Bắc Kinh: Thủ đô ô nhiễm hàng đầu thế giới

Bắc Kinh quả là thành phố có bầu không khí quá mức ô nhiễm. Các chỉ tiêu ô nhiễm không khí được theo dõi đều đặn trong mấy năm gần đây và đã xác định như vậy.

Chỉ với sự nhìn thấy bằng mắt thường và cảm nhận bởi cơ thể con người trong các thời điểm khác nhau; trước, trong và sau thời gian diễn ra lễ duyệt binh ngày 3/9/2015 kỷ niệm 70 năm kết thúc Thế Chiến II ở châu Á, cũng đã hoàn toàn xác nhân hiện tượng nói trên.

Không chỉ Bắc Kinh, cả Trung Quốc cũng ở mức báo động

Tình trạng ô nhiễm không khí ở thủ đô Bắc Kinh của nước đông dân nhất thế giới từ mấy năm nay đã được xếp vào nhóm báo động vàng, mức cao hàng thứ nhì và chỉ đứng sau mức cao nhất là báo động đỏ trong hệ thống cảnh báo ô nhiễm 4 bậc.

Không chỉ Bắc Kinh, nhiều thành phố của Trung Quốc với bầu không khí ô nhiễm và khói bụi dày đặc cũng đã được đặt vào trong các bậc thang cảnh báo ô nhiễm 4 bậc này.

Quảng trường Thiên An Môn khói bụi ô nhiễm dày đặc, khách du lịch phải đeo khẩu trang. Ảnh: AP.

Theo Reuters, với mức độ cảnh báo nói trên các trường học phải hủy các lớp học ngoài trời, một số trường học được yêu cầu đóng cửa và các phương tiện phải hạn chế đi lại.

Riêng ở thủ đô Bắc Kinh, sương mù và khói trắng thường bao phủ khắp trong nhiều ngày. Theo dữ liệu của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ, nồng độ hạt “siêu bụi” hay bụi phân tử PM 2.5 (tương đương với các hạt vật chất có đường kính lên tới 25 micromet; có thể xâm nhập vào phổi người) trong không khí ở mức 300 được coi là rất nguy hiểm. Trong khi đó, nồng độ bụi PM 2.5 ở nhiều thời điểm được ghi nhận tại Bắc Kinh đã lên đến mức gần gấp đôi, khoảng 500.

Với mức báo động vàng, Bắc Kinh được yêu cầu phải thực hiện các biện pháp có hiệu quả nhằm hạn chế và cải thiện ô nhiễm không khí. Theo Tân hoa xã, các nhà máy quanh thủ đô sẽ được kiểm tra mức độ khí thải ra không khí và cơ quan quản lý sẽ áp dụng xử phạt nếu phát hiện vi phạm quy định về khí thải.

Nhà chức trách Trung Quốc từng ban hành nhiều quy định, chính sách và đầu tư nhiều dự án, đồng thời đưa ra các hình nghiêm khắc nhằm hạn chế ô nhiễm. Tuy nhiên, việc thực thi các biện pháp này phần lớn mang tính chất đối phó.

Ngoài thủ đô Bắc Kinh, theo các số liệu thống kê, gần 75% thành phố lớn của Trung Quốc đều không đạt tiêu chuẩn về chất lượng không khí. Bộ Môi trường Trung quốc trong tháng 7/2015 vừa công bố rằng, tuy các số liệu ô nhiễm có giảm xuống phần nào, nhưng chất lượng không khí ở các thành phố Trung Quốc nói chung vẫn rơi vào tình trạng đáng báo động. Chỉ có 19 thành phố lớn của Trung Quốc vượt qua các cuộc kiểm tra về điều kiện không khí.

Tình trạng ô nhiễm khí quyển ở Trung Quốc hay Bắc Kinh, nói riêng, là trường hợp đặc biệt, dĩ nhiên đều do con người tạo ra. Ai cũng biết điều kiện của nền kinh tế nước này đang trong tình trạng “cái khó bó cái khôn”. Những đông thái chính phủ nước này thực hiện trong dịp lễ duyệt binh đầu tháng 9 vừa qua, hình ảnh bầu không khí Bắc Kinh trước và trong ngày tiến hành duyệt binh và ngay ngày hôm sau thể hiện rõ điều nói trên.

Bắc Kinh vừa được làm sạch, rồi trở lại xám xịt

Nhằm biến đổi, cải thiện chất lượng không khí của thành phố, chính quyền Bắc Kinh đã thực hiện triệt đễ một loạt chủ trương trước ngày lễ duyệt binh 3/9/2015.

Chính quyền Bác Kinh chỉ cho phép xe hơi có biển số chẵn lẻ ra vào theo ngày nhất định, hạn chế lưu lượng giao thông trong thành phố giảm thiểu tác động ô nhiễm môi trường từ khói xe và các phương tiện giao thông khác, đồng thời cho phép giảm lưu thông 80% xe công chính phủ và doanh nghiệp.

Bắc Kinh cho dừng thi công mọi công trường xây dựng trong thành phố trước lễ diễu binh làm giảm khói bụi và ô nhiễm do hoạt động con người và máy móc trong công trường gây ra.

Các nhà máy luyện gang thép ở Bắc Kinh và ngoại ô được lệnh đóng cửa, hoặc tạm ngừng sản xuất từ cuối tháng 8/2015, để đảm bảo chất lượng không khí.

Những biện pháp này đem lại hiệu quả tích cực. Theo thống kê của China News, lượng khí thải ô nhiễm xả ra không khí toàn thành phố giảm hơn 50%. Nồng độ các hạt ”siêu bụi” có kích thước nhỏ hơn 2,5 micromet trong không khí Bắc Kinh là 17μg/m3, giảm 74% so với cùng kỳ năm trước.

Bầu trời Bắc Kinh trước lễ (ảnh trên) và chỉ một ngày sau lễ diễu binh (dưới). Ảnh: CNN

Nói chính xác, nhờ duyệt binh, người dân Bắc Kinh được hưởng không khí sạch đến 10 ngày, chủ yếu thời gian trước dịp lễ và 1 ngày duyệt binh 3/9/2015. Đây là lần đầu tiên trong vòng ba năm, không khí Bắc Kinh đạt chất lượng tốt nhất, ngang những thành phố lớn như London, Paris về mặt nồng độ ozone tiêu chuẩn.

Thế nhưng, chưa đầy một ngày sau lễ duyệt binh hôm 3/9, người dân Bắc Kinh lại quay về với bầu không khí xám xịt ô nhiễm.

Vì kết thúc duyệt binh, nhiều lệnh cấm bị gỡ bỏ. Làn sóng xe cộ bắt đầu tràn vào thành phố. Các công trường xây dựng, hàng nghìn nhà máy tạm ngừng nay lại tái hoạt động.

Hậu quả tất nhiên xảy ra. Theo CNN, vào buổi sáng diễn ra lễ duyệt binh, chỉ số chất lượng không khí AQI ở Bắc Kinh đang ở mức 17/500, nghĩa là không khí rất sạch và tốt cho sức khỏe, bỗng ngày hôm sau tăng vọt lên 160 ở nhiều khu vực trong thành phố, tương đương mức "không có lợi cho sức khỏe." Theo Cơ quan bảo vệ Môi trường Mỹ, không khí ở cấp độ ô nhiễm này khiến "sức khỏe con người bắt đầu chịu tác động xấu, một số người nhạy cảm có thể chịu ảnh hưởng nghiêm trọng".

Vấn đề ô nhiễm môi trường không khí ở Trung Quốc và thủ đô Bắc Kinh quả là rất nặng nề. Nguy hại đối với người dân rất lớn, nhưng đây vẫn còn là bài toán khó, chưa có thể giải quyết hiệu quả một sớm một chiều.

Minh Trần (tổng hợp)