Giải trình ý kiến các ĐBQH tại phiên thảo luận tình hình kinh tế xã hội chiều nay (4/11), liên quan đến phát triển thủy điện gắn với bảo vệ môi trường, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết, hiện có 429 đập và công trình thủy điện, trữ nước 56 tỷ m3, công suất 20.000 MW, chiếm 37% nguồn năng lượng.
Từ năm 2016 không có thủy điện nhỏ nào chiếm đất rừng tự nhiên
Theo ông, việc khai thác thủy điện có mặt tích cực hay hạn chế còn tùy thuộc vào quản lý, chính sách. Thủy điện đóng góp nguồn điện, phát triển KTXH, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, có vai trò tích nước cắt giảm và điều tiết lũ.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Công Thương cũng không phủ nhận tác động tiêu cực của thủy điện về môi trường, đất, nước, khí hậu, đời sống dân sinh.
 |
| Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh giải trình chiều nay. |
“Việc tác động dòng chảy, đất, nguồn lợi thủy sản, tài nguyên là vấn đề. Cũng có chuyện thủy điện chiếm đất rừng tự nhiên, ảnh hưởng rừng đầu nguồn và chức năng của rừng trong phòng chống lũ bão”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.
Tư lệnh ngành Công Thương nhấn mạnh vấn đề thủy điện được Quốc hội quan tâm đặc biệt, đưa vào chuyên đề giám sát. Hàng năm, có quản lý kiểm tra đầy đủ về độ an toàn hồ đập, vận hành hệ thống, tham gia phòng chống thiên tai, phân cấp quản lý địa phương.
Trả lời ý kiến của ĐBQH liên quan đến việc kiểm soát thủy điện để không cho phép xâm lấn rừng, Bộ trưởng Công Thương khẳng định, từ 2016 tuyệt đối không bổ sung bất cứ thủy điện nhỏ nào chiếm đất rừng tự nhiên.
Diện tích chiếm dụng đất của dự án đã giảm, quy định là không vượt quá 10 ha/1MW nhưng thực tế chiếm dụng chỉ 1,9 ha/1MW. Điều này cho thấy thực thi chính sách chặt chẽ.
Đến nay đã đưa ra khỏi quy hoạch 472 dự án và 8 dự án thủy điện bậc thang, 213 dự án tiềm năng cũng được đưa ra khỏi quy hoạch.
Thủ tướng: Hạn chế phát triển thủy điện nhỏ, không lấy rừng và đất rừng
Quốc hội sáng nay (2/11) thảo luận tại tổ về tình hình kinh tế - xã hội năm 2020, giai đoạn 2016-2021. Nhiều ý kiến đề cập đến vấn đề lũ lụt, thiên tai ở các tỉnh miền Trung thời gian qua.
Việc vận hành thủy điện và an toàn hồ đập, người đứng đầu ngành Công Thương nói hiện có nhiều quy định pháp lý phân cấp và phân rõ trách nhiệm, quy trình. Bộ đã có nhiều văn bản hướng dẫn yêu cầu chủ đập giám sát vận hành, đo mưa, lượng xả theo nguyên tắc lượng xả xuống hạ du không vượt quá lượng nước về hồ, thực hiện theo phương án phòng chống lụt bão...
Ông Trần Tuấn Anh cũng thừa nhận không tránh khỏi chuyện một số địa phương thực thi còn bất cập như thủy điện Hố Hô năm 2016 xả lũ vượt quá mức về hồ.
Nói về thủy điện tác động lũ bão, sạt lở đất năm 2020, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng, những địa điểm xảy ra sạt lở đều gắn chặt yếu tố thời tiết, tính dị thường và cực đoan của thời tiết.
“Thực tế lượng mưa tại các địa phương này lên tới hàng ngàn m/s, như ở Nam Trà My lên tới 2500mm, tạo ra tác động cấu tạo địa chất và điều kiện đất đai, gây ra sạt lở nghiêm trọng”, Bộ trưởng phân tích.
Ông Tuấn Anh cũng không phủ nhận việc mất rừng đầu nguồn, tác động địa chất liên quan thủy điện, do tác động của con người cũng có những ảnh hưởng nhất định. Trước diễn biến dị thường thời tiết, Bộ trưởng cho rằng cần đưa ra cảnh báo sát hơn, có bản đồ cảnh báo sạt lở.
“Bộ Công Thương sẽ tăng cường quản lý hiệu quả thủy điện, giảm bớt tác động thiên tai. Với các ý kiến góp ý của đại biểu, chúng tôi sẽ tiếp thu để tiếp tục siết chặt quản lý phát triển thủy điện, hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến môi trường”, Bộ trưởng Công Thương cam kết.
Khung pháp lý về cấp phép thủy điện nhỏ cần được sửa đổi
Trước đó, phát biểu tại hội trường, theo ĐB Trần Thị Dung (đoàn Điện Biên), nhiều ý kiến cho rằng, nhà đầu tư đã lợi dụng dự án thủy điện nhỏ để phá rừng, lấy gỗ thu lợi ngoài kiểm soát của chính quyền, gây tác động tiêu cực đến môi trường; lý do vì thu hồi vốn nhanh, lợi nhuận rất lớn.
 |
| ĐB Trần Thị Dung. |
“Người ta xây dựng thủy điện với lý do điều tiết nước nhưng thật ra không phải như vậy. Họ kiếm lời từ cây rừng bị chặt phá là chính rồi sau đó có thể là năng lượng điện và nhiều nguồn tài nguyên khác. Nhưng vô hình trung, khi họ phá rừng cũng tước mất lá chắn hữu hiệu của thiên nhiên để điều tiết các dòng chảy của nước”, nữ ĐBQH dẫn phát biểu của Giám đốc Sở KHCN một tỉnh.
Theo vị giám đốc này, bình quân các nhà máy điện loại nhỏ cứ 1MW sẽ tiêu tốn 1 đến 10 hecta rừng. Ví dụ, dự án vào Rào Trăng 3, công suất 11MW chiếm mất 11 hecta rừng. Dự án Rào Trăng 4 có công suất 14MW chiếm mất 168 hecta rừng bảo tồn thiên nhiên của huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.
“Rõ ràng khung pháp lý về cấp phép thủy điện nhỏ cần được sửa đổi, bổ sung như phát biểu của Thủ tướng tại phiên thảo luận tổ là phải xem xét vấn đề thủy điện nhỏ để tiếp tục hạn chế phá rừng”, nữ ĐBQH nhấn mạnh.
Nói đến thiệt hại tại tỉnh, ĐB Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) chia sẻ, ông đã trải qua những cuộc tiếp xúc cử tri đặc biệt nhất trong gần 10 năm làm ĐBQH tại kỳ họp này, đó là khi trực tiếp chỉ đạo cứu nạn tại đợt lũ lụt khủng khiếp vừa qua tại Quảng Trị.
 |
| ĐB Hà Sỹ Đồng. |
Giai đoạn 2016-2020, tỉnh Quảng Trị đã thực hiện thành công 2 dự án di dân khẩn cấp ra khỏi vùng ngập lụt và sạt lở, ổn định cuộc sống cho 295 hộ dân. Song hiện nay tỉnh còn có 2 dự án được phê duyệt từ năm 2012 nhưng đến nay vẫn chưa được bố trí nguồn vốn để đầu tư.
Ông đánh giá, trước diễn biến bất thường của thiên tai, nhu cầu bố trí dân cư phòng tránh thiên tai đặc biệt là các hộ ven biển, vùng ngập lụt và vùng sạt lở đất còn rất nhiều. Trong khi nguồn vốn bố trí của Nhà nước hàng năm quá thấp (vốn sự nghiệp 5 năm 2016-2020: chỉ có 14 tỷ đồng, bình quân khoảng 2,8 tỷ đồng/năm), chỉ đáp ứng 15%-20% so với nhu cầu thực tế. Chính sách hỗ trợ cho hộ gia đình di dân mặc dù đã được Nhà nước nhiều lần thay đổi theo hướng điều chỉnh sự hỗ trợ cao hơn song vẫn còn ở mức thấp.
Phó Chủ tịch Quảng Trị đề nghị bổ sung thêm đối tượng được hỗ trợ là người dân bị ảnh hưởng bởi đợt bão, lũ lịch sử vừa qua, bởi mức độ khó khăn của họ rất nặng nề hơn cả những người bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.
Trong kế hoạch đầu tư công trung hạn cũng cần ưu tiên cho mua sắm trang thiết bị phục vụ cứu hộ cứu nạn và hạ tầng các huyện, xã vùng sâu đồng vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Với Quảng Trị, để đầu tư các tuyến đường giao thông trọng yếu, huyết mạch, phá thế độc đạo của tuyến Quốc lộ 9 và đường Hồ Chí Minh khi bị sạt lở đất chia cắt, cô lập các xã khu vực miền núi.
Thành Nam - Thu Hằng - Hồng Nhì
Hai Thứ trưởng nói về yếu tố "nhân tai" trong lũ lụt lịch sử miền Trung
Tại họp báo Chính phủ thường kỳ chiều tối nay (30/10), vấn đề thiên tai và các công tác phòng chống giảm thiểu thiệt hại được báo chí đặc biệt quan tâm.
.svg){kind=icon}
