Chủ động theo sát các diễn biến bất ổn

Năm 2019, tình hình an ninh quốc tế diễn biến nhanh, phức tạp và bất ngờ với nhiều rủi ro, khủng hoảng, thiên tai trải rộng trên hầu hết các khu vực trên thế giới. Cùng với đó là sự hiện diện của công dân Việt Nam du lịch, cư trú, lao động, học tập tại gần 200 quốc gia, vùng lãnh thổ, nên tần suất gặp rủi ro, hoạn nạn ở nước ngoài tăng cao, tạo thách thức lớn cho công tác bảo hộ công dân Việt Nam ở nước ngoài.

{keywords}
Vụ 39 người tử vong tại Anh.

Biển Đông tiếp tục chưa hết phức tạp, không chỉ gia tăng hiện diện trên thực địa, nhiều quốc gia có hành vi đe dọa sử dụng vũ lực, sử dụng vũ lực, thường xuyên cưỡng chế, lai dắt, bắt giữ tàu cá, ngư dân tại các vùng biển chồng lấn, chưa phân định.

Trong những bối cảnh như vậy, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã chủ động theo sát các diễn biến bất ổn tại nhiều khu vực trên thế giới và trên Biển Đông; Kịp thời xây dựng các phương án và triển khai công tác bảo hộ công dân và ngư dân trên biển phù hợp với luật pháp quốc tế và pháp luật Việt Nam.

Theo thống kê của Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao, năm 2019 được ghi nhận là năm có số lượng vụ việc bảo hộ công dân tiếp tục tăng, trong đó 13.643 công dân, 1.760 ngư dân/206 tàu cá được bảo hộ, 961 ngư dân được giải quyết thủ tục, hỗ trợ về nước sau khi bị phía nước ngoài trục xuất; 36 tàu/408 ngư dân gặp nạn trên biển được hỗ trợ tránh trú bão hoặc được cứu nạn trên biển.

Tổng đài bảo hộ công dân đã tiếp nhận, giải đáp 5.400 cuộc gọi đến (tăng khoảng 31% so với 2018) và có 687.956 tin nhắn roaming quốc tế cung cấp đường dây nóng bảo hộ công dân cho công dân khi xuất cảnh ra nước ngoài.

Đại sứ Vũ Việt Anh, Cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao chia sẻ: Nhìn lại 2019, có thể nói công tác bảo hộ công dân là một trong những điểm nhấn tích cực trong triển khai chức năng, nhiệm vụ của Bộ Ngoại giao. Các vụ việc, đặc biệt là vụ việc trọng điểm, phức tạp, chưa có tiền lệ đều được xử lý kịp thời, dứt điểm với hiệu quả cao, được dư luận xã hội và người dân ghi nhận.  

Nguyên nhân quan trọng nhất của thành công này chính là nỗ lực của Chính phủ, Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành địa phương sự tận tâm, đầy tinh thần trách nhiệm của các cán bộ xử lý trực tiếp ở trong nước cũng như ở Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, đặc biệt đặt trong bối cảnh thách thức là rất lớn, đến từ số lượng vụ việc tăng, tần suất xảy ra các vụ việc nghiêm trọng cao hơn so với các năm trước, trong đó có thể kể đến vụ đánh bom, khủng bố vào xe buýt chở 15 khách du lịch Việt Nam tại Cairo, Ai Cập tháng 1.2019, vụ bảo hộ công dân Đoàn Thị Hương tại Malaysia tháng 3-5.2019, vụ việc 39 công dân tử vong trong thùng xe tải tại Anh tháng 10-11.2019.

Hoạt động hiệu quả của Quỹ Bảo hộ công dân

Một nguyên nhân không kém phần quan trọng tạo ra điểm nhấn tích cực trong công tác bảo hộ công dân năm 2019 còn có sự góp phần tích cực của sự hoạt động hiệu quả của Quỹ Bảo hộ công dân.

{keywords}
Vụ Đoàn Thị Hương

Đây là Quỹ do Chính phủ thành lập và vận hành theo nguyên tắc đặt cọc, tạm ứng và truy thu sau, tương tự như quy định về Bảo hộ công dân của tất cả các quốc gia trên thế giới. Nguyên tắc này đã giúp việc hỗ trợ công dân được kịp thời khi họ gặp khó khăn ở nước ngoài mà bản thân không thể tự khắc phục được tại thời điểm đó cũng như việc hồi hương công dân được nhanh chóng và thuận lợi. Trong năm 2019, Quỹ Bảo hộ công dân đã sử dụng hiệu quả kinh phí để đưa 523 công dân, ngư dân ta bị bắt giam, tù đày, gặp khó khăn ở nước ngoài về nước, tập trung chủ yếu là ngư dân các tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, Kiên Giang, Quảng Ngãi...

Thế giới 2020 tiếp tục được dự báo tiềm ẩn nhiều rủi ro khó lường, Biển Đông vẫn sẽ là vùng biển nóng, cùng với đó là hoạt động ngày càng tinh vi của các loại hình tội phạm liên quan, đặc biệt là tội phạm đưa người di cư trái phép ra nước ngoài, sẽ tiếp tục là những thách thức lớn. 

Theo ông Vũ Việt Anh, năm 2020, công tác bảo hộ công dân cần được triển khai theo hướng: coi trọng các biện pháp chủ động phòng ngừa; đưa công tác tuyên truyền, cảnh báo cho người dân xuống tận cấp cơ sở; xử lý kịp thời, chuyên nghiệp, hiệu quả các vụ việc phát sinh trên cơ sở pháp luật Việt Nam, phù hợp với luật pháp quốc tế và luật pháp các nước liên quan.

Bộ Ngoại giao đã chuẩn bị kế hoạch tuyên truyền, triển khai Thỏa thuận toàn cầu về Di cư hợp pháp, an toàn và trật tự (GCM), lên án di cư trái phép và các hành vi vi phạm pháp luật ở nước ngoài. Bên cạnh đó, công nghệ thông tin cũng sẽ được nghiên cứu, tích hợp vào xử lý nghiệp vụ bảo hộ công dân.

Hoàng Anh tổng hợp