sinh viên có nguy cơ không kiểm soát được. Chúng tôi đã rà soát nguyên nhân có nhiều chứ không phải chỉ trong ngành giáo dục, bởi vì vẫn cả gia đình, xã hội, mặt trái của kinh tế thị trường rất nhiều, nhưng trước hết với trách nhiệm Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, chúng tôi nhận trách nhiệm đầu tiên phải giáo dưỡng ngay từ còn nhỏ học đạo đức, học giáo dục công dân.

Một trong những lý do có một số học sinh, phụ huynh có ý phàn nàn về kỳ thi năm nay chúng tôi quyết định đưa môn giáo dục công dân vào thi tốt nghiệp, bởi vì khi đánh giá kiến thức cơ bản vào tốt nghiệp phổ thông, đã gọi là phổ thông là phải kiến thức phổ thông toàn diện. Trước kia chúng tôi cũng đã cố gắng dần nhưng rõ ràng thực tế một là môn giáo dục công dân chưa bao giờ được đưa vào thì chúng tôi phải đưa vào, bởi vì có thi thì thường học sinh mới học, chúng tôi mới chấn chỉnh các bước tiếp theo.

Hai là môn lịch sử trước kia chọn có tính chất trong các môn học nhưng bây giờ chúng tôi đưa vào môn học bắt buộc. Với tăng hai môn này, thực ra chỉ có một môn giáo dục công dân thì có thể học sinh có ý thêm môn, áp lực nhưng thực tế đối với học sinh phổ thông học toàn diện thì phải đánh giá toàn diện, đây là đánh giá cơ bản. Cho nên môn giáo dục công dân sẽ góp phần vào trong việc giảm bạo lực học đường đang có xu hướng gia tăng. Tôi đã trực tiếp làm việc với các cô giáo, thầy giáo dạy môn giáo dục công dân từ tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông rất kỹ để tới đây chúng tôi xây dựng một chương trình thực tế, thiết thực với cuộc sống và phải đào tạo đội ngũ giáo viên này chuyên nghiệp.

Hiện nay các cấp học nhất là cấp dưới tiểu học, trung học cơ sở toàn kiêm, chưa có chuyên, đến cấp 3 cũng có nhưng chưa thực sự, khi áp dụng đưa môn này vào thi tốt nghiệp là nhiều giáo viên phấn khởi. chúng tôi khảo sát thì có những trường 50% các cháu chọn môn ban xã hội, giáo dục công dân, lịch sử. Như vậy, tín hiệu tốt khi chúng ta mạnh dạn đưa ra một chương trình có tình, có lý.

Nguyễn Thị Kim Ngân - Chủ tịch Quốc hội

Bộ trưởng gọn lại, còn một câu của đại biểu Nguyễn Trường Giang về thi trắc nghiệm và đề án đổi mới thi vẫn chưa trả lời.

Phùng Xuân Nhạ - Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo

Ý về đề thi trắc nghiệm, báo cáo với đại biểu Giang cũng như các đại biểu, đây là phương thức để kiểm tra kiến thức, còn nội dung, chương trình vẫn không thay đổi. Có thể thi tự luận, có thể thi trắc nghiệm, tùy thuộc vào mục đích và tính chất của kỳ thi. Đối với mục đích của kỳ thi này là kiểm tra kiến thức cơ bản của phổ thông, đảm bảo tính toàn diện, chống học tủ, học lệch và đảm bảo minh bạch, khách quan. Đặc điểm của kỳ thi này là kỳ thi có số đông, hàng triệu em, cho nên có rất nhiều hình thức thi, có thể thi tự luận, có thể thi trắc nghiệm nhưng phương thức nào cũng có một cái hay và hạn chế. Còn quyết định chọn phụ thuộc vào cái thuận lợi nhất và tốt nhất. Đối với thi tốt nghiệp, mục đích xét tốt nghiệp và là căn cứ để cho các trường đại học, cao đẳng là một trong căn cứ để xét vào chúng tôi đã cân nhắc rất kỹ, chuyên gia cũng hỏi rất nhiều. Phương án nào cũng có cái hay và cái không hay nhưng phần lớn các chuyên gia đều nhất trí phương án thi trắc nghiệm đánh giá được số lớn, hàng triệu các em. Kiểm tra được kiến thức toàn diện chứ không học tủ, học lệch. Nếu thi tự luận thì tập trung vào một vài vấn đề, còn thường các giáo viên không để ý đến các vấn đề khác nữa, dẫn đến học để thi không toàn diện. Đây là vấn đề giáo dục chúng tôi xét thấy cần phải chấn chỉnh.

Kinh nghiệm quốc tế các nước cũng làm như vậy. Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản cũng làm thế. Các nền kinh tế tiên tiến đều sử dụng công nghệ đánh giá trắc nghiệm. Đây là trách nhiệm khách quan chứ không phải là trách nhiệm đưa ra câu hỏi một cách vu vơ. Các câu hỏi trách nhiệm ở đây thực hiện quy trình rất nghiêm ngặt và chuẩn hóa, rất kỹ. Khi thi tự luận chưa chắc đã chuẩn hóa, cái đó thầy cho là quan trọng, có cái hay nhưng mục đích của kỳ thi là tuyển học sinh giỏi hay tuyển học sinh năng khiếu trong mảng đó thì được. Nhưng đây là đánh giá đại trà, với một số lượng lớn phải đảm bảo tính toàn diện, công khai, minh bạch. Các kỳ thi trước chúng ta mất rất nhiều công sức để cho việc coi thi và chống gian lận rất tốn kém thì phương thức này tối ưu nhất. Đây là những phương thức trong quá độ để chúng ta đến một phương thức toàn diện.

Chúng tôi báo cáo với đại biểu là cân nhắc rất kỹ và lắng nghe rất nhiều và các chuyên gia, thậm chí mời đến bộ thảo luận rất kỹ và cuối cùng đưa ra một phương pháp như vậy. Cho đến nay êm ắng, các trường phổ thông các nơi về cơ bản họ thấy rất tốt. Phương thức này chúng tôi cũng đã có chuẩn bị từ nhiều năm và đã thi nhiều môn trắc nghiệm. Trong thực tế đã được thí điểm ở Đại học quốc gia Hà Nội mấy năm rất tốt cho nên vừa rồi các môn thi chúng tôi từng bước, từng bước một để chúng tôi khách quan các vấn đề thi cử.

Báo cáo đại biểu Quốc hội, trước năm 2014 chúng ta cũng thi và quá trình đổi mới kỳ thi rất nhiều, từ năm 1975, 1990, 2000, 2006 gần đây là 3 chung và đến năm 2014 mỗi kỳ thi, mỗi phương thức thi có ưu điểm và hạn chế khác nhau tùy thuộc vào điều kiện lịch sử. Trước năm 2015 về cơ bản thi 3 chung, có nhiều ưu điểm nhưng hạn chế ở đây theo tinh thần của Nghị quyết 29 cũng như Nghị quyết 88 của Quốc hội là phải đổi mới thi cử theo hướng nhẹ nhàng, giảm áp lực, đỡ tốn kém và khách quan. Hình thức thi cuối tháng 6 thì thi tốt nghiệp, đầu tháng 7 thi đại học, sau đó 3, 4 cuộc thi cao đẳng, rất tốn kém và nhiêu khê. Vì vậy, Chính phủ đã chỉ đạo bộ xây dựng một đề án theo tinh thần của Nghị quyết 29 và Nghị quyết của Quốc hội là đổi mới thi với mục đích một kỳ thi 2 mục đích.

Năm 2015, kỳ thi thành công, chỉ có mỗi việc là khi xét tuyển có sự rút ra, rút vào dẫn đến rối động nhưng tôi cho rằng không đến mức vì điều đó làm cho kỳ thi của năm 2015 đánh giá là không tốt. Ngày đó tôi chưa trực tiếp làm Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nhưng tôi đánh giá kỳ thi đó tốt, giảm được rất nhiều, có những vấn đề rút kinh nghiệm. Ví dụ, thành cụm thi thì tỉnh này sang tỉnh kia thì tốn kém di chuyển, kỳ thi năm 2016 rút kinh nghiệm, tỉnh nào thi tỉnh đấy và sau năm 2016 kỳ thi chúng tôi rút kinh nghiệm và thấy xã hội đánh giá có tiến bộ, tốt nhưng vẫn còn những hạn chế. Riêng phương thức thi có cụm đại học, cụm sở thì năm nay chúng tôi cải tiến chỉ có một cụm giao cho sở và qua thực tiễn vừa rồi chúng tôi thấy sở chỉ đạo địa phương rất tốt nhưng đề là phải bộ và các trường đại học vì có một mục đích là các trường đại học dùng đó là một trong những căn cứ để xét tuyển nên phải đảm bảo tính khách quan. Đề nghị tăng cường các giáo viên đại học hỗ trợ. Ưu điểm là chậm, khách quan là mỗi cháu một đề, một mã thi, có thể nói về căn bản khắc phục được việc xã hội đang nghi ngờ và rất nhanh.

Trong lộ trình, báo cáo đại biểu Quốc hội với cử tri đổi mới nhiều các thang bậc, chúng tôi không muốn đưa vào, dồn dồn vào tạo sốc cho xã hội mà trong quá trình hoàn thiện. Mỗi năm hoàn thiện một chút theo hướng tiếp cận hợp lý. Đến năm 2016 đã có bước chuyển rất lớn là phương thức thi trắc nghiệm còn tới đây tiếp tục nhưng chỉ chủ yếu tập trung vấn đề kỹ thuật. Hiện nay, thi tổ hợp các môn thi đưa thành bài thi, học gì thi nấy mà tập trung lớp 12 rất nhẹ nhàng mà chỉ có 50% kết quả thôi. Đến năm sau tuyên bố đến lớp 11, năm tới 2019 là lớp 10 và trong quá trình tùy thuộc nghĩa là cùng chuẩn bị sách giáo khoa bắt đầu dần dần một số môn, liên môn thích hợp thì đề thi nó cũng sẽ dần theo. Như vậy, trở về với phương thức thi cơ bản theo hướng này nhưng quá trình phải đổi mới.

Thưa các đồng chí, để có một sự đáp ứng mục tiêu của Nghị quyết 29 cũng như Nghị quyết 88 của Quốc hội, kinh nghiệm quốc tế thì không phải ngay 1, 2 năm đã hoàn thiện được. Nhưng tính ổn định về cơ bản và định hướng báo cáo Quốc hội rất rõ như vậy. Từ sang năm trở đi, có những sự điều chỉnh nhưng không phải đến mức thay đổi lớn. Chúng tôi rút kinh nghiệm và báo cáo Bộ rút kinh nghiệm, bởi vì đây là những vấn đề rất nan giải và phức tạp cho nên chúng tôi đã cố gắng và xét thấy công tác truyền thông, công tác hướng dẫn chưa được đầy đủ dẫn đến tạo ra một phần dư luận xã hội. Chúng tôi rút kinh nghiệm.

Quốc hội nghỉ giải lao.

Phùng Xuân Nhạ - Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo

Tôi xin phép trả lời câu hỏi của đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh câu hỏi liên quan đến đào tạo luật sư. Câu trả lời của tôi là không nhất thiết phải 54 cơ sở, tới đây quan điểm của tôi chỉ đạo sắp xếp lại vì đào tạo cử nhân luật cũng như luật sư có thể nói là đặc biệt cho nên tập trung vào cho chất lượng.

Thứ hai, giải pháp chất lượng thì trước hết là giải pháp quy hoạch, tập trung vào những cơ sở giáo dục, đào tạo luật để đầu tư về chất lượng giáo viên, chương trình gắn thực tế, đặc biệt phải chọn ra những chương trình có tính hội nhập quốc tế và những kỹ năng cần thiết trong đàm phán. Hiện nay, luật sư ra thì đông, chất lượng luật sư mặc dù có nâng lên, nhưng đáp ứng tiêu chuẩn hội nhập còn rất nhiều bất cập, tới đây chúng ta rất cần đội ngũ này. Chúng tôi làm việc với Bộ trưởng Bộ Tư pháp, các cơ sở có liên quan thống nhất để có những chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng. Quan điểm của tôi là không nhất thiết phải 54 chương trình này và phải xuống để tập trung. Vừa rồi tôi xin được trình bày tràn sang một số nội dung có liên quan nên thời gian hơi dài một chút, xin phép Quốc hội những câu hỏi tới đây dành nhiều thời gian cho các đại biểu hỏi thì tôi xin phép trả lời ngắn gọn hơn. Xin cảm ơn Quốc hội.

Nguyễn Thị Kim Thúy - TP Đà Nẵng

Tôi nghĩ rằng câu hỏi của tôi chẳng khác gì một hình thức trắc nghiệm, tức là có hay không. Giả sử không qua hội đồng thẩm định thì Bộ trưởng xử lý như thế nào, Bộ trưởng sẽ đưa ra hội đồng thẩm định để sửa các sai sót trong sách công nghệ giáo dục thì cử tri và phụ huynh rất hoan nghênh vì có những sai sót dạy cho các em học sinh lớp 1 không thể chấp nhận được, những từ như ăn quỵt, tráo trở v.v... Tôi xin hỏi Bộ trưởng trách nhiệm trong vấn đề này như thế nào thì Bộ trưởng chưa đề cập. Nếu Bộ trưởng thừa nhận với tôi là đúng mà vẫn cho tiếp tục dùng đến khi có chương trình mới vào năm 2018. Tôi thiết nghĩ đã biết sai, không sửa là không được. Tôi xin hết.

Nguyễn Sỹ Cương - Ninh Thuận

Tôi thấy mới có mấy người nhưng thấy rất nhiều vấn đề cần phải tranh luận với Bộ trưởng.

Thứ nhất, Bộ trưởng nhận thấy vấn đề về việc dư thừa sinh viên sau khi tốt nghiệp nhưng giải pháp đưa ra Bộ trưởng nói sẽ có cách, nhưng tôi không hiểu cách đó là cách gì, ví dụ đào tạo giáo viên năm 2016, chỉ tiêu đào tạo là 65 nghìn nhưng nhu cầu bổ sung cho ngành giáo dục chỉ 55 nghìn cho nên dự báo đến năm 2020 thừa khoảng 70 nghìn giáo viên. Tôi không rõ Bộ trưởng nói có nhận trách nhiệm, nhưng giải pháp cho việc này là gì tôi nghĩ không rõ.

Thứ hai, đào tạo cho con em người dân tộc, tôi không biết đào tạo nguồn chủ trương rất đúng, nhưng thực hiện như thế nào, nguồn đào tạo lúc đầu đưa đi là nguồn nhưng đến lúc đưa về là cuối nguồn. Thưa Bộ trưởng lần nào đi tiếp xúc cử tri tôi thấy xót xa, đau lòng khi bà con dân tộc thiểu số nói các cháu diện cử tuyển nhưng về không có công ăn việc làm, tôi không biết trả lời như thế nào, tôi cảm thấy bất lực vô cùng. Theo Bộ trưởng, có nên tiếp tục cử tuyển nữa hay không đối với con em người dân tộc để thể hiện chính sách của nhà nước.

Vấn đề cuối cùng là vấn đề dạy thêm, học thêm, Bộ trưởng trả lời như vậy để chống những chuyện biến tấu nhưng tôi nghĩ vẫn không phải là giải pháp căn cơ, có những địa phương cấm dạy thêm, học thêm chuyển sang có đề nghị có sự tự nguyện của phụ huynh, phụ huynh bảo ai chả phải tự nguyện, hàng năm phụ huynh học sinh luôn luôn ký đề nghị với trung tâm ma để rồi được học chính lớp, trường của mình. Thưa Bộ trưởng, tôi nghĩ không biết nhiều phụ huynh nói rằng trẻ em Việt Nam không có tuổi thơ, vậy trong nhiệm kỳ này Bộ trưởng có những giải pháp căn cơ gì. Xin cảm ơn.

Phạm Quang Dũng (Phạm Văn Nấng) - Nam Định

Tôi xin hỏi Bộ trưởng về chất lượng, băn khoăn của toàn dân và của Quốc hội, chúng ta nói nhiều về vấn đề chất lượng giáo dục của chúng ta trong nhiều năm nay, phải nói rằng tồi tệ hơn thời năm 60, 70 mà chúng ta qua nhiều cải cách rất nhiều lần và nhiều năm cải cách, nhiều chương trình cải cách mà chất lượng giáo dục của chúng ta vẫn yếu kém như thế, câu trả lời là muốn Bộ trưởng phải trả lời tìm nguyên nhân, chứ chúng ta chỉ xử lý hiện tượng và sự vụ, tôi cho không giải quyết được căn nguyên của bệnh này. Chúng tôi là người sử dụng sản phẩm của các trường, cử nhân bây giờ ra trường viết một biên bản hội nghị không viết nổi, viết một công văn không viết nổi, viết giấy mời hội nghị không viết nổi và chúng tôi phải đào tạo 3 - 5 năm sau thì mới gọi là tạm làm được.

Một trong những nguyên nhân ở đây tôi cho học gắn với hành, tôi chưa thấy đề án nào nhà trường phải gắn với cơ sở sản xuất, gắn với doanh nghiệp và lỗi đây phải chăng lỗi quy trình, lỗi hệ thống. Tôi chưa chắc rằng chúng ta cứ đổ cho toàn bộ ngành giáo dục cũng chưa hẳn đã phải. Tôi nghĩ nguyên nhân này có thể Bộ trưởng giải quyết được trong buổi hôm nay và kể cả kỳ sau. Đất nước, ngành giáo dục chúng ta phải tìm ra căn nguyên và nguyên nhân, giải quyết tận gốc vấn đề thì mới giải quyết được vấn đề này. Tôi xin hết ý kiến, xin cảm ơn Quốc hội.

Nguyễn Trường Giang - Đắk Nông

Bộ trưởng có nói rất nhiều về những ưu điểm trong việc thi trắc nghiệm và kỳ thi quốc gia năm 2017 và việc này tôi đã đọc trong Báo cáo số 448 Chính phủ gửi tới các vị đại biểu Quốc hội. Tuy nhiên, ở đây tôi đặt ra câu hỏi ngày 28/9/2016 Bộ Giáo dục và Đào tạo mới công bố chính thức về kỳ thi quốc gia năm 2017 và phạm vi thi ở đây là kiến thức thi của năm 2016 - 2017. Tiếp theo kỳ thi năm 2018 thì kiến thức thi năm 2016 - 2017 và 2017 - 2018. Ở đây tôi đặt ra câu hỏi cho Bộ trưởng việc công bố như vậy trong khi chúng ta đã chuẩn bị từ lâu thì có thể hiện sự lúng túng trong việc tổ chức kỳ thi quốc gia năm 2017 hay không.

Một vấn đề đặt ra nữa liên quan đến tính minh bạch của kỳ thi quốc gia, Bộ trưởng có nói đến tính linh hoạt trong việc tổ chức kỳ thi, tôi đồng ý với ý kiến của Bộ trưởng, tuy nhiên ở đây linh hoạt nhưng phải trong phạm vi cho phép. Do đó, tôi kiến nghị Bộ trưởng có ý định chỉ đạo bộ xây dựng một đề án về việc đổi mới thi cử không?

Vấn đề liên quan đến giải quyết việc làm có đề án mà theo Nghị quyết số 44 cũng đặt ra, đó là nghị quyết về việc liên quan đến định hướng nghề nghiệp ở giáo dục phổ thông. Tỉnh Đắk Nông có hơn 600.000 người, nhưng có tới 1.000 cháu tốt nghiệp từ đại học trở lên không có việc làm, tất nhiên do nhiều yếu tố khác nhau, nhưng phải nói trong trường cũng có việc định hướng nghề nghiệp không đúng. Tôi xin hết ý kiến.

Ngô Thị Minh - Quảng Ninh

Tôi xin trao đổi một số vấn đề với Bộ trưởng. Tôi chia sẻ nhiều khó khăn, áp lực khi Bộ trưởng nhận nhiệm vụ. Tôi thấy mục tiêu Bộ trưởng đặt ra rất đúng và trúng, trả lời nhiều vấn đề bấm huyệt của Bộ trưởng về xã hội hóa là tâm điểm, tôi thấy đồng tình. Tuy nhiên, trả lời của Bộ trưởng với đại biểu Lê Minh Chuẩn và một số đại biểu khác tôi thấy còn nhiều vấn đề phải đặt ra. Ở đây Bộ trưởng có nhận nhiệm vụ về phân luồng, nhưng trong Nghị quyết 29 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành phải xây dựng 18 đề án. Trong năm 2015, phải xây dựng 10 đề án, nhưng bây giờ mới được 4 đề án, còn 6 đề án chưa xây dựng, trong đó có một đề án phân luồng học sinh và định hướng giáo dục phổ thông. Rõ ràng nếu một mình Bộ Giáo dục và Đào tạo làm, tôi cho rằng nhiều đề án sẽ không khả thi như đề án ngoại ngữ. Như vậy, không phải ngoài trách nhiệm của Bộ Tài chính và một số bộ khác.

Nghiên cứu các đề án, tôi thấy Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo trả lời chưa rõ trách nhiệm của bộ mình, giải pháp của Bộ Tài chính và một số bộ khác. Nguồn nhân lực Bộ trưởng trả lời chưa thuyết phục. Ở đây tôi thấy chưa có căn cứ để Bộ trưởng nói rằng nguồn nhân lực ở các trường top đầu có việc làm nhiều hơn, trường mới thành lập có việc làm ít hơn, định sáp nhập một số trường đại học ở địa phương để làm phân hiệu. Tôi cho rằng việc này chưa có cơ sở khoa học. Tôi nghĩ đại học địa phương là trường đa cấp, đa ngành, đa lĩnh vực, đáp ứng nhu cầu cần gì học đấy của địa phương, họ phải được đào tạo ở bậc cao, nhất là đại học. Ngoài ra, họ được đào tạo cả cao đẳng, trung cấp, kể cả ngắn hạn, bồi dưỡng kiến thức, học suốt đời. Vì chủ trương học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập chưa được. Tôi nghĩ rằng Bộ trưởng phải nghiên cứu kỹ ý này để trả lời với đại biểu Quốc hội. Tôi xin hết.

Trần Thị Phương Hoa - TP Hà Nội

Tôi xin phép được đặt hai câu hỏi. Một câu hỏi trùng với đại biểu Cao Thị Xuân hỏi về vấn đề dạy thêm. Bộ trưởng cũng đã trả lời, tuy nhiên tôi cũng chưa đồng tình với trả lời của Bộ trưởng. Bộ trưởng cho rằng vấn đề học thêm đã đi vào ổn định hơn thì Bộ trưởng cho biết rõ thế nào là ổn định hơn. Thứ hai, vấn đề học thêm chưa phải vấn đề gấp. Tôi không đồng tình với cách trả lời như vậy. Theo phản ánh của cử tri, hiện nay tình trạng dạy thêm của một bộ phận giáo viên xuất phát từ động cơ vụ lợi bằng cách này hay cách khác, bắt ép học sinh học thêm để gây bức xúc đối với xã hội, nhất bậc tiểu học. Một số nơi dạy thêm còn phát triển tràn lan do quản lý còn lỏng lẻo dẫn đến chất lượng không đảm bảo. Đề nghị Bộ trưởng cho biết trách nhiệm Bộ trưởng trong chỉ đạo việc này đã tập trung quyết liệt hay chưa? Bộ trưởng có giải pháp gì trong thời gian tới để khắc phục tình trạng trên.

Câu hỏi thứ hai, đề nghị Bộ trưởng cho biết chất lượng đào tạo của các cơ sở giáo dục có yếu tố nước ngoài hiện nay như thế nào? Xin cám ơn Bộ trưởng.

Triệu Thị Thu Phương - Bắc Kạn

Tôi có chuẩn bị một số câu hỏi nhưng trùng với đại biểu trước. Tôi xin phép không được nêu lại. Nhưng còn một vấn đề tôi thấy Bộ trưởng có đề cập nhưng tôi chưa được rõ lắm. Cử tri rất lo lắng về phương án thi tốt nghiệp THPT, thi tuyển đại học thay đổi liên tục trong những năm gần đây. Năm 2017, Bộ tiếp tục đổi mới phương án thi gây băn khoăn, lo lắng dẫn đến bức xúc cho phụ huynh và học sinh. Xin hỏi Bộ trưởng liệu phương án này đã ổn định để các em học sinh chủ động trong các kỳ thi chưa? Nếu chưa, Bộ trưởng có giải pháp gì? Xin cảm ơn Bộ trưởng.

Phạm Văn Hòa - Đồng Tháp

Theo Bộ trưởng giải trình, sinh viên ra trường hiện nay thiếu việc làm rất nhiều. Trong đó có nhiều nguyên nhân, nhưng tôi thấy nguyên nhân chính yếu theo suy nghĩ là việc giáo dục chúng ta hiện nay chưa gắn liền với việc đào tạo, với việc làm. Chỉ tiêu tuyển sinh được cho mỗi trường tự đưa ra nhằm đáp ứng công tác giảng dạy mà chưa tiếp cận nhu cầu việc làm thực tế. Chính vì thế, số lượng sinh viên ra trường hàng năm đều cao dẫn đến sau khi ra trường không có việc làm, phải chăng là các trường đại học cần tuyển sinh cho đủ số lượng để đạt chỉ tiêu mà chưa nghĩ đến việc sinh viên ra trường có việc làm hay không.

Theo Bộ trưởng nói thì hiện nay trường Đại học quốc gia Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh sinh viên ra trường có cơ hội có việc làm còn các trường khác còn lại, nhất là các trường đại học của tỉnh thì xin việc làm rất khó khăn. Bộ trưởng có suy nghĩ gì, hiện nay trường đại học của chúng ta có quá nhiều hay không? Vấn đề nữa là chất lượng đào tạo của trường đại học của chúng ta cũng có vấn đề như các đại biểu trước đã phát biểu. Vậy chúng ta có nên chuyển công năng sang đại học nghề, sinh viên học nghề ra trường được cấp bằng có giá trị như các trường đại học khác, như vậy người học sẽ được nhiều hơn và cơ hội tìm việc làm cũng dễ dàng hơn.

Một vấn đề nữa, Thông tư 30 sau khi ra đời đã có nhiều bất cập. Hiện nay Thông tư 22 đã chỉnh sửa lại nhưng tôi thấy vẫn còn bất cập. Theo Bộ trưởng, Thông tư 22 ra đời có tuổi thọ lâu dài hay không hay cũng sẽ bị "chết yểu" giống như Thông tư 30. Xin cảm ơn Bộ trưởng.

Đinh Duy Vượt - Gia Lai

Câu hỏi của tôi cơ bản trùng với đại biểu Dương Minh Ánh, đoàn Hà Nội đã được Bộ trưởng trả lời khẳng định là đề án không đạt mục tiêu. Đây là đại dự án với kinh phí gần 10.000 tỷ đồng, lớn hơn nhiều so với 5 dự án đã được xã hội quan tâm, đại biểu chất vấn, mổ xẻ ngày hôm qua. Như vậy, vấn đề đặt ra ở đây là dự án này liệu có là "đại lãng phí" hay không, chỉ còn 4 năm nữa là kết thúc dự án, thực trạng dự án chỉ tập trung vào đầu tư, mua sắm các trang thiết bị đắt tiền, đa chức năng, tuy nhiên chưa đồng bộ, tương thích với người sử dụng, thiếu cơ sở vật chất, phòng ốc, nhất là các tỉnh nghèo. Chính vì vậy, hiệu quả sử dụng thấp, một số trang thiết bị đắt tiền đang "chết lâm sàng" đúng quy trình. Cử tri đề nghị Bộ trưởng có giải pháp cấp thiết gì để khắc phục kịp thời thực trạng trên, tránh lãng phí kép. Bộ trưởng rút ra bài học gì để các dự án tiếp theo không lặp lại như dự án này. Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng.

Đàng Thị Mỹ Hương - Ninh Thuận

Theo phương án tổ chức thi trung học phổ thông quốc gia và tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2017 thì kỳ thi sẽ diễn ra trong 2 ngày, học sinh phổ thông muốn xét tốt nghiệp trung học phổ thông phải làm 4 bài thi, gồm 3 bài thi bắt buộc và chọn một trong hai bài thi tổ hợp. Hoặc bài thi tổ hợp môn khoa học xã hội, bài này được ghép cơ học, ba môn học, gồm các môn sử, địa, công dân hoặc bài thi tổ hợp môn khoa học tự nhiên gồm 3 môn thi cũng được ghép cơ học là môn lý, môn hóa, môn sinh. Như vậy, học sinh phải thi 6 môn, tăng 2 môn thi so với năm 2016. Ngoài ra, nếu có học sinh nào muốn có nhiều cơ hội để xét vào đại học mà chọn cả hai bài thi tổ hợp thì học sinh đó phải thi liên tục 6 môn thi trong một ngày, cộng với 3 môn thi bắt buộc thì học sinh đó phải thi 9 môn thi trong hai ngày thi.

Đề nghị Bộ trưởng nói rõ cho cử tri biết, việc tổ chức thi theo phương án như đã nêu có gây áp lực cho học sinh hay không? Liệu học sinh có tư duy nổi, có nhớ nổi bài học và có đủ sức khỏe để thi liên tục các môn thi như vậy hay không? Việc ra đề thi cho các môn học ở trong bài thi tổ hợp với thời gian làm bài của 3 môn học trong 150 phút liệu có đảm bảo chất lượng để phân hóa, phân loại được trình độ học sinh để có kết quả tốt, làm căn cứ xét tuyển đại học, cao đẳng hay không.

Nội dung thứ hai, cử tri rất lo lắng khi Bộ trưởng cho chủ trương, cho một số trường đại học được tổ chức kỳ thi tuyển sinh riêng. Việc này yêu cầu các thí sinh có nguyện vọng vào các trường đại học mà có phương án tuyển sinh riêng phải tiếp tục tham gia theo phương án tuyển sinh của các trường đó, mặc dù thí sinh đã có kết quả thi của kỳ thi trung học phổ thông quốc gia. Cử tri cho rằng, việc này sẽ gây khó khăn, áp lực tốn kém không cần thiết cho thí sinh, đẩy gánh nặng cho thí sinh, gia đình thí sinh và xã hội. Phương án tổ chức thi này sẽ quay lại những hạn chế bộ đã khắc phục được qua kỳ thi năm 2015 và kỳ thi năm 2016. Đề nghị Bộ trưởng cho biết ý kiến về những nội dung như đã nêu. Xin cảm ơn Bộ trưởng.

Nguyễn Thị Việt Nga - Hải Dương

Tôi muốn tranh luận với Bộ trưởng về vấn đề thi trắc nghiệm mà Bộ trưởng vừa trả lời. Theo như trả lời của Bộ trưởng, hình thức thi trắc nghiệm của chúng ta là hình thức ưu việt, tuyệt đối. Nhưng trên thực tế tôi thấy nó là ngược lại.

Thứ nhất, về mặt lý thuyết. Thi trắc nghiệm đã không phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh giống như Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hô hào rất nhiều năm nay. Với các môn khoa học tự nhiên như lý, hóa, sinh, chúng ta không rèn luyện được kỹ năng thực hành cho học sinh, trong những năm qua các trường trung học phổ thông, dưới sự chỉ đạo của bộ đã tốn rất nhiều tiền để xây dựng các phòng học bộ môn đạt chuẩn để thực hành. Rốt cuộc việc thực hành không làm gì cả, vì không có trong chương trình thi trắc nghiệm.

Thứ hai, với bộ môn ngoại ngữ, chúng ta vẫn khẳng định kỹ năng nghe nói của cả thầy và trò đều rất yếu và cần phải rèn luyện thêm. Tuy nhiên, thi trắc nghiệm không thể hiện được kỹ năng này.

Thứ ba, với môn văn, bây giờ đang có tư duy nên thi trắc nghiệm cả môn văn thì tôi nghĩ điều này không cần thiết. Theo như Bộ trưởng, thi trắc nghiệm rất có tác dụng trong việc đánh giá học sinh một cách công bằng và tránh gian lận trong thi cử nhưng theo tôi điều này là ngược lại và tôi xin cung cấp cho Bộ trưởng một sự thực như thế này. Các cháu học sinh đi thi về nói với tôi rằng chỉ thích thi trắc nghiệm. Vì sao? phòng thi chúng cháu sẽ chọn ra một bạn học giỏi nhất sau đó cho xức dầu gió rất nhiều và để làm gì, cứ phương án 1 thì bạn ấy ho một tiếng cả phòng chúng cháu tích vào phương án 1, phương án 2 ho hai tiếng và trong quy chế thi không cấm thí sinh ho thế cho nên chỉ cần một bạn làm được bài là tất cả phòng làm được bài, đấy có phải là phương án ưu việt hay không. Xin hết.

Trần Hoàng Ngân - TP Hồ Chí Minh

Tôi giơ biểu E13 bởi vì tôi rất buồn và rất bức xúc mặc dù ngành giáo dục chúng ta còn nhiều tồn tại nhưng tôi nghĩ không đến nỗi quá thấp, quá yếu như một số đại biểu Quốc hội vừa rồi đưa ra. Là một nhà giáo trong ngành giáo dục đại học suốt 31 năm qua tôi thấy ngành giáo dục đại học đã có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển đất nước trong suốt 30 năm qua. Nhân Ngày nhà giáo Việt Nam xin gửi đến Bộ trưởng và các thầy cô giáo lời chúc mạnh khỏe và hạnh phúc. Riêng về câu 191 ngàn sinh viên ra trường thất nghiệp.

Thưa các đại biểu, đúng là có lỗi của ngành giáo dục và Bộ trưởng đã nhận lỗi và thấy rằng cần tiến tới phải làm tốt công tác quy hoạch mạng lưới các trường đại học, tôi rất chia sẻ. Nhưng chúng ta phải nhìn nhận rằng việc sinh viên ra trường thất nghiệp vừa qua có tình trạng kinh tế - xã hội nước ta trong 5 năm qua chỉ tăng trưởng 5,91%, đây là mức thấp nhất trong 30 năm mà mình bình quân tăng trưởng 6,6% và cũng không phải riêng ở Việt Nam, khi thế giới khủng hoảng thì tình trạng thất nghiệp cũng xảy ra. Do đó, câu này tôi cũng đặt ra đối với Thủ tướng vào sáng mai, làm sao để kinh tế chúng ta tăng trưởng được ở mức 6,5 đến 7% trong giai đoạn tới, sẽ góp phần giải quyết được công ăn việc làm của con em chúng ta. Xã hội chúng ta bớt chạy theo bằng cấp bởi vì đào tạo đại học không phải là con đường duy nhất để thăng tiến mà còn nhiều con đường khác.

Phùng Xuân Nhạ - Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo

Tôi xin cám ơn ý kiến các đại biểu và xin chân thành tiếp thu. Dù không đủ thông tin mà đại biểu nêu nhưng chúng tôi với trách nhiệm của trưởng ngành và ngành chúng tôi cũng tiếp thu. Đây cũng là một khuyết điểm vì chúng tôi chưa nói rõ được, chưa tuyên truyền được đến đông đảo bà con cử tri biết về chủ trương của ngành, chúng tôi sẽ tiếp thu làm tốt hơn.

Đi vào cụ thể về vụ thí điểm dậy tiếng Việt tiểu học, chúng tôi xin nhận trách nhiệm và việc thẩm định chúng tôi phải làm trong thời gian tới. Còn sau khi thẩm định các nhà chuyên môn, khoa học thấy không hợp lý thì chúng tôi có trách nhiệm phải dừng.

Về sinh viên tốt nghiệp và giải pháp, đặc biệt sinh viên sư phạm. Báo cáo đại biểu, báo cáo cử tri là có rất nhiều nhóm giải pháp, nhóm giải pháp căn cơ và những nhóm giải pháp tình huống. Căn cơ đầu tiên và phải quy hoạch lại bằng đấy để làm sao cung cầu sát nhau. Tiếp theo một loạt các giải pháp nâng cao chất lượng, đảm bảo chất lượng các trường và các ngành trong đó gồm có giáo viên rồi cơ sở vật chất, tài chính, đặc biệt là quản trị, rất nhiều yếu tố. Gắn với thực tế đây là một giải pháp rất căn cơ phải gắn với tình trạng lao động, phải có dự báo. Bây giờ quy hoạch nguồn nhân lực của chúng ta mà không làm tốt thì các trường rất khó trong vấn đề lựa chọn. Chúng ta không thể trách được phụ huynh học sinh bởi vì công tác dự báo thị trường lao động, căn cứ vào nhu cầu thị trường lao động dự báo là sinh viên hay phụ huynh sẽ lựa chọn tốt hơn. Còn cho đến hiện nay tôi khẳng định luôn chúng ta làm chưa tốt, cái đấy một phần rất lớn là trách nhiệm của ngành. Chúng tôi đã có trung tâm dự báo nhưng cũng khẳng định luôn tới đây chúng tôi sẽ làm tốt hơn và đặc biệt phải phối hợp với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội và các bộ ngành khác thì chúng ta mới có dự báo để từ đấy quy hoạch. Quy hoạch phải có dự báo. Như hiện nay chúng ta chưa đồng bộ cái này, chúng tôi có giải pháp căn cơ.

Đối với giải pháp cho trường sư phạm. Đây là vấn đề chúng tôi cũng nhận trách nhiệm. Rất nhiều việc mà chúng tôi đã làm nhưng trong đó có nhóm việc, đáng ra phải đầu tư nhiều hơn cho các trường sư phạm, chúng tôi đã làm nhưng chưa tới tầm, ở đây cả về cơ chế chính sách lẫn hoạt động. Hiện nay cả nước có 114 đơn vị, cơ sở đào tạo ngành sư phạm tản mạn, dàn trải, thậm chí có trường đa ngành cũng tham gia đào tạo giáo viên sư phạm. Theo chúng tôi giáo viên hết sức quan trọng, không chỉ có giáo viên đại học mà còn giáo viên từ mầm non trở lên, vì đó là những bậc học giáo dưỡng từ nhỏ mà giáo viên không được đào tạo đến nơi đến chốn, căn cốt thì rất nguy hiểm. Chúng tôi đã có giải pháp và được Chính phủ, Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ tạo điều kiện rất lớn cho dự án rà soát các chuẩn giáo viên và giảng viên các trường, từ bậc mầm non cho đến đại học.

Với vốn vay của World Bank chúng tôi đã làm và tới đây quy hoạch lại mạng lưới các trường đại học sư phạm theo hướng tập trung từ 4-5 trường trung ương thật tốt, còn các trường khác có thể chuyển đổi linh hoạt thành các trung tâm, các cơ sở để phối hợp đào tạo, đào tạo lại giáo viên phổ thông. Hiện nay, nhu cầu đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng còn quan trọng hơn đào tạo mới. Chúng tôi nhấn mạnh và gắn việc này với việc chuẩn bị giáo viên để thực hiện chương trình sách giáo khoa mới. Tất cả công việc này thành một chuỗi đồng bộ với nhau, rút kinh nghiệm từ những đợt trước khi đổi mới chương trình sách giáo khoa chúng tôi đã chú ý nhưng chưa đúng mức, đồng bộ, đồng tốc với chuẩn bị đội ngũ để thực hiện việc này. Trong đổi mới này, thực hiện Nghị quyết 88 chúng tôi triển khai đồng bộ, tin rằng sẽ có sự chuyển biến.

Về con em dân tộc nguồn và cử tuyển. Đây là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước rất quan tâm đến học sinh vùng dân tộc. Gần đây mặc dù rất khó khăn nhưng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quan tâm dành một phần trái phiếu Chính phủ để ưu tiên đầu tư cho vùng khó khăn, đồng bào dân tộc từ mầm non đến tiểu học, đây là cố gắng rất lớn trong quá trình cân bổ phương án tài chính khó khăn của Chính phủ. Tuy nhiên, so với yêu cầu thì chưa thấm thía gì. Vì qua thực tiễn tôi khảo sát việc ưu tiên đầu tư cũng cố gắng nhưng điều kiện còn khó khăn. Tới đây chúng tôi cho rằng ưu tiên đầu tư chế độ là quan trọng, nhưng quan trọng nhất là tạo cơ hội để họ có việc làm sau khi về. Việc này tôi xin phép đại biểu sẽ làm việc kỹ hơn với Bộ Nội vụ và Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc để có chính sách tổng thể đối với nhóm đối tượng này.

Liên quan đến dạy thêm, học thêm, tôi trả lời là bộ đã có chủ trương, chính sách nhưng trách nhiệm của bộ thực sự chưa sâu, chưa sát. Tôi xin nhận trách nhiệm là phải sâu sát hơn, không phải cứ đưa ra thông tư, quy định, chỉ thị, các báo cáo mà tới đây sâu sát hơn để làm sao công tác dạy thêm, học thêm, tôi xin được chia sẻ, chúng ta không đặt vấn đề cấm nhưng đưa vào đúng và cơ sở ổn định, bởi vì vừa rồi có những vấn đề nổi ra, chúng tôi cùng với các địa phương, các trường đã chấn chỉnh nên vấn đề dạy thêm, học thêm chưa thể dứt điểm, nhưng đã đi vào ổn định hơn.

Liên quan đến quản lý kỳ thi, phương án thi cũng như tôi đã báo cáo giải trình với đại biểu đổi mới căn bản toàn diện, có từng bước đi, lộ trình, chúng ta chưa thể nói mới thực hiện được hơn 3 năm Nghị quyết 29 của Trung ương mà đã nói ổn định thì hơi chủ quan, chúng ta phải có lộ trình và từng năm, từng bước. Về chuyên môn, chúng ta thực hiện thi kiến thức 12, sang năm dự báo tiếp để có thời gian cho học sinh chuẩn bị là lớp 11 và sang năm tiếp khi chúng ta chưa thay đổi chương trình sách giáo khoa thì vẫn thi theo kiến thức hiện nay, nhưng có lộ trình để thầy và trò chuẩn bị, không phải ngay năm nay thi cả 3 năm. Còn linh hoạt ở đây thể hiện trong phương án quá độ thì mỗi một năm chúng ta có cải tiến, nhưng cải tiến ở đây không phải đường đột, cải tiến có tính toán về mặt chuyên môn là từ tổ hợp như hiện nay là học gì thi đấy, biến môn thành bài, dần dần tổng hợp có những nội dung liên quan, hết chương trình sách giáo khoa xong, thực hiện, tích hợp thì lúc đấy là môn thi tích hợp. Lúc đó không phải 3 môn chập một như tự nhiên xã hội bây giờ mà là môn tích hợp rất nhẹ nhàng, Hàn Quốc, Trung Quốc vẫn làm như vậy.

Chúng tôi thấy quá trình đổi mới là quá trình phải có sự thay đổi, chúng tôi xét thấy có trách nhiệm trong quá trình đổi mới này cần phải cố gắng hơn, tính toán kỹ hơn, thông báo cho xã hội tốt hơn. Phần lớn chúng tôi sát sao với các cơ sở giáo dục, các cơ sở đi vào nền nếp, ổn định và ôn thi. Kỳ thi năm nay như những năm trước, sau Tết mới công bố nhưng năm nay ngay khi đầu năm học Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố và sau khi công bố xong có 14 bài thi minh họa rất rõ, cho nên các thầy trò vào đọc, trước đó chúng tôi năm 2010 có hướng dẫn thi trắc nghiệm. Ở đây xin được trả lời ý về thi trắc nghiệm không phải ngược lại với chủ trương tích cực năng động, việc phương pháp tổ chức học từ thụ động sang phát huy phẩm chất năng lực và gần đây bộ đang tích cực triển khai không ảnh hưởng đến việc lựa chọn chuyện thi, thi là hình thức thi, có thể thi tự luận, có thể thi trắc nghiệm.

Như tôi nói ban đầu, đối với thi tốt nghiệp hàng triệu em trong một thời gian rất ngắn và mục tiêu đặt ra kiểm tra kiến thức cơ bản toàn diện chứ không phải đi vào chuyên môn. Chẳng hạn sau này cháu nào đi thi chuyên về toán cũng có thể thi riêng, có những môn gọi là thi cá biệt, những môn thi chuyên biệt. Còn đây là kỳ thi chung đảm bảo tính toàn diện, khách quan, trung thực để cho từ thi quay trở lại và các thầy, các cô, học trò học đều tất cả các môn phổ thông, đã là phổ thông phải học phổ thông, tránh trường hợp chúng ta kéo dài tình trạng ứng thí, nghĩa là thi môn nào học môn đấy, dẫn đến một thời gian dài toàn luyện thi, cho nên kiến thức cơ bản phổ thông yếu.

Khi chúng tôi rà soát thấy riêng môn giáo dục công dân rất quan trọng, nhưng một thời gian dài chúng ta cần phải đầu tư thêm, vì vậy chúng tôi đưa vào và môn lịch sử là môn thứ hai. Tỷ lệ chọn lịch sử rất ít, nhưng bây giờ chúng tôi đưa vào thì một số trường các em chọn sau văn, sử rất đông, đây là những bước dần để cho việc đổi mới sách giáo khoa, thi cử đi gần theo. Cho nên không ảnh hưởng đến thi trắc nghiệm cứng nhắc đâu, ngay trong kỹ thuật đề thi trắc nghiệm cũng rất khoa học, ngay cả ITP của Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản thi trắc nhiệm không phải theo kiểu đố biết hay không mà có những câu hỏi kiểm tra, có câu hỏi suy luận mà rất nhiều câu hỏi liên quan đến tư duy phản biện để đánh giá suy đoán là hoàn toàn phát triển năng lực chứ không phải chỉ có nhớ một cách máy móc. Chúng tôi cho rằng đổi mới mỗi một phương thức thi hay một bài thi chúng tôi rất cân nhắc, bởi vì ảnh hưởng đến hàng triệu người cả quốc gia, tuy nhiên một phương án không tuyệt đối được.

Tôi nói rõ thêm không có một phương án thi nào có ưu điểm tuyệt đối mà đây là phương án phù hợp nhất trong các phương án phù hợp với mục tiêu thi chúng tôi chọn trong quá trình quá độ dẫn đến một phương án tương đối ổn định và phù hợp với tiến độ phát triển khoa học, công nghệ và đang được đánh giá đây là con đường đi cũng giống như các nước phát triển xung quanh ta họ đã làm. Chúng ta không nên đặt vấn đề đưa ra một phương thức cho đúng mãi cho nhiều năm thì chúng tôi nghĩ rằng cần phải có ổn định, nhưng được ổn định một cách đương đối còn ý kiến của đại biểu cho rằng phải linh hoạt nhưng linh hoạt tôi rất đồng ý là phải có nguyên tắc chứ không phải linh hoạt tùy tiện, chúng tôi hoàn toàn đồng ý mỗi một linh hoạt đều phải cân nhắc để có tính toán và phổ biến, chúng tôi tiếp thu và cố gắng làm sao cho tốt hơn để hạn chế một cách thấp nhất những hạn chế, bức xúc cho xã hội.

Liên quan đến đề án ngoại ngữ, báo cáo với các quý vị cử tri theo đề án ban đầu năm 2008 hơn 9.360 nghìn tỷ nhưng đã có tiền đâu, báo cáo đại biểu Quốc hội cho đến nay mới thực hiện hơn 2 nghìn , của địa phương là một nghìn sáu rất ít, mới giải ngân được 62% của giai đoạn 2 là hơn 4 nghìn thực chất hiện nay mới 3 nghìn chứ không phải hơn 9 nghìn. Tuy nhiên, chúng tôi đã trả lời sau khi rà soát thấy được cần phải điều chỉnh rất căn bản cách tiếp cận và đề án cho nên số tiền dự kiến tới đây không quá nhiều như vậy, quan trọng là đúng, được việc và cố gắng tạo ra xã hội hóa để mọi người tham gia. Xã hội hóa thậm chí nhiều hơn từng nấy tiền nhưng không nằm trong tiền ngân sách, miễn làm sao đưa ra được phương pháp tốt và động lực cho xã hội quan tâm và học tiếng Anh. Qua đây tôi rất chia sẻ ý kiến đại biểu rút kinh nghiệm rất sâu sắc, bản thân cá nhân tôi cũng phải rút kinh nghiệm rất sâu sắc.

Khi xây dựng một đề án phải tính đến điều kiện thực hiện, đặc biệt là về tài chính, để tránh tình trạng đưa lên rất mong muốn nhưng tiền đâu ra như vậy dẫn đến rất lúng túng. Tôi rất cảm ơn Bộ Tài chính cũng rất chia sẻ, ủng hộ nhưng chúng tôi thấy cần phải cân nhắc. Quả thật nhìn lại năm vừa rồi cũng mới cho nên theo quy định chúng tôi cũng phân số tiền cho các địa phương, các tỉnh, các bộ để cùng tham gia thì một số địa phương mua máy tính chúng tôi thấy là một thực tế không hợp lý, cho nên chúng tôi rút kinh nghiệm ngay và từ năm nay chúng tôi thay đổi phương thức là tập trung 38 vấn đề về chương trình cho ngắn gọn, rõ thông nhất tiếp cận quốc tế. Về giáo viên tập trung đào tạo cho tốt.

Thứ ba là phương thức đào tạo từ xa cho mọi người cùng được hưởng, các tỉnh chúng ta không nên chia mỗi người một ít tiền rồi tự mua máy tính thì chúng tôi đã khắc phục, hướng đấy chúng tôi xin được trao đổi.

Đấy là một số ý kiến, còn ý kiến cụ thể khác chúng tôi xin được sắp xếp lại trả lời bổ sung các đại biểu. Chúng tôi xin trả lời các ý kiến đại biểu về đại biểu Hoa - Hà Nội. Thế nào là ổn định hơn, tôi cũng có ý kiến trả lời rồi, trách nhiệm của Bộ trưởng tôi cần sâu sát hơn và thời gian vừa rồi chưa sâu sát. Chất lượng đào tạo các cơ sở giáo dục nước ngoài như thế nào thì báo cáo đại biểu Quốc hội hiện nay chúng ta chỉ có 5 cơ sở nước ngoài đại học. Phần lớn mới thành lập cho nên trường có lịch sử lâu nhất là Rmit thì tốt. Theo khảo sát đánh giá sinh viên ra trường chất lượng tốt, còn những trường gần đây như trường đại học Tokyo, mới đây nhất trường Fulbright cũng mới đăng ký thế thôi chứ chưa có nhiều.

Nhưng chúng tôi có nhận xét ban đầu, 5 trường ấy mặc dù là trường nước ngoài nhưng đặt trong hệ thống giáo dục Việt Nam thì chúng tôi phải tăng cường vai trò kiểm soát để hướng họ không phải bắt buộc có những chính sách và điều kiện họ cùng tham gia với trách nhiệm tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong đề án tới đây, chúng tôi xây dựng trìnhh Thủ tướng Chính phủ về một số trường trọng điểm thì chúng tôi ưu tiên những trường này. Với những trường này, chúng ta không cần bỏ tiền ra nhưng cơ chế, kiểm soát tốt họ sẽ tạo ra trường đại học tốt cho Việt Nam. Đấy là hướng đi chúng tôi thấy rất cần và khuyến khích hơn nữa đối với các trường nước ngoài nhưng đặt trong chiến lược phát triển nhân lực Việt Nam, tránh tình trạng nhiều trường nước ngoài quá lại rơi vào tình trạng Quốc hội chất vấn.

Về ý kiến đại biểu Phương đoàn Bắc Kạn, phương thức thi thay đổi liên tục, phương án này xin phép tôi cũng đã trả lời. Tuy nhiên, tôi xin bổ sung thêm, phương án này tôi khẳng định nếu ổn định cơ bản theo hướng phương thức thi thì tương đối ổn định còn về mặt nội dung, chuyên môn trong quá trình điều chỉnh linh hoạt có điều kiện vẫn phải tiếp tục. Hiện nay, chúng ta cho rằng là xong mà quá trình đổi mới gắn với quá trình sách giáo khoa thì chúng tôi tiếp tục nhưng tôi tin rằng thời gian tới việc đổi mới sẽ nhẹ nhàng hơn. Chúng tôi rút kinh nghiệm có chuẩn bị, truyền thông tốt hơn để cho các cơ sở giáo dục, đào tạo xã hội biết để cùng đồng hành.

Về ý kiến đại biểu Hương đoàn Ninh Thuận, chúng tôi xin được báo cáo rõ giải pháp key về học sinh phổ thông hiện nay học môn nào thi môn đấy đánh giá toàn diện. Chúng ta theo hướng trước kia chọn thì cũng là một cách nhưng phải tiến tới toàn diện, trong toàn diện chúng tôi đưa vào môn giáo dục công dân, trước đó những môn kia vẫn tự chọn. Năm nay với cách này thì môn Sử lại rất nhiều người chọn, bởi vì họ phải sang ban xã hội, đấy cũng là một tín hiệu tốt. Chúng tôi cho rằng số môn so với tổng số môn phải thi, học thì chưa phải nhiều. Trước năm 2014 thi 6, 7 môn, không phải bây giờ.

Điểm thứ hai là có gây áp lực không? Tôi trả lời là có, tuy nhiên áp lực này có thể chấp nhận được ở chỗ khi tính toán, chúng tôi tính:

Một là kiến thức không phải trải rộng trong 3 năm cấp 3, chỉ tập trung vào lớp 12.

Hai là mặc dù 3 môn thi trong một bài thi, nhưng các câu hỏi thi, chúng tôi đã cân nhắc đến độ khó để các cháu có thể tham gia được, qua thực tiễn thực hiện chuẩn hóa câu hỏi thi và đề thi minh họa, các cháu làm tốt. Như vậy, độ khó trong các câu hỏi thi phù hợp với điều kiện hiện nay.

Ba, chúng tôi thiết kế mỗi một modul các cháu có thời gian nhất định để chuyển.

Như vậy, về áp lực, tôi chia sẻ là có nhưng áp lực này có thể chấp nhận được và chúng ta được lợi hơn nhiều. Cho đến nay chúng tôi có những minh họa và cho thấy được. Tuy nhiên, chúng tôi tiếp tục lưu ý để làm sao giảm cho thầy và trò tiếp đây.

Về vấn đề có nhớ nổi hay sức khỏe, trong thực tế thi trắc nhiệm hay tự luận thì vẫn phải nhớ. Khi thi trắc nghiệm qua thực tiễn thì rất nhiều em học sinh rất phấn khởi bởi vì không phải chỉ thuần túy kiến thức một vài nội dung trong môn học, còn vận dụng rất nhiều kiến thức khác trong cuộc sống. Cho nên tính linh hoạt, tính sáng tạo của các em rất cao. Thiết kế của chúng tôi năm nay không có chuyện mặc áo trắng, áo vàng, hoa v.v... mỗi em một mã đề thi riêng, tổ hợp bài thi riêng. Năm nay có 25 cháu trong một phòng, mỗi cháu một mã đề thi riêng, đề khác nhau chứ không phải chọn khác nhau và những câu hỏi này, chúng tôi đã có kỹ thuật để chuẩn hóa, chấm bằng máy. Đây là một trong những vấn đề tôi rất quan tâm đến tính minh bạch, khách quan của kỳ thi. Thực tế chúng tôi đã kiểm tra Đại học quốc gia Hà Nội, các cháu làm rất tự giác và hào hứng. Tôi mong muốn cử tri và đại biểu Quốc hội cùng chia sẻ với ngành để chúng ta đổi mới từng bước.

Câu hỏi tiếp theo của đại biểu Vượt - Gia Lai. Tôi trả lời rồi nhưng xin phép được bổ sung thêm, tới đây chúng tôi rút kinh nghiệm để tới đây xây dựng các đề án trình Chính phủ tính toán đến điều kiện khả thi.

Câu hỏi của đại biểu Hòa - Đồng Tháp. Trường đại học có nhiều hay không, tôi trả lời: Nếu như xét sinh viên/1 vạn dân thì chúng ta không nhiều. Hiện nay chúng ta khoảng hơn 200 sinh viên/vạn dân. Đối với các nước trung bình là 450/vạn dân. So với yêu cầu về chất lượng các trường đại học thì tôi khẳng định là nhiều. Bởi vì có không ít các trường đại học cũng không đạt chuẩn của trường đại học. Đây là một trong những vấn đề mà tới đây trong rà soát, sắp xếp, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng rất ủng hộ chủ trương, đó là tới đây phải tăng cường chất lượng các trường đại học theo hướng các trường có chất lượng, trọng điểm, tập trung ở Trung ương, vùng, miền. Ở các tỉnh cố gắng làm sao liên kết phối hợp dưới các dạng các phân hiệu, các trường đại học dưới dạng thành viên, tạo thành một mạng lưới.

Để tránh tình trạng nguồn lực chúng ta khó khăn, nhất là đầu tư trường công, đầu tư dàn trải. Rất khuyến khích khu vực tư nhân đầu tư vào các trường đại học nhưng với điều kiện vốn phải cao, điều kiện quản lý phải tốt và phi lợi nhuận để tránh trường hợp lợi nhuận dẫn đến có những lộn xộn như gần đây. Chủ trương của chúng ta không có nghĩa là đóng, không mở các trường đại học và vẫn điều chỉnh theo hướng chất lượng. Hướng này chúng tôi đang trình Thủ tướng Chính phủ để đẩy nhanh và trước khi rà soát, chúng tôi có kiểm định, áp dụng kiểm định các trường đại học và từ đó trường nào khỏe, yếu phụ thuộc vào chuẩn bị, như vậy rất khách quan, không phải tùy tiện bằng hành chính, thích cho trường nào thì cho.

Đối với ý kiến cho rằng các địa phương cũng cần trường đại học. Tôi rất chia sẻ nhưng trong mạng lưới chung các trường địa phương vẫn có thể chia sẻ nguồn lực đào tạo từ các trường đại học vùng, miền được đầu tư. Đối với học sinh đại học không nhất thiết học sinh phải gần nhà. Tăng cường các trường nghề, tôi rất nhấn mạnh đến trường nghề, trường cao đẳng. Thà chúng ta có một trường nghề, trường cao đẳng tốt còn hơn có một trường đại học tồi. Cho nên tôi rất nhấn mạnh và tới đây tôi phối hợp với các bộ, ngành làm rất nghiêm và siết chặt chất lượng các trường.

Báo cáo với đại biểu, vẫn đảm bảo đáp ứng được nhu cầu học hành của các cháu nhưng phải quy hoạch để phân tầng, xếp loại. Việc này tạo ra trật tự trong đảm bảo chất lượng.

Có y kiến cho rằng một số trường đại học có phương án tuyển sinh riêng có gây khó khăn cho thí sinh không? Theo Luật giáo dục đại học các trường được tự chủ tuyển sinh nên các trường có thể sử dụng kết quả của kỳ thi trung học phổ thông, có thể sử dụng học bạ, có thể phỏng vấn. Một số trường như Đại học Quốc gia có thể bằng đánh giá năng lực. Đó là quyền của các trường đại học tự chủ. Tuy nhiên, qua thực tiễn chúng tôi quan sát và theo dõi các trường của chúng ta không phải trường nào cũng làm được vì rất tốn kém. Chính vì vậy, chúng tôi mặc dù trách nhiệm là tập trung vào kỳ thi tốt nghiệp phổ thông nhưng phải tính đến kết quả khách quan để cho các trường đại học, cao đẳng tham khảo để chọn.

Chúng tôi quan sát thấy phần lớn các trường vẫn dùng kết quả này. Một số trường có yêu cầu cao hơn, chuyên biệt, ví dụ đối với thi trắc nghiệm thì môn toán không đáp ứng được yêu cầu của thi chuyên biệt là các cháu vào chuyên toán hoặc ngành toán thì trường đó phải có phỏng vấn riêng, việc đó có tính chất chuyên ngành. Không phải chỉ vì một số nghìn hay một số trăm cháu có tính chuyên biệt mà để cả hàng triệu học sinh phải theo chuyên biệt này. Đây là cơ sở chúng tôi cân nhắc rất nhiều. Chúng tôi sẽ làm việc với các trường này để làm sao không phải tự chủ muốn làm gì thì làm mà chúng tôi có xem xét để tư vấn, thậm chí nếu không đảm bảo được quyền lợi người học chúng tôi sẽ xử lý theo đúng thẩm quyền. Chúng tôi sẽ tiếp thu để làm sao sâu sát hơn trong mùa tuyển sinh tới về ý kiến này. Xin hết ý kiến.

Nguyễn Thị Quyết Tâm - TP Hồ Chí Minh

Tôi xin tranh luận với Bộ trưởng một vấn đề trong quá trình trả lời của Bộ trưởng về vấn đề dạy thêm và học thêm. Tôi có quan tâm đến vấn đề này, tôi lắng nghe phần trả lời của Bộ trưởng nhưng tôi cảm thấy Bộ trưởng trả lời chưa thoả đáng và trong phần trả lời của Bộ trưởng có một phần tôi không đồng ý. Đó là Bộ trưởng nói rằng không cấm dạy thêm và học thêm, tôi không hoàn toàn đồng ý ý này. Tôi nghĩ rằng không được quyền cấm quyền học và được dạy của giáo viên và học sinh một cách chính đáng, nhưng phải cấm với những trường hợp lợi dụng việc dạy thêm, học thêm để bắt ép học sinh học gây bức xúc xã hội. Ví dụ, việc có một số giáo viên không dạy hết nội dung chương trình chính khóa tại lớp học, đem nội dung đó về nhà để dạy thêm hoặc là trường hợp trong thời gian kiểm tra 15 phút, kiểm tra miệng v.v... thì lại kiểm tra chính nội dung dạy thêm mới có chứ học chính khóa không có. Vấn đề này phụ huynh và học sinh phản ánh rất nhiều trong thực tiễn, vậy tại sao chúng ta lại không cấm chuyện đó. Cho nên phải cấm nhưng cấm trường hợp nào và không được cấm trường hợp nào, tôi đề nghị như vậy.

Tôi nghĩ rằng Bộ trưởng chưa nói rõ trách nhiệm của mình về vấn đề gây bức xúc xã hội đối với vấn đề dạy thêm và học thêm của Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng như Bộ trưởng. Trong thời gian tới, tôi đề nghị với Bộ trưởng có giải pháp phối hợp chặt chẽ với các địa phương để quản lý tốt vấn đề dạy thêm và học thêm, tránh gây bức xúc xã hội và làm gánh nặng cho gia đình, cho xã hội và cho học sinh. Tôi xin hết ý kiến.

Đàng Thị Mỹ Hương - Ninh Thuận

Trả lời của Bộ trưởng về câu hỏi của tôi thì Bộ trưởng khẳng định là có áp lực cho học sinh nhưng có thể chấp nhận được, theo tôi đó là người lớn tự chấp nhận chứ học sinh rất khó. Tôi rất băn khoăn với báo cáo của Bộ trưởng khi Bộ trưởng cho rằng sự thay đổi về cách tổ chức thi. Tôi xin nói thêm, thi 2 ngày và tổ chức môn thi thì thi tới 9 môn trong đó 3 môn bắt buộc, 6 ghép cơ học trong 2 bài thi tổ hợp môn khoa học xã hội và môn khoa học tự nhiên, thời gian thi đối với bài thi tổ hợp là 150 phút, mỗi môn thi là 50 phút 40 câu hỏi. Trong báo cáo Bộ trưởng cho rằng đây là giải pháp để khắc phục tình trạng học lệch, học tủ, phát huy năng lực và sở trường của học sinh.

Tôi thiết nghĩ việc học sinh học lệch học tủ và chưa phát huy được năng lực, chưa phát huy được sở trường thì trước hết ta phải xem lại cách tổ chức giáo dục, tổ chức dạy học của ngành. Dạy học như thế nào mà để cho học sinh không phát huy được những năng lực sở trường của mình, học lệch, học tủ và để khắc phục được tình trạng này phải có thời gian, phải kiểm tra, theo dõi, xem thử học sinh học lệch chỗ nào và tổ chức kiểm tra đánh giá và việc này phải được tổ chức trong nhà trường, trong quá trình dạy học, trong quá trình giáo dục chứ không phải là trong hai ngày thi với các môn thi như vậy và thời gian như vậy thì Bộ trưởng cho rằng đó là giải pháp để khắc phục học lệch, học tủ, phát huy năng lực sở trường của học sinh. Tôi đề nghị Bộ trưởng nói rõ cho cử tri và chỉ ra cho rõ một cách thuyết phục chỗ nào trong hình thức tổ chức thi này, chỗ nào trong các môn thi này là để khắc phục tình trạng học lệch, học tủ, phát huy năng lực, sở trường của học sinh như báo cáo của Bộ trưởng nêu.

Cao Đình Thưởng - Phú Thọ

Bộ trưởng vừa trả lời về đổi mới giáo dục và thi cử, xin được tranh luận thêm với Bộ trưởng.

Thời gian qua, có phải vì áp lực của chủ trương đổi mới sâu sắc toàn diện giáo dục và đào tạo mà bộ vội vã đưa ra một số chủ trương chỉ đạo gây nhiều tranh cãi, trong đó có Thông tư 30 về đánh giá học sinh tiểu học nay thay bằng Thông tư 22 trong đó có những nội dung nghe tưởng như đánh giá cán bộ, công chức như "hoàn thành" hay "không hoàn thành" nhiệm vụ, rồi VNEN, đặc biệt là thay đổi soành soạch phương án thi tốt nghiệp phổ thông trung học quốc gia đã đẩy phụ huynh học sinh như lên sàn trứng khoán mấy năm qua. Nay lại thay đổi cách thi rất vội vã, gây lúng túng cho phụ huynh học sinh và cả một bộ phận giáo viên trong việc ôn tập cho học sinh. Vậy sao không bắt đầu cách thi mới này từ lớp 10 để học sinh có thói quen đến lớp 12 vững vàng trong việc ôn tập và thi cử mà lại thi ngay lớp 12 năm nay. Dư luận cho rằng hình như học sinh hiện nay đang là công cụ thí nghiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ trưởng bình luận gì về nhận định này? Bộ trưởng sẽ làm gì trong thời gian tới để tránh hiện tượng giật cục trong việc đổi mới công tác giáo dục. Xin trân trọng cảm ơn.

Bùi Sỹ Lợi - Thanh Hóa

Tôi xin trao đổi lại với Bộ trưởng một ý mà Bộ trưởng nói tức là hệ thống các trường của chúng ta không nhiều, sinh viên so với dân số cũng không cao. Hiện nay, nền giáo dục của chúng ta, nhất là về giáo dục, đào tạo đang rất bất cập. Bất cập giữa quy mô đào tạo các trường với cơ cấu và chất lượng đào tạo. Trong phát biểu kinh tế - xã hội tôi đã nêu nhưng hôm nay tôi xin đề nghị Bộ trưởng nêu lại vấn đề này. Chúng ta có hơn 450 trường đại học, gần 2000 trường cao đẳng nghề chuyên nghiệp cho đến cấp huyện. Nhưng điều đáng buồn là có những trường quy mô rất lớn nhưng chỉ có 8 học sinh. Cho nên vấn đề cơ cấu nguồn nhân lực của chúng ta hiện nay rất bất hợp lý, đại học là 1, trung cấp chuyên nghiệp là 1,3, công nhân kỹ thuật chỉ có 0,9. Có nghĩa thầy quá nhiều so với thợ, đây là sự bất hợp lý về cơ cấu. Trong khi cơ cấu hợp lý của chúng ta là 1-4-10 nhưng chúng ta không đạt được.

Điều đáng quan tâm của chúng ta là học càng cao, tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm càng lớn. Cao đẳng chuyên nghiệp thất nghiệp 9%, cao đẳng nghề 6% và đại học là 4%, tôi không nói đến chuyện ra trường phải được xếp việc làm. Việc làm còn phải căn cứ vào thị trường nhưng đào tạo của chúng ta quá mức. Chúng tôi xin đề nghị bộ có giải pháp gì để chúng ta cơ cấu lại hệ thống trường. Tôi không nói trường tư nhân phát triển chất lượng tốt, chúng ta vẫn khuyến khích nhưng trường công chúng ta phải chú ý để làm sao đảm bảo được cơ cấu chất lượng.

Tôi quay lại câu chuyện Bộ trưởng trả lời đại biểu Cao Thị Xuân. Hiện nay chúng ta báo cáo hoàn thành chương trình xóa mù chữ cơ bản. Theo báo cáo số liệu của Tổng cục Thống kê khi điều tra 51/63 tỉnh, thành cho thấy 21% số người dân tộc thiểu số từ 15 tuổi trở lên, tức là trong tuổi lao động không thể đọc, không thể viết và không hiểu được một câu đơn giản bằng tiếng phổ thông thì rõ ràng chất lượng nguồn nhân lực miền núi của chúng ta rất khó khăn. Tôi nghĩ Bộ trưởng nên có giải pháp để tập trung cho nguồn nhân lực miền núi, vùng sâu, vùng xa và đồng bào dân tộc thiểu số. Tôi xin hết.

Trần Thị Phương Hoa - TP Hà Nội

Tôi đặt câu hỏi với Bộ trưởng, tuy nhiên Bộ trưởng chưa trả lời và tập trung vào câu hỏi, tôi thấy chưa đầy đủ bởi vì câu hỏi của tôi là đề nghị Bộ trưởng cho biết chất lượng đào tạo của các cơ sở giáo dục có yếu tố nước ngoài hiện nay như thế nào nhưng Bộ trưởng trả lời hiện nay có 5 cơ sở mới thành lập. Ý của tôi muốn hỏi các cơ sở đào tạo chung từ bậc mầm non trở lên, Bộ Giáo dục và Đào tạo có nắm được không, có quản lý, kiểm soát được chất lượng đào tạo hay không? Bởi vì hiện nay người dân đã phải trả tiền cho con em đi học ở những cơ sở này với số tiền rất lớn. Tôi muốn hỏi như vậy, xin cám ơn Bộ trưởng.

Nguyễn Văn Chiến (Nguyễn Chiến) - TP Hà Nội

Liên quan đến vấn đề tội phạm học đường, bạo lực học đường, Bộ trưởng trả lời câu hỏi của đại biểu Xuân, chúng tôi thấy nền giáo dục của chúng ta hiện nay là chúng ta tôn trọng định hướng truyền thống là "tiên học lễ, hậu học văn". Tuy nhiên, gần đây rất nhiều hiện tượng tiêu cực xảy ra, bạo lực học đường, thầy, cô chửi mắng học trò, vấn đề tội phạm vị thành niên gia tăng trong nhà trường. Vì sao Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thực hiện để đổi mới theo tinh thần Nghị quyết 58/QH13, Nghị quyết 37/QH11 của Quốc hội, cuối cùng thay đổi những chương trình, đưa những bộ môn vào vẫn còn loay hoay. Chúng tôi thấy Bộ trưởng trả lời cần phải đưa môn giáo dục công dân vào để bắt buộc học sinh đưa vào thì phải học, vậy những môn khác ra sao nếu như vẫn học lệch, học tủ và vấn đề biện pháp nào để chấn hưng ngoài vấn đề đạo đức học đường nếu như chỉ bằng biện pháp đưa môn học vào để phải học.

Vấn đề thứ hai, hiện nay nhiệm vụ của thầy cô đứng trên bục giảng, việc Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Hồng Lĩnh - Hà Tĩnh huy động hàng chục giáo viên nữ đi tiếp khách trong các hoạt động không liên quan đến trách nhiệm của họ và đã bị dư luận lên án mạnh mẽ trong những ngày qua. Nhưng lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Tĩnh cho rằng Sở không có thẩm quyền quản lý, xử lý. Vậy vin vào sự phân cấp quản lý như vậy của ngành giáo dục địa phương đã làm hết trách nhiệm đối với giáo viên chưa, Bộ Giáo dục và Đào tạo có nên ban hành chỉ thị để giúp chấm dứt hiện tượng phi giáo dục giáo viên phải đi làm tiếp viên như thế này hay không. Xin cảm ơn Bộ trưởng.

Nguyễn Thị Kim Ngân - Chủ tịch Quốc hội

Hiện nay còn 41 đại biểu đã đăng ký chất vấn mà thời gian buổi sáng chúng ta chỉ có 38 phút và buổi chiều nay Bộ trưởng còn 20 phút.

Xin báo cáo với Quốc hội, dành cho Bộ trưởng trả lời cho tới 11h15' và tôi dành 15 phút cuối để cho 15 đại biểu đặt câu hỏi và số còn lại chưa được hỏi thì xin gửi câu hỏi bằng giấy để Bộ trưởng trả lời, nếu kịp cuối giờ này các đại biểu gửi cho Ban Thư ký để đưa cho Bộ trưởng, còn nếu không Bộ trưởng sẽ trả lời bằng văn bản và rất nhiều vấn đề xin với Bộ trưởng có thể những vấn đề nào trả lời rồi mà câu hỏi cũng trùng lại có thể nói thêm, còn lại Bộ trưởng có thể có những vấn đề nói chi tiết quá khó để trả lời ở đây thì có thể xin phép trả lời bằng văn bản, vì chúng ta không còn thời gian. Nếu tôi để cho 40 đại biểu này hỏi thì phải mất 40 phút nữa. Sau đây, xin mời Bộ trưởng trả lời, chú ý các câu tranh luận và những câu hỏi mới đặt ra.

Phùng Xuân Nhạ - Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo

Trước hết tôi xin trả lời các câu hỏi của đại biểu nêu ra, câu hỏi của đại biểu Quyết Tâm, thực ra sự diễn đạt của tôi chưa rõ chứ còn nội dung tôi đã trình bày hoàn toàn nhất trí với quan điểm của đại biểu Quyết Tâm - Thành phố Hồ Chí Minh là cấm tràn lan không đúng, đúng như đại biểu đã nêu và những trường hợp học hợp lý đấy là nhu cầu tự thân. Còn trách nhiệm của Bộ trưởng hay các Vụ, Cục là tôi cũng đã nhận trách nhiệm rồi, thời gian vừa rồi có để ý đến, có chỉ đạo nhưng cần phải sâu sát thêm, thiết thực hơn với các địa phương, thậm chí cấp sở các trường để chúng ta chấn chỉnh một cách có hiệu quả, hiệu lực. Chúng tôi hoàn toàn đồng ý với ý kiến của đại biểu Quyết Tâm.

Ý thứ hai, về việc thi. Chúng tôi đã trình bày phương thức đổi mới thi là một trong những hoạt động của đổi mới giáo dục, không phải tất cả. Hình thức thi cũng có sự đổi mới phù hợp với tình hình, với yêu cầu của nâng cao chất lượng. Tôi xin làm rõ việc thi 3 môn ghép 1 có tạo ra áp lực không? Tôi xin trả lời là có, tuy nhiên áp lực này có thể chấp nhận được, không chỉ có người lớn, chúng tôi đã có các chuyên gia phân tích rất kỹ tình hình năng lực của người học khi áp dụng phương thức này và được báo cáo đánh giá về cơ bản là hợp lý và trong lộ trình quá độ để hoàn thiện. Chúng tôi đã có căn cứ và khảo nghiệm, thực tế từ 4 ngày xuống 2 ngày là lộ trình chúng ta giảm nhẹ áp lực về mặt thời gian. Cũng thi 5 bài thi này, Hàn Quốc chỉ trong 1 ngày, sáng 3 môn, chiều 2 môn. Nhưng chúng tôi xét thấy đổi mới cần có lộ trình và tính đến độ thích ứng, chúng tôi chỉ tham khảo thôi, còn cần có lộ trình và thời gian. Chúng ta đang tiến tới hội nhập quốc tế nên chúng tôi nghĩ rằng cả học sinh, giáo viên cũng phải thích ứng dần với sự thay đổi, nhưng theo hướng tích cực và có lộ trình hợp lý. Nếu chúng ta như cũ thì rất khó đổi mới. Phương thức này chỉ là một trong những giải pháp không phải quá quan trọng để góp phần thực hiện mục tiêu của giáo dục là phát triển phẩm chất, năng lực, không phải là giải pháp duy nhất, còn rất nhiều giải pháp khác. Chúng tôi mong các đại biểu chia sẻ với lộ trình đổi mới và các bước phải làm.

Ý kiến của đại biểu về áp lực của Nghị quyết 29, có vì áp lực mà làm không? Chúng tôi nghĩ rằng việc đổi mới căn bản giáo dục, đào tạo mà Nghị quyết 29 nêu ra là pháp điển những nhu cầu và định hướng cho đổi mới có bài bản, không phải là Bộ Giáo dục và Đào tạo đợi có nghị quyết này thì mới đổi mới và áp lực để thực hiện nó. Chúng tôi có được nghị quyết này là định hướng, lộ trình, bước đi một cách rõ ràng và tạo được mọi nguồn lực xã hội tham gia vào trong quá trình đổi mới. Đây là một nghị quyết chúng tôi cho nó như một khung khổ để theo đó ngành sẽ có từng bước phối hợp với các bộ, ngành và toàn xã hội thực hiện. Thực hiện đến đâu thì phải tính đến hiệu quả, chúng tôi không phải vì áp lực phải thực hiện thành tích riêng đối với giáo dục, tư duy theo hướng này thì hậu quả vô cùng khủng khiếp, chúng tôi rất ý thức điều này.

Mặc dù những vấn đề nêu ra như vậy, nhưng trong quá trình thực hiện vô vàn khó khăn. Có những việc làm được thì chúng tôi tiếp tục phát huy, nhưng còn nhiều việc chưa làm được thì chúng tôi rút kinh nghiệm làm tốt thêm. Nếu bây giờ làm việc gì cũng tốt, làm việc gì cũng phải chắc chắn thì mới làm, tôi e rằng rất khó đổi mới. Với tinh thần khẩn trương, nhưng phải chắc chắn và thực tế chúng tôi đã làm. Tuy nhiên, đâu đó một vài việc, chúng tôi phải nghiêm túc rút kinh nghiệm trong quá trình thực hiện.

Thông tư 30 tinh thần rất tốt, đánh giá các cháu trên tinh thần khuyến khích động viên tuổi mầm non, tiểu học, không phải đưa vào đánh giá theo ứng cứu. Trong thực tế, nhiều nước áp dụng rất tốt, nhưng chúng tôi nghiêm khắc rút kinh nghiệm là việc chuẩn bị để áp dụng phương thức đánh giá mới này, tâm thế để tuyên truyền là chúng tôi làm chưa thật tốt, dẫn đến có những bức xúc và nội dung khi áp dụng vào tính toán cần phải kỹ hơn để phù hợp với điều kiện của Việt Nam, chúng tôi chưa chú trọng đúng mức, dẫn đến phát sinh, còn bản thân tinh thần đánh giá tốt. Chúng tôi nhận thức ngay điều này và sửa Thông tư 22 khắc phục được căn bản những bất cập không đáng có. Không có một thông tư nào bất tử nhưng chúng tôi tính đến độ dài của thông tư này. Thông thường 2, 3 năm lại điều chỉnh nhỏ, điều chỉnh là cần thiết nhưng trên khung này. Trong thế giới chuyển đổi, hội nhập quốc tế rất mạnh mà chúng ta cho rằng đã làm ra là chuẩn và cứ thế áp dụng, tôi cho rằng nghĩ như vậy chưa chắc đã phải, có một lộ trình chuẩn dần thì Thông tư 22 là trí tuệ của rất nhiều thầy cô tham gia vào sửa, xã hội góp ý, các phương tiện ban hành cho đến ngày tập huấn về cơ bản là áp dụng tốt nên chúng ta cũng phải ghi nhận.

Về VNEN, VNEN là một mô hình tổ chức đào tạo tốt được nhiều nước trên thế giới áp dụng trong đó có Colombia và được chuyên gia Ngân hàng thế giới khuyến cáo và áp dụng, tinh thần là tốt. Khi áp dụng vào Việt Nam cũng có nhiều tỉnh tốt. Tuy nhiên, chúng tôi cũng rút kinh nghiệm là không phải tỉnh nào trường nào cũng áp dụng tốt trong khi thí điểm một cách hơi đại trà. Chúng tôi rút kinh nghiệm ngay và làm việc các địa phương, đã có 1046 thông báo luôn là tinh thần của phương thức tổ chức đào tạo từ bị động sang linh hoạt, tạo ra chủ động cho học sinh, nhưng phải có đủ điều kiện. Trường của địa phương nào không đủ điều kiện thì áp dụng những yếu tố tích cực và phải tinh thần đổi mới chứ không phải cực đoan, không áp dụng có nghĩa là bỏ, hoặc chưa đủ điều kiện cố tình áp dụng là không được. Chúng tôi đã có văn bản kịp thời, cho đến nay các tỉnh vào việc rất nhanh và các trường cũng rất tốt, có trường áp dụng gần như 100% nhưng có những trường một số, có những trường thì thôi, việc đó là bình thường trong quá trình tổ chức hình thức. Ví dụ về thi, tôi trả lời rồi, ở đây tôi báo cáo với Quốc hội chia sẻ là đổi mới là một quá trình và không thể nghĩ hết được nhưng lộ trình và những nguyên tắc cơ bản là phải rõ thì chúng tôi đã cố gắng làm được điều này. Còn từng bước một chúng tôi sẽ hoàn thiện dần. Điều đó trong quá trình làm tiếp tục lắng nghe và cố gắng khắc phục đến mức tối đa và trân trọng ý kiến các phụ huynh, cử tri, đại biểu để chúng tôi tiếp tục hoàn thiện, làm cho tốt hơn.

Bất cập về quy mô cơ cấu trường lớp, tôi hoàn toàn chia sẻ ý kiến của đại biểu. Tôi cũng nhận thức được điều này. Trong trả lời bằng văn bản cũng như trao đổi với các đại biểu, vì giải pháp rất căn cơ tới đây là chúng tôi đang chuẩn bị phải rà soát và duyệt lại các bằng ấy và phải đi từ quy hoạch. Không chỉ đại học đâu, mà các bậc học cũng phải quy hoạch thì Bộ Giáo dục và Đào tạo có trách nhiệm rà soát xây dựng các quy chuẩn, trên cơ sở đấy hướng dẫn các địa phương rà soát quy hoạch mầm non, tiểu học phổ thông, rồi các bậc học, về đó thường xuyên. Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ trực tiếp để triển khai quy hoạch mạng lưới các trường đại học, trong đó đặc biệt là các trường sư phạm để tạo sự thống nhất hệ thống mạng lưới này.

Ở đây đại biểu có nêu, nhưng tôi làm rõ thêm, không chỉ bất cập về cơ cấu các trường đại học mà còn bất cập cơ cấu các ngành đào tạo. Có những ngành thừa rất nhiều, ví dụ như khối xã hội, nhân văn, kinh tế thậm chí ngay cả luật sư thừa rất nhiều. Trong khi có những ngành rất cần về kỹ thuật công nghệ, y tế, chăm sóc sức khỏe cộng đồng lại rất thiếu. Bản thân trong một trường cũng đã bất cập về cơ cấu nguồn nhân lực. Tới đây chúng tôi đã làm việc với một số bộ trưởng và các địa phương. Đặc biệt, chúng tôi làm việc với các doanh nghiệp, tập đoàn các các hiệp hội, ví dụ như VCCI, để chúng tôi chỉ đạo các trường phải phối hợp với người tuyển dụng để nắm bắt được nhu cầu, từ đó xây dựng cơ cấu tuyển sinh vào doanh nghiệp.

Đặc biệt, gần đây Thủ tướng Chính phủ và Chính phủ đã có một quyết tâm đến năm 2020 cố gắng 1 triệu doanh nghiệp khởi nghiệp. Chúng tôi sẽ bám rất sát vào việc này để tạo nguồn nhân lực cho 1 triệu doanh nghiệp này. Cố gắng làm sao cùng với doanh nghiệp khởi hành ngay từ đầu, để đào tạo được những nguồn nhân lực, từ nghề cho đến đại học chứ không phải chỉ có kỹ sư. Tới đây, tôi sẽ làm việc rất kỹ với Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, chúng tôi cũng thống nhất, phối hợp với nhau để làm sao cùng thống nhất các chương trình liên thông đào tạo, tạo ra một thị trường lao động linh hoạt.

Ý kiến về số lượng người chưa biết chữ, tiếng Việt. Theo thống kê chúng tôi được biết đối với cả nước chúng ta số người chưa biết chữ khoảng 4,2%, đối với người dân tộc là 5,3%, đó là theo thống kê từ Vụ bậc học của chúng tôi. Tuy nhiên, thống kê này là 21% chúng tôi cũng tiếp thu để chúng tôi có cách, dù nhiều hay dù ít, đây là vấn đề chúng tôi thấy cần phải quan tâm nhiều hơn.

Trong thực tế, gần đây Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án chúng tôi trình, dạy tiếng Việt cho đồng bào dân tộc. Chúng tôi đang triển khai rất cụ thể, dạy tiếng Việt, trước hết dạy tiếng Việt cho các cháu tiểu học để các cháu nhanh chóng biết tiếng phổ thông để tham gia quan hệ giáo dục. Tới đây chúng tôi cũng tiếp thu và quan tâm hơn đến vấn đề này. Chúng tôi cũng tính luôn cả việc ngoại ngữ, đối với các cháu ở các đồng bào dân tộc, yêu cầu về ngoại ngữ cũng phải có tính đến tính hợp lý chứ không có một bình quân trên toàn quốc. Chúng tôi đang cân nhắc để làm sao khi các cháu tiếp cận với giáo dục một cách vừa sức và có hiệu quả. Tránh tình trạng áp một chuẩn chung cho tất cả mọi người ở các vùng miền như nhau.

Báo cáo với Quốc hội, nhiều vấn đề chúng tôi khảo sát khi đưa ra chính sách hết sức thận trọng tránh trường hợp lại bị quy kết nóng vội. Về vấn đề đạo đức, lối sống, đây là vấn đề hết sức cấp bách trong giáo dục hiện nay. Báo cáo đại biểu Quốc hội, với cử tri, vấn đề đạo đức, bạo lực học đường đang là vấn đề nổi cộm nóng nhất trong vấn đề giáo dục hiện nay. Đối với giáo dục phổ thông, chúng tôi xác định về cơ bản chất lượng giáo dục phổ thông khá ổn. Về tập trung vào phân luồng hướng nghiệp và chương trình sách giáo khoa cho thật chuẩn chỉ còn các bậc học và vấn đề khác giải quyết dần nhưng không phải quá nóng.

Vấn đề đạo đức lối sống nổi lên là nóng và ngay từ nhỏ không được học đạo đức rồi các bậc học đại học khác, nên ở đây chúng tôi rất chia sẻ không chỉ ý kiến đại biểu mà rất nhiều đại biểu cũng như các cử tri đã phản ánh. Tới đây, tôi rất quan tâm đến vấn đề này trong giáo dục, không chỉ bậc học từ mầm non phổ thông mà trong đại học. Ở đây, có rất nhiều nội dung nhưng trước hết về chương trình sách giáo khoa giáo viên chỉ là một mặc dù quan trọng mà tổ chức rất nhiều hoạt động khác nữa. Báo cáo đại biểu, đạo đức, lối sống không chỉ giáo điều dạy trong nhà trường mà còn rất nhiều hoạt động bên ngoài theo hướng tấm gương. Gần đây, tôi với Trung ương đoàn và Trung ương Hội thanh niên đã ký với nhau một quy chế phối hợp, trong đó rất ưu tiên vấn đề này. Vì cả hai ngành, hai cơ quan chung một đối tượng là học sinh, sinh viên. Chúng tôi thống nhất rất cao có những chương trình cụ thể không chỉ là giảng dạy đạo đức trong nhà trường mà còn rất nhiều hoạt động để qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo, qua hoạt động chia sẻ cộng đồng thì các cháu sẽ cảm nhận tốt hơn.

Liên quan đến việc cô giáo ở thị xã Hồng Lĩnh thì đây là một trong những vấn đề có thật. Tôi cũng đã có ý kiến và khi nhận được thông tin này thì tôi trao đổi với đồng chí Chủ tịch và chúng tôi cũng có công văn với trách nhiệm của Bộ, đánh giá cao đồng chí Chủ tịch kịp thời có công văn yêu cầu thị xã Hồng Lĩnh ông Chủ tịch và Sở Giáo dục phải báo cáo. Bởi vì ở đây không phải chỉ là một trường hợp của thị xã Hồng Lĩnh mà trong thực tế cũng có nhiều nơi mà cán bộ địa phương cũng vì vui vẻ đôi khi làm ảnh hưởng đến uy tín nhà giáo. Cho nên, đây là một chuẩn chung cho tất cả mọi người các vùng miền với nhau. Báo cáo Quốc hội còn nhiều vấn đề chúng tôi đang khảo sát để khi đưa ra một chính sách thận trọng tránh trường hợp quy kết nóng vội làm ảnh hưởng đến uy tín của nhà giáo, cho nên đây là một hoạt động rất đáng tiếc.

Chúng tôi nghĩ rằng cần rút kinh nghiệm vì để xã hội phải nóng lên về vấn đề này thì rõ ràng là không được. Linh hoạt nhưng phải trong chừng mực chứ còn linh hoạt mà để xã hội nóng lên như thế là không được và trong trường hợp này tôi cũng nhận trách nhiệm, là người đứng đầu ngành bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho các thầy cô, chúng tôi rút kinh nghiệm để chủ động chứ không phải bị động khi có hiện tượng báo chí phản ảnh thì mới có ý kiến. Chúng tôi sẽ chủ động làm việc với các đồng chí lãnh địa phương và các sở để có những biện pháp nhẹ nhàng, nhưng hiệu quả. Cảm ơn Quốc hội.

Phạm Thị Minh Hiền - Phú Yên

Kính thưa Bộ trưởng, tôi rất đồng tình với sự nhận trách nhiệm của Bộ trưởng trong vấn đề vừa rồi giáo viên ở Hà Tĩnh được điều động đi làm lễ tân trong một sự kiện văn hóa ở địa phương. Tôi cũng không đồng thuận lắm với cách dùng từ của một đại biểu ở Hà Nội là điều động các cô giáo làm tiếp viên, như vậy là rất nặng và rất tổn thương đối với các cô. Ở đây tôi muốn tranh luận lại với Bộ trưởng sau trao đổi của Bộ trưởng, mặc dù Bộ trưởng nhận trách nhiệm nhưng cũng chỉ là vui vẻ thôi. Với góc độ cùng giới, đặc biệt tôi là một nữ đại biểu, tôi không biết Bộ trưởng có đau lòng hay không nhưng sau những sự việc như vậy tôi thấy thực sự đau lòng. Tôi tin rằng, với đặc thù của ngành giáo dục và Bộ trưởng sẽ là một nhân sự có vai trò về chỉ đạo, định hướng vì sự tiến bộ của phụ nữ của ngành, tôi chắc chắn rằng Bộ trưởng sẽ đứng ở một vị thế khác, một tâm thế khác để Bộ trưởng nhận định, từ đó Bộ trưởng sẽ có những giải pháp tiếp theo để bảo vệ sự tôn nghiêm của ngành giáo, bảo vệ danh dự, bảo vệ uy tín của đội ngũ giáo viên. Chúng ta đang nói rất nhiều về cải cách giáo dục thì chúng ta cũng phải nhấn mạnh đến vấn đề nhân sự, đó là đội ngũ nhân lực, đó là giáo viên, đó là những nhà quản lý công tác giáo dục. Tôi xin hết.

Lê Thanh Vân - Cà Mau

Tôi muốn trao đổi với Bộ trưởng Nhạ về phát ngôn vừa rồi. Bộ trưởng có nói với sự việc người ta cưỡng ép giáo viên thị xã Hồng Lĩnh đi tiếp khách như vậy, Bộ trưởng nói là bảo vệ quyền lợi giáo viên, nhưng ngược lại với phát ngôn của Bộ trưởng hôm qua trên báo chí là trước hết phải xem lại mấy cô giáo đó. Tôi nghĩ rằng giáo viên chắc chắn đau lòng với câu nói đó của Bộ trưởng. Nếu Bộ trưởng chịu khó đọc các comment của các bài viết đăng về câu nói của Bộ trưởng người ta đánh giá về Bộ trưởng như thế nào. Tôi muốn nhắc một điều với Bộ trưởng là đầu phiên chất vấn Bộ trưởng nói là tất cả các chất vấn đã gửi đến đại biểu Quốc hội, tôi chất vấn ngay từ đầu kỳ họp về một loại giấy tờ được gọi là thạc sĩ đang lưu hành trong hồ sơ cán bộ, có cả hồ sơ cán bộ cao cấp, đến nay Bộ trưởng chưa trả lời. Tôi đã chất vấn Bộ trưởng khóa trước, nhưng trả lời chưa thỏa đáng. Tôi không biết Bộ trưởng có tránh né không, nhưng như vậy là không đúng với câu nói từ đầu phiên của Bộ trưởng. Xin hết ý kiến.

Quách Thế Tản - Hoà Bình

Tôi xin hỏi Bộ trưởng một trong những quan điểm chỉ đạo và mục tiêu đề ra trong Nghị quyết số 29 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng mở, có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập. Chính phủ đã có đề án, có chương trình hành động về vấn đề này. Tuy nhiên, tôi thấy chúng ta làm chưa tích cực, chưa mạnh mẽ, hiệu quả chưa cao. Từ thực trạng đó, tôi đề nghị Bộ trưởng cho biết ngành giáo dục và đào tạo sẽ có những giải pháp gì hoặc có tham mưu gì với Chính phủ để thực hiện nhiệm vụ đối với giáo dục thường xuyên hay còn gọi là giáo dục không chính quy, giáo dục cho người lớn để đáp ứng nhu cầu học tập suốt đời của mọi người với mục đích học để biết, học để làm việc, học để hoàn thiện bản thân, học để cùng chung sống. Đặc biệt, đề nghị Bộ trưởng nêu những giải pháp để tiếp tục củng cố và nâng cao chất lượng các trung tâm giáo dục thường xuyên và trung tâm giáo dục cộng đồng ở các xã, phường, thị trấn mà hiện nay cả nước chúng ta có 11.000 trung tâm. Xin cảm ơn Bộ trưởng.

Nguyễn Hồng Vân - Phú Yên

Tôi quan tâm đến vấn đề chất lượng đào tạo sau đại học. hiện nay các trường đại học liên doanh, liên kết đào tạo rất nhiều và tập trung đào tạo là các chuyên ngành về quản lý, kiến thức thì chung chung, ứng dụng rất hạn chế. Tôi đề nghị, Bộ trưởng có giải pháp nào trong thời gian tới để hạn chế vấn đề này.

Vấn đề thứ hai, cử tri hết sức quan tâm tình trạng thay đổi sách giáo khoa, sách tham khảo thường xuyên, liên tục phải chăng bán các ngôi trường, biến các ngôi trường thành thị trường bán sách và bắt buộc phụ huynh và học sinh phải mua thì trách nhiệm và quan điểm của Bộ trưởng về vấn đề này như thế nào. Xin hết

Dương Minh Tuấn - Bà Rịa - Vũng Tàu

Tôi xin chuyển đến Bộ trưởng câu hỏi liên quan đến đề án đổi mới chương trình sách giáo khoa theo Nghị quyết 88 của Quốc hội. Theo kế hoạch, trong năm 2015, bộ phải ban hành 4 thông tư. Xin hỏi đến nay bộ đã hoàn thành việc ban hành 4 thông tư này chưa? Lý do vì sao thời gian qua đang triển khai nhiều đề án dự án giáo dục nhưng hầu như đều chậm trễ và triển khai theo ngẫu hứng như đề án dạy học ngoại ngữ thiếu quyết liệt nên không đạt mục tiêu đề ra. Trong khi đó dự án VNEN đang thử nghiệm cần có bước đi vững chắc thì lại triển khai vội vàng. Xin hỏi Bộ trưởng có nhận thấy điều này không? Từ khi giữ cương vị Bộ trưởng đến nay Bộ trưởng đã có những động thái gì để thực hiện đề án này. Xin Bộ trưởng cho biết đề án này có thực hiện đúng tiến độ theo Nghị quyết 88 không? Xin hết, xin cảm ơn.

Trịnh Ngọc Phương - Tây Ninh

Nghị quyết 29 có nêu giáo dục, đào tạo nghề phải được đổi mới căn bản, toàn diện theo hướng hiện đại, bền vững và hội nhập. Vậy, Bộ trưởng cho biết giải pháp gì và tham mưu Chính phủ như thế nào để quốc tế hóa nền giáo dục và đào tạo nghề ở Việt Nam trong quá trình hội nhập và toàn cầu hóa.

Vấn đề thứ hai, trong Văn bản số 5595 ngày 14/11/2016 Bộ trưởng mới gửi tôi nhận trong sáng nay, trong đó Bộ trưởng có nêu một số giải pháp về nâng cao chất lượng giáo dục đại học và dạy nghề, trong đó có giải pháp đẩy mạnh kết nối với doanh nghiệp. Vậy, Bộ trưởng đề ra giải pháp cụ thể gì để đẩy mạnh kết nối với doanh nghiệp giữa doanh nghiệp với các trường đại học để phát triển nguồn nhân lực nhằm đáp ứng mục tiêu cao đó là phát triển bền vững, đổi mới, sáng tạo và quốc gia khởi nghiệp. Xin hết, xin cảm ơn Bộ trưởng.

Phạm Như Hiệp - Thừa Thiên - Huế

Việc cho phép các cơ sở giáo dục mở ngành đào tạo y dược không phân biệt giữa trường công lập và ngoài công lập để thực hiện chủ trương xã hội hóa của Đảng và Nhà làm giảm gánh nặng cho ngân sách. Tuy nhiên, chất lượng đào tạo cho bác sĩ và dược sĩ vẫn là một mối quan tâm đặc biệt của các trường này đối với toàn xã hội do liên quan đến sức khỏe và tính mạng của con người cũng như đặc thù của ngành y như thời gian đào tạo kéo dài từ 5-6 năm so với 4 năm của các ngành khác, chưa kể thời gian đào tạo chuyên khoa dài từ 2-3 năm để có thể hành nghề. Cơ sở thực hành với các bệnh viện thực hành, bệnh nhân và các thiết bị mô phỏng phục vụ cho công tác đào tạo. Xin Bộ trưởng cho biết các giải pháp cụ thể nâng cao chất lượng đào tạo ngành y dược trong các trường đại học ngoài công lập và các trường có yếu tố nước ngoài. Xin cảm ơn.

Ngô Thị Kim Yến - TP Đà Nẵng

Tôi có 2 nội dung muốn đề cập đến Bộ trưởng. Nội dung thứ nhất, vừa qua dư luận xã hội và báo chí phản ánh tình trạng học sinh tiểu học ngồi nhầm lớp, Bộ trưởng đã chỉ đạo, kiểm tra, rà soát tình hình này trên toàn quốc chưa và thực chất có bao nhiêu em học sinh tiểu học đang ngồi nhầm lớp và giải pháp khẩn cấp gì bộ sẽ triển khai thực hiện để khắc phục tình trạng này.

Nội dung thứ hai tôi đề cập đã có rất nhiều đại biểu nêu ra. Tuy nhiên, tôi muốn nêu lại để thể hiện sự quan tâm của dư luận xã hội đó là đã 20 năm Nghị quyết Hội nghị Trung ương 2 khóa VIII đề cập đến vấn đề phân luồng học sinh phổ thông. Như chúng ta đã biết, số lượng sinh viên tốt nghiệp đại học ra trường không có việc làm ngày càng gia tăng. Cụ thể quý II năm 2016 đã có 191 nghìn người có trình độ đại học thất nghiệp, thậm chí có rất nhiều người phải giấu bằng đại học của mình để xin vào làm các công việc phổ thông. Điều này đã làm bức xúc trong xã hội và lãng phí rất lớn nguồn lực của Nhà nước, xã hội và gia đình. Đề nghị Bộ trưởng trả lời những giải pháp đã thực hiện và những khó khăn khi thực hiện phân luồng học sinh phổ thông. Xin hết.

Nguyễn Lân Hiếu - An Giang

Chủ trương dạy một trong ba ngoại ngữ Anh, Nga, Trung từ lớp 3 thì tôi hỏi tại sao lại là lớp 3, không phải lớp 1, khi chúng ta biết khả năng tiếp thu ngoại ngữ của trẻ càng nhỏ, càng tốt. Trong kỳ thi vừa qua môn ngoại ngữ có vùng phổ điểm chủ yếu tập trung ở mức 2-3,5 điểm, chỉ có 59 học sinh được 10 điểm, chứng tỏ chất lượng dạy ngoại ngữ có vấn đề rất lớn. Chúng ta hiện nay có hơn 15 nghìn các trường phổ thông. Tôi xin hỏi Bộ trưởng làm sao có đủ đội ngũ giáo viên có chất lượng để phục vụ mục đích dạy 3 ngoại ngữ này một cách có hiệu quả. Xin hết.

Nguyễn Thanh Xuân - TP Cần Thơ

Vừa qua Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức bàn giao công tác giáo dục chuyên nghiệp, trừ đào tạo giáo viên cho Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội theo Luật giáo dục nghề nghiệp. Xin hỏi Bộ trưởng, các trường cao đẳng đang đào tạo đa ngành, trong đó có đào tạo giáo viên ở các địa phương hiện nay thì giải quyết như thế nào?

Thứ hai, thực trạng những năm qua các trường đại học được tuyển sinh trình độ trung cấp để liên thông lên đại học, đầu vào chỉ xét hồ sơ, thời gian tuyển sinh kéo dài đến hết tháng 11 hàng năm, đây là chủ trương của Bộ Giáo dục và Đào tạo, vậy đã ảnh hưởng đến việc tuyển sinh của các trường chuyên nghiệp dạy nghề khi giao việc cho Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội. Vậy thời gian tới Bộ trưởng giải quyết vấn đề này như thế nào. Xin hết.

Nguyễn Quang Tuấn - TP Hà Nội

Tôi xin hỏi Bộ trưởng hai câu:

Thứ nhất, theo báo cáo hiện nay chúng ta có 3 triệu học sinh, sinh viên chưa tham gia bảo hiểm y tế. Đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp của mình, đồng hành với Chính phủ trong đảm bảo trong tỷ lệ bao phủ y tế toàn dân. Đồng thời đây là trách nhiệm của giới trẻ học sinh, sinh viên đối với cộng đồng, chia sẻ người khỏe với người yếu hơn, người trẻ với người già hơn.

Câu thứ hai, đất nước ta là đất nước nhiều sông ngòi, lũ lụt thường xuyên. Theo báo cáo nước ta có 4.000 bị đuối nước năm ngoái và theo Báo cáo của Tổ chức y tế thế giới, số này là 11.500 cháu. Hầu hết trong lứa tuổi học đường, vậy Bộ trưởng cho biết kế hoạch của mình để làm giảm tỷ lệ các cháu bị đuối nước và đây cũng thực sự là một kỹ năng mềm, kỹ năng sống. Xin cảm ơn Bộ trưởng.

Trần Văn Mão - Nghệ An

Tôi xin đặt câu hỏi, đề nghị Bộ trưởng trả lời hai nội dung sau đây:

Thứ nhất, vừa qua việc thí điểm giảng dạy theo phương pháp mới VNEN đã đạt được những kết quả ban đầu. Tuy nhiên, vẫn còn những băn khoăn từ phía phụ huynh và học sinh về chất lượng của phương pháp này. Xin Bộ trưởng cho biết thời gian tới Bộ trưởng có những giải pháp gì để việc dạy và học theo phương pháp VNEN đạt hiệu quả cao hơn. Vấn đề này Bộ trưởng đã đề cập trong trả lời chất vấn nhưng tôi thấy chưa rõ.

Thứ hai, xin hỏi Bộ trưởng, trong một thời gian dài nhiều chuyên gia của nước ta tranh luận về việc phát triển giáo dục theo mô hình "đại học tinh hoa" hay "đại học đại chúng". Quan điểm của Bộ trưởng về vấn đề này như thế nào. Xin cảm ơn Bộ trưởng.

Lò Thị Luyến - Điện Biên

Câu hỏi của tôi có trùng với câu hỏi đại biểu Mão vừa phát biểu, tuy nhiên tôi xin được trình bày thêm về ý kiến của mình. Sau khi Bộ giáo dục và Đào tạo tổng kết mô hình thí điểm chương trình học VNEN đã có công văn gửi Sở giáo dục các tỉnh thì công văn nêu rõ tiếp tục hay chấm dứt việc tổ chức thực hiện chương trình này do cơ sở giáo dục tự quyết định. Theo đó, một số tỉnh đã quyết định dừng chương trình. Tuy nhiên, một số tỉnh tổ chức thực hiện với quy mô rộng hơn khi điều kiện thực tế chưa đáp ứng yêu cầu. Nhà quản lý giáo dục rất ủng hộ, giáo viên, phụ huynh phản đối và bức xúc, các em học sinh, đặc biệt miền núi gặp khó khăn trong việc theo học chương trình. Xin hỏi Bộ trưởng có hay không có việc Bộ Giáo dục và Đào tạo có chỉ đạo bằng lời đối với các tỉnh việc yêu cầu tổ chức thực hiện chương trình này. Thứ hai, Bộ Giáo dục và Đào tạo có giải pháp gì để giúp các tỉnh hiện đang tiếp tục thực hiện chương trình tổ chức thực hiện chương trình VNEN. Xin hết.

Hoàng Văn Cường - TP Hà Nội

Từ sáng đến giờ nghe rất nhiều đại biểu nói về chất lượng giáo dục đại học, nhiều sinh viên ra trường không biết làm gì, bản thân tôi cũng thấy phần nào đấy chạnh lòng. Nếu sinh viên trường tôi nghe thấy thì cũng rất nhiều người tự ái vì chúng tôi có chương trình đào tạo mà sinh viên học chung với các chương trình California North Beach Hoa Kỳ thì các giảng viên và sinh viên trường khác đánh giá sinh viên trường ta tốt hơn. Thậm chí, các em tốt nghiệp xong ra làm thì được rất nhiều công ty quốc tế nhận vào và thậm chí mặc cả điều kiện. Mặc dù vậy, trường kinh tế quốc dân là trường tự chủ, chúng tôi không có cấp kinh phí thường xuyên mà tất cả trang trải chi thường xuyên đều dùng kinh phí mà mức thu kinh phí rất thấp so với trường đối tác. Xin hỏi Bộ trưởng, quan điểm của Bộ trưởng về vấn đề tự chủ đại học như thế nào và mối quan hệ giữa đầu tư cho xã hội học hiện nay với chất lượng. Xin cám ơn.

Đôn Tuấn Phong - An Giang

Kính thưa Quốc hội,

Thưa Bộ trưởng,

Hiện nay, mặc dù ngành giáo dục và đạo tạo và các địa phương đã có nhiều cố gắng nhưng điều kiện học tập và sinh hoạt của học sinh bậc tiểu học trong đó có các trường bán trú dân nuôi, tại các vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn vô cùng khó khăn. Tình trạng này cũng tương tự và có phần trầm trọng hơn tại các trường thuộc bậc mầm non. Vậy, Bộ trưởng nhận diện vấn đề này như thế nào và có chủ trương, biện pháp gì cụ thể để cải thiện căn bản tình trạng này trước năm 2020. Xin cảm ơn.

Trần Tất Thế - Hà Nam

Từ sáng tới giờ tôi chuẩn bị năm câu hỏi nhưng trùng mất ba nên tôi có hai câu hỏi xin hỏi Bộ trưởng như sau:

Thứ nhất, theo Thông tư số 06/2000 ngày 16 tháng 3 quy định về danh mục khung và vị trí việc làm và định mức, số lượng người làm việc trong cơ quan giáo dục mầm non có phân cấp nguồn tài chính để chi trả lương cho đội ngũ giáo viên này, theo mức quy định đấy thì sau này rất khó chi trả và khó thực hiện đối với cơ sở. Xin Bộ trưởng cho biết trách nhiệm của mình như thế nào?

Vấn đề thứ hai, việc đầu tư và thu hút giáo viên công tác ở vùng sâu, vùng xa nơi có vùng kinh tế khó khăn, đặc biệt khó khăn theo Nghị định số 19 và Thông tư số 35 được ban hành năm 2013 đến nay đã được thực hiện và kết quả như thế nào, nguyên nhân và giải pháp trong thời gian tới đối với Bộ trưởng. Tôi xin hết ý kiến.

Trần Thị Quốc Khánh - TP Hà Nội

Thưa Bộ trưởng, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, để đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực phục vụ quốc gia khởi nghiệp, hội nhập quốc tế và giữ gìn bản sắc truyền thống giáo dục, ý thức tuân thủ pháp luật trong toàn xã hội. Đề nghị Bộ trưởng cho biết Bộ trưởng cần có chính sách gì để phát huy vai trò đội ngũ trí thức, khoa học, công nghệ, nguồn nhân lực chất lượng cao ở các cấp, các ngành trong đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo.

Thứ hai, vì sao Bộ trưởng chưa có hướng mở đưa môn Hán Nôm là môn học thiết thực giáo dục nhân cách truyền thống tinh hoa văn hóa dân tộc, hỗ trợ rất tốt cho môn sử học và môn giáo dục công dân. Xin hết, xin cảm ơn Bộ trưởng.

Phan Thị Mỹ Dung - Long An

Dự án mô hình trường học mới VNEN đã triển khai thực hiện từ năm 2012 - 2013 và đã kết thúc từ ngày 31 tháng 5 năm 2016, trong quá trình thực hiện những người trong cuộc đã lên tiếng khen có, chê có, bức xúc cũng có, lúc nãy Bộ trưởng có đề cập đến việc định hướng các trường linh hoạt trong việc áp dụng mô hình này trong thời gian tới. Nhưng tôi cho rằng việc định hướng này chưa rõ ràng, chưa chính kiến. Vì hiện nay các địa phương đang lúng túng, lơ lửng trong khi áp dụng mô hình này. Do đó, xin hỏi Bộ trưởng, đề nghị Bộ trưởng có chính kiến đánh giá có thành công hay không việc áp dụng mô hình này, phương án, giải pháp sắp tới dừng hay tiếp tục và có hay không việc đưa mô hình này vào chương trình sách giáo khoa mới dự kiến bắt đầu từ năm 2018. Tôi xin hết ý kiến, cảm ơn Bộ trưởng.

Nguyễn Thị Xuân - Đắk Lắk

Kính thưa Bộ trưởng,

Ứớc tính một gia đình nông dân 1 năm phải chi phí khoảng 28-30 triệu đồng cho 1 đứa con đi học đại học, từ chi phí ăn ở, học phí, trong 4 năm họ phải chi khoảng 120 triệu đồng, nếu quy ra thóc thì người nông dân sẽ phải mất khoảng 16 tấn thóc trong 4 năm cho con em mình. Trước thực trạng sinh viên thất nghiệp hiện nay, trong khi Đảng, Chính phủ đang hướng đến một nền nông nghiệp, nông thôn hiện đại, đề nghị Bộ trưởng đưa ra lời khuyên và giải bài toán này giúp các phụ huynh và các em sinh viên ở địa bàn nông thôn. Xin cảm ơn.

Nguyễn Văn Hiển - Lâm Đồng

UNESCO đưa ra 4 trụ cột thể hiện rõ triết lý giáo dục, học để biết, học để làm, học để cùng chung sống và học để làm người, chúng ta cũng có rất nhiều khẩu hiệu nhưng không rõ triết lý giáo dục là thế nào. Vậy xin Bộ trưởng cho biết một cách ngắn gọn, xúc tích triết lý giáo dục hiện nay chúng ta đang theo đuổi là gì, việc cải cách giáo dục hiện nay có dựa trên nền tảng triết lý này chưa, thực trạng nền giáo dục có phản ánh đúng triết lý này không? Sản phẩm của nền giáo dục liên tục thay đổi kèm theo nhiều biểu hiện gây lo lắng cho xã hội như bạo lực học đường trở nên nhức nhối, thuộc và hiểu văn hóa lịch sử nước người hơn văn hóa, lịch sử dân tộc mình. Nhiều kiến thức cao siêu xong lại thiếu kỹ năng sống, kỹ năng làm việc, kỹ năng giao tiếp. Ý thức văn hóa thượng tôn pháp luật, tôn trọng quyền con người ở những công dân tương lai trong nhà nước pháp quyền còn thiếu vắng. Những biểu hiện này có nguyên nhân từ triết lý giáo dục không, xin cảm ơn Quốc hội.

Nguyễn Thị Kim Ngân - Chủ tịch Quốc hội

Sáng hôm nay đã có 48 lượt đại biểu Quốc hội chất vấn và tranh luận, còn 19 đại biểu đang chờ chất vấn. Bây giờ đã hết giờ, xin mời Quốc hội nghỉ trưa, chiều nay đầu giờ Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ sẽ trả lời các câu hỏi sáng nay.

Quốc hội nghỉ.

PV