“Iran vẫn còn cách việc chế tạo bom nguyên tử ít nhất một năm nữa. Một số cánh cửa đang khép lại, song vẫn có một khoảng trống nhỏ để cứu vãn thỏa thuận”, Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt nói với báo giới khi đến dự một cuộc họp giữa các Bộ trưởng Ngoại giao châu Âu tại Brussels, Bỉ.

Cuộc gặp mặt tại Brussels đã bàn luận về việc làm thế nào để có thể thuyết phục Iran và Mỹ giảm tải căng thẳng và bắt đầu đối thoại, giữa những lo ngại rằng hiệp ước kí kết năm 2015 đang dần sụp đổ.

{keywords}
Bộ trưởng Ngoại giao Malta Carmelo Abela trò chuyện cùng người đồng cấp Anh Jeremy Hunt (người cầm cốc).

Phát biểu khi rời khỏi Brussels, Bộ trưởng Ngoại giao Thụy Điển Margot Wallstrom cho biết người châu Âu vẫn sẽ để mở cánh cửa ngoại giao, nhưng Tehran không nên thực hiện thêm bất kì động thái vi phạm hiệp ước nào nữa.

“Việc đó sẽ làm tăng cơ hội của họ trong việc có được những thảo luận hiệu quả với EU và các đối tác khác trong hiệp ước JCPOA”, bà nói với báo giới. “Chúng tôi khuyến khích họ sử dụng các phương tiện ngoại giao và thiết lập các kênh ngoại giao mới… nhằm giảm tải căng thẳng. Chúng ta phải tận dụng mọi cơ hội để giữ hiệp ước”.

Khi được hỏi liệu các cường quốc châu Âu có ý định trừng phạt Iran vì đã phá bỏ một phần các cam kết hạt nhân hay không, trước đó ông Hunt đã trả lời rằng sẽ sớm có một cuộc họp của ủy ban liên kết - một cơ chế đã được thiết lập để giải quyết các hành vi vi phạm hiệp ước. Và điều này có thể sẽ dẫn đến việc tái áp dụng các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc.

Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Quốc tế tuần trước xác nhận Iran đang làm giàu uranium đến mức độ tinh khiết 4,5%, vượt trên giới hạn 3,67% được quy định trong hiệp ước – hành vi vi phạm thứ hai sau khi vượt quá giới hạn dự trữ uranium được làm giàu ở mức thấp.

Tuy nhiên, mức này vẫn là rất thấp so với mức 20% mà Iran đang tinh chế uranium trước khi thỏa thuận được đưa ra, và mức khoảng 90% cần thiết cho việc sản xuất bom nguyên tử. Uranium ở mức thấp cung cấp năng lượng cho các nhà máy điện dân dụng.

Iran đã liên tục bác bỏ mọi cáo buộc, khẳng định chưa bao giờ có mong muốn phát triển vũ khí hạt nhân. Ở Tehran, tổ chức hạt nhân của Iran cho biết nước này sẽ quay trở lại mức độ hoạt động trước khi thỏa thuận được đưa ra, trừ khi các nước châu Âu có thể thực hiện đúng các cam kết của mình.

Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Jean-Yves Le Drian cho rằng, châu Âu phải đoàn kết trong nỗ lực cứu vớt thỏa thuận, và rằng Tehran nên rút lại quyết định không tuân thủ một phần cam kết trong hiệp ước.

“Chúng tôi sẽ làm những gì có thể để đảm bảo không có cấm vận kinh tế nào đối với Iran và các công ty châu Âu sẽ tiếp tục làm việc tại đó”, Ngoại trưởng Tây Ban Nha Josep Borrell phát biểu trước báo giới.

Anh Thư