Huawei đang phải gồng mình dưới áp lực không ngừng từ chính quyền Trump. Tuy nhiên, công ty này có một lợi thế mà Mỹ không thể xem thường: một danh sách khổng lồ các bằng sáng chế công nghệ trọng yếu với hiệu lực trên toàn cầu.

Theo trang tin SCMP, Huawei hiện nắm giữ 56.492 bằng sáng chế trên các lĩnh vực viễn thông, mạng, và các phát minh công nghệ cao khác. Và họ chẳng dại gì mà không theo đuổi đến cùng các vụ kiện tụng nhằm đòi tiền bản quyền và phí cấp giấy phép sử dụng, trong bối cảnh hoạt động hợp tác mua bán với các nhà cung ứng tại thị trường Mỹ của Huawei đang bị hạn chế nghiêm trọng.

Huawei đang trong một vụ đàm phán dài hơi với nhà cung cấp dịch vụ điện thoại Verizon Communications, đồng thời đang tranh chấp với nhà sản xuất chip Qualcomm liên quan giá trị của các bằng sáng chế. Huawei còn nộp đơn kháng cáo Harris Corp sau khi nhà thầu quốc phòng này kiện hãng vào năm ngoái với cáo buộc vi phạm các bằng sáng chế về mạng và an ninh đám mây.

"Bằng sáng chế về cơ bản chính là vũ khí trên chiến trường kinh tế" – Brad Hulbert, luật sư về bằng sáng chế tại Chicago cho biết "Họ đang bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm vận của chính quyền Trump và họ tuyên bố rằng ‘Các anh gây ảnh hưởng cho chúng tôi và công việc kinh doanh của chúng tôi, chúng tôi có thể gây ảnh hưởng ngược lại'. Đó là sự phá hoại".

Những mối quan ngại lớn hơn về an ninh quốc gia cũng như một bóng ma bao trùm lên cuộc chiến công nghệ này. Tại một số quốc gia, vai trò to lớn của Huawei – một nhà cung ứng trang thiết bị cho mạng 5G – khiến họ trở thành một mối đe dọa tiềm tàng: Huawei có thể là một cơ quan gián điệp, hoặc một công cụ thao túng mạng di động toàn cầu của Trung Quốc.

Gã khổng lồ viễn thông này không chỉ trở thành tiêu điểm trong cuộc đua 5G, mà còn là một trong nhiều công ty bị Tổng thống Mỹ Donald Trump nhắm đến trong cuộc chiến thương mại đang diễn ra (và chưa biết bao giờ kết thúc) với Trung Quốc.

Ông Trump từng ký một sắc lệnh hồi tháng 5 nhằm ngăn cản Huawei bán trang thiết bị tại Mỹ. Không lâu sau đó, Bộ Thương mại Mỹ tuyên bố đã đưa Huawei vào một danh sách đen, cấm hãng này thực hiện các hoạt động giao dịch với các công ty Mỹ.

Về phần mình, Trung Quốc xem Huawei là một biểu tượng mạnh mẽ cho quá trình tiến hóa từ công xưởng của thế giới thành một cường quốc công nghệ, trong khi Mỹ khẳng định Huawei đã đánh cắp những phát minh từ các công ty Mỹ.

"Huawei đã đầu tư rất nhiều tiền và họ muốn được ghi nhận" – Jim McGregor, một nhà phân tích công nghệ ở Arizona nhận định. "Huawei chỉ đang thực hiện những hoạt động mua bán thông thường trong ngành công nghiệp không dây mà thôi".

Những vụ tranh chấp bằng sáng chế diễn ra như cơm bữa trong ngành công nghệ, và cuộc cách mạng sắp tới, được dẫn dắt bởi những tiến bộ trong công nghệ 5G, hứa hẹn sẽ khiến tình hình còn căng thẳng hơn nữa.

Những ông lớn như Ericsson AB và Nokia Oyj đang đẩy mạnh nỗ lực nhằm kiếm thêm ngày càng nhiều tiền từ các bằng sáng chế. Qualcomm đang kháng cáo phán quyết trong một vụ kiện bởi Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ có khả năng đe dọa chương trình cấp giấy phép, vốn giúp hãng thu về một khoản kha khá lợi nhuận. Trong khi đó, cuộc đấu đá liên quan vấn đề phí bản quyền kéo dài 2 năm trời giữa Huawei và Samsung Electronics cũng chỉ vừa kết thúc hồi tháng 2 vừa qua mà thôi.

qualcomm

Qualcomm và Huawei được nhìn nhận là hai trong số những ông lớn đang phát triển 5G, có thể mang lại không thỉ tốc độ nhanh hơn mà còn nhiều khả năng mới bao gồm điều khiển các cuộc phẫu thuật từ xa thông qua robot, hay các loại xe tự lái có thể nói chuyện với nhau.

Lệnh cấm toàn cầu do Tổng thống Trump áp đặt lên trang thiết bị Huawei đã khiến các công ty viễn thông toàn cầu nháo nhào. Đó là một lời nhắc nhở rằng, 5G lệ thuộc cả vào Mỹ lẫn Trung.

"Huawei, trong vài năm qua, đã thực sự đẩy mạnh những nỗ lực không chỉ vào việc thâu tóm bằng sáng chế mà còn vào phát triển các công ty con, đặc biệt trên lĩnh vực công nghệ không dây" – McGregor nói. "Họ có thể nói rằng ‘dù bạn đang sử dụng trang thiết bị của chúng tôi hay của Ericsson, bạn cũng đang sử dụng phát minh của chúng tôi. Bạn vẫn sẽ phải xin giấy phép".

Chính phủ và các công ty Trung Quốc đã và đang đầu tư hàng tỷ USD vào nghiên cứu công nghệ cao, và họ đã có được một lượng lớn bằng sáng chế đổi lại.

Chỉ tính riêng năm ngoái, Huawei đã nhận được 1.680 bằng sáng chế tại Mỹ, biến họ thành hãng nắm giữ nhiều bằng sáng chế thứ 16 trên thế giới.  Tổng số bằng sáng chế và số lượng đơn xin cấp bằng đã được công bố của Huawei là 102.911 – theo Anaqua, một công ty phần mềm quản lý tài sản trí tuệ.

Khoản phí bản quyền mà Huawei yêu cầu nhà mạng di động Verizon phải trả có thể trở thành một phần của cuộc chiến chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc.

"Xét vị trí của Huawei và những áp lực họ đang phải gánh chịu, ở thời điểm này, họ không còn gì để mất ngoài việc theo đuổi các công ty Mỹ trên lĩnh vực bằng sáng chế" – Peter Toren, một luật sư bằng sáng chế tại Washington nói. "Họ đã bị phá hoại trên một lĩnh vực, và họ sẽ đáp trả trên một lĩnh vực khác để cho thấy rằng áp lực họ phải liên tục gánh chịu sẽ dẫn đến những hậu quả".

"Tôi không biết làm sao chính phủ có thể ngăn họ lại. Họ có quyền sở hữu của các bằng sáng chế".

verizon

Verizon, dù từ chối bình luận về vụ đàm phán, chỉ xem vụ việc này là một cuộc thảo luận về cấp phép bằng sáng chế không hơn không kém.

"Có những vấn đề lớn hơn cả Verizon" – công ty này nói. "Xét bối cảnh địa chính trị rộng hơn, bất kỳ vấn đề nào liên quan đến Huawei cũng có thể gây ảnh hưởng đến toàn ngành công nghiệp và làm dấy lên những mối quan ngại về an ninh quốc gia và quốc tế".

Các lãnh đạo Huawei chưa đưa ra bình luận nào về tuyên bố này.

McGregor nói rằng việc Huawei đòi tiền bản quyền từ Verizon là hợp lý bởi đây là nhà mạng di động lớn nhất nước Mỹ. Verizon khẳng định họ là nhà mạng đầu tiên cung cấp các dịch vụ mạng 5G siêu tốc cho điện thoại di động, dù chỉ trên một số khu vực hạn chế mà thôi.

Theo McGregor, nếu Huawei không dành một lượng thời gian hợp lý để đàm phán với Verizon, hoặc ít nhất là thử ép nhà mạng này phải tuân thủ các bằng sáng chế liên quan, sẽ có lúc họ không thể làm gì với những bằng sáng chế đó cả. "Bạn phải chọn một điểm khởi đầu. Sẽ tốt hơn nếu chọn một ông lớn và thật hợp lý khi chọn một trong những công ty đang triển khai công nghệ này (5G)".

Minh.T.T