Vụ sập mỏ đá kinh hoàng: 'Đá' trách nhiệm?

- Vụ sập mỏ đá Lèn Cờ tại địa bàn huyện Yên Thành khiến 18 người chết và 6 người bị thương là một trong 2 vụ sập mỏ đá lớn từ trước đến nay tại Nghệ An. Sau vụ tai nạn, nhiều người đã nhắc đến 2 chữ “ giá như”: giá như chủ mỏ khai thác đúng quy trình, giá như các cơ quan chức năng quản lý chặt công tác cấp phép, khai thác mỏ…

Xã bảo: huyện mới có quyền xử phạt 

Trao đổi với PV VietNamNet xung quanh vụ sập mỏ đá Lèn Cờ, ông Phan Thế Trung, Chủ tịch UBND xã Nam Thành (huyện Yên Thành, Nghệ An) cho rằng: phía xã chỉ nhắc nhở chứ không thể đưa ra các quyết định xử phạt. Việc xử phạt thuộc thẩm quyền của huyện và các cấp cáo hơn.

- Thưa ông, sự việc xảy ra vụ sập mỏ đá Lèn Cờ gây hậu quả nghiêm trọng cho nhân dân xã nhà vừa qua, việc này đã được cảnh báo chưa?

Chuyện này đã được cảnh báo từ lâu rồi. Huyện cũng đã có những đợt kiểm tra để xử lý.

Mỏ đá Lèn Cờ với khẩu hiệu trước mỏ đá: “An toàn để sản xuất, sản xuất phải an toàn. An toàn là bạn, tai nạn là thù”.

Chuyển giao bán lại thì không có đâu. Mà công nhân của họ là chia ra từng bến để cho vào nhận làm từng bến. Ông Chín cho khoảng 13 hay 14 bến khai thác tại mỏ đá.

- Trong các chủ bến thì có bao nhiêu người bị chết trong vụ sập đá vừa rồi?

Vụ sập đá thì có 2 người là trưởng bến bị chết, bao gồm: ông Phan Công Mai (SN 1967) và Nguyễn Thọ Hoàng (SN 1984), đều ở tại xã Nam Thành.

- Là cơ quan gần nhất với doanh nghiệp khai thác đá trên, chính quyền xã có thường xuyên giám sát, đôn đốc chủ mỏ nâng cao ý thức an toàn cho người lao động không?

Nói chung là qua nhiều đợt kiểm tra thì xã đã có tham gia với huyện tại Công ty, do UBND huyện làm chủ trì. Khi nào chúng tôi cũng đôn đốc, nhắc nhở bằng miệng là nhớ phải cẩn thận. Khi nào gặp, tôi cũng nói giám đốc (Phan Công Chín - PV) là khi làm ăn suôn sẻ thì thế, chứ xảy ra tai nạn là mất hết sạch.

Đồ bảo hộ thì họ đều có cả, nhưng không ai mặc. Nghe nói là khi nào giám đốc lên xem thì mặc vào chứ không thì họ cứ để ngoài có mặc đâu. Nhưng nếu có mặc đồ bảo hộ trong vụ sập đá này thì cũng chết, mặc vào chỉ trong trường hợp là té đá và rơi những hòn đá từ trên cao xuống.

- Theo ông thì nguyên nhân dẫn đến vụ sập mỏ đá kinh hoàng như vừa qua là do đâu?

Nguyên nhân là do quy trình khai thác, đáng lẽ ra là họ phải khai thác đá từ trên xuống. Còn ở đây lại khai thác dưới dạng là từ dưới chân mỏ, để mìn chỉ phải nổ ít mà sản lượng đá lại được nhiều. Nguyên nhân chính là do khai thác quá ẩu.

- Trách nhiệm của chính quyền địa phương xã và cá nhân ông là người lãnh đạo đứng đầu như thế nào?

Thực chất tôi biết là người đứng đầu để xảy ra vụ việc trên là do mình cũng mới chỉ đôn đốc, nhắc nhở nhưng chưa cương quyết. Mà ở cấp xã thì chỉ một mức độ nào đó thôi, quan trọng là ở cấp huyện và cấp tỉnh. Đặc biệt là những cơ quan cấp phép cho khai thác. Những anh đó (PV – cơ quan) là có trách nhiệm. Chứ ở đây chủ tịch xã thì chưa bao giờ phạt công ty một đồng nào cả, chỉ mới đôn đốc nhắc nhở, phạt thì chỉ có huyện làm được thôi.

Huyện “đá bóng” lên tỉnh

Được biết, mỏ đá Lèn Cờ được phép khai thác năm 2007, nhưng đến 19/8/2010 tiếp tục được gia hạn thêm một lần nữa. Mỏ đá là nguồn thu nhập nuôi sống gần 100 lao động. Ông Nguyễn Tiến Lợi, Chủ tịch UBND huyện Yên Thành, Nghệ An cho rằng, để xảy ra sự việc này, có trách nhiệm của các cấp cao hơn, cứ chiếu theo luật là sẽ rõ.

- Thưa ông, trước khi xảy ra vụ sập mỏ đá Lèn Cờ, UBND huyện có thường xuyên đôn đốc kiểm tra an toàn lao động tại các mỏ không?

Có chứ. Cái đó anh gặp anh Tuyên (PV – ông Phan Văn Tuyên, Phó Chủ tịch huyện Yên Thành) vì anh ấy nắm rất chắc về lĩnh vực đó. Chúng tôi có đi kiểm tra và có xử phạt. Còn phạt mấy lần tôi không nắm được, toàn bộ tình tiết cụ thể thì người khác phụ trách về mảng đó.

Ông Nguyễn Tiến Lợi, Chủ tịch UBND huyện Yên Thành (người ở giữa đội chiếc nón màu trắng) tại hiện trường mỏ đá Lèn Cờ.

Sau khi hoàn thành công tác tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ thì chúng tôi đã giao mấy nhiệm vụ sau:

Tập trung xử lý hiện trường, đánh sập những mảng đá có nguy cơ sạt lở. Tiếp tục dùng lực lượng công binh và máy móc cho sạt xuống để đảm bảo an toàn. Cho phun thuốc để đảm bảo vệ sinh quanh môi trường khu vực mỏ khi có người chết. Ra quyết định đóng cửa mỏ lại, tổ chức nghiêm cấm việc ra vào trong khu vực cửa mỏ.

Tổ chức thống kê thiệt hại về người rồi thì nay còn có tài sản nữa. Điều tra tất cả các gia cảnh nạn nhân làm cơ sở sau này để phân phối tiền cứu trợ. Kiểm tra công tác quản lý Nhà nước về các mỏ trên địa bàn huyện Yên Thành để không có trường hợp tương tự xảy ra. 

- Sự cố tại nạn Lèn Cờ cho thấy huyện Yên Thành rất buông lỏng trong vấn đề quản lý lao động cũng như chủ mỏ khai thác đá trên địa bàn?

Việc này thì tôi cũng chưa dám trả lời. Vì vừa rồi công an đã quyết định khởi tố vụ án rồi. Đối với chủ tịch huyện thì tôi cũng không vội kết luận khi chưa có kết luận của cơ quan chức năng.

- Vậy trách nhiệm của UBND huyện trước vụ sập mỏ đá kinh hoàng làm 18 người chết và 6 người bị thường là ở mức độ như thế nào?

Về mặt quản lý Nhà nước thì UBND huyện cũng có một phần trách nhiệm trong đó. Nhưng cái mỏ đá này đã được cấp phép đầy đủ và tư cách pháp nhân của doanh nghiệp và họ có quyền hợp đồng lao động về mặt dài hạn, ngắn hạn và thời vụ. Đó là quyền của doanh nghiệp, Nhà nước không thể can thiệp sâu vào việc của doanh nghiệp được.

- Riêng cá nhân ông nhìn nhận trách nhiệm trước vụ việc thương tâm trên là như thế nào?

Quyền hạn của chủ tịch UBND huyện trong việc quản lý mỏ theo luật thì không phải là toàn quyền. Mà cái này có liên quan ở cấp cao hơn như: Việc cấp mỏ, phê chuẩn hồ sơ thiết kế mỏ, những cái này thuộc cấp trên chứ cấp huyện không có được quyền. Còn huyện chủ yếu làm công tác quản lý Nhà nước để đôn đốc kiểm tra thôi.

Cá nhân tôi thấy về mặt quản lý Nhà nước thì mình chưa chặt chẽ, để xảy ra tai nạn. So với tầm của mình thì cũng có phần trách nhiệm trong đó. Ngoài ra còn có trách nhiệm của các cấp cao hơn, cái này cứ chiếu theo luật.

- Xin cảm ơn ông!

Quốc Huy – Hoàng Sang