Bóng đá Trung Quốc rúng động vì tham nhũng

Năm 2010, cơn bão chống tham nhũng trong bóng đá Trung Quốc được đẩy mạnh, tập trung vào các vấn đề như hối lộ hay dàn xếp trận đấu. Quá trình điều tra dẫn đến nhiều quan chức LĐBĐ (CFA) nước này phải vào tù.

Vụ việc ấy khiến Yang Yimin, cựu phó chủ tịch CFA, cùng với Zhang Jianqiang, giám đốc hội đồng trọng tài, lần lượt bị tuyên mức án 10 năm 6 tháng tù và 12 năm tù.

Nan Yong và Xie Yalong, những cựu phó chủ tịch khác của CFA, bị kết án 10 năm và 6 tháng tù. Cả hai đều được đánh giá cao trong quá trình chấp hành án và được giảm án, trước khi ra tù hồi năm 2019.

Sau khi mạnh tay với nạn tham nhũng, bóng đá Trung Quốc bước vào giai đoạn mới với tham vọng vươn tầm thế giới.

Bên cạnh việc thuê các HLV hàng đầu thế giới, cũng như ký hợp đồng với hàng loạt ngôi sao đình đám, Trung Quốc xây dựng chiến lược lâu dài thông qua bóng đá học được, bên cạnh việc phát triển đào tạo trẻ và đưa sang châu Âu để tập luyện.

Tuy nhiên, mọi thứ sớm đi chệch đường ray. Nhiều CLB Chinese Super League rơi vào tình trạng mất cân bằng tài chính, nợ nần chồng chất, và một số trong đó buộc phải ngưng hoạt động.

Sai lầm trong chính sách chiêu mộ ngoại binh đắt giá (và lương cao) khiến cầu thủ trẻ không có đầu ra. Điều này dẫn đến thất bại của các đội trẻ cũng như đội tuyển quốc gia Trung Quốc. Ngoại trừ lần duy nhất dự VCK năm 2002, họ không thể đặt chân đến ngày hội bóng đá lớn nhất hình tinh trong 5 kỳ vừa qua.

Không chỉ vậy, kể từ tháng 12/2020, một số cựu quan chức CFA bị bắt trong một cuộc điều tra khác vì tình nghi phạm pháp và hối lộ.

Tình cảm của người hâm mộ bị tổn thương. Khi dư âm từ cuộc phòng chống tham nhũng trước đây còn chưa qua hết, bóng ma một lần nữa quay lại với bóng đá Trung Quốc và quy mô không hề nhỏ.

Năm 2021, hai CLB đã phá sản là Tianjin Jinmen Tiger và Jiangsu Suning bị phát hiện dàn xếp tỷ số.

Đến cuối năm, các bên liên quan xác nhận Dong Wensheng, cựu chủ tịch Tianjin, Tổng giám đốc Li Guangyi cùng hai trợ lý Wang Xiao và Chi Rongliang bị điều tra. Dong bị bắt vào tháng 2/2022 và truy tố một tháng sau đó.

Trong tháng 2 và tháng 8/2022, có thêm một số vụ bắt giữ phục vụ điều tra. Đến tháng 11/2022, một số phương tiện truyền thông tiết lộ rằng nhiều người, bao gồm cựu HLV trưởng đội tuyển Trung Quốc là Li Tie, bị bắt để điều tra hoặc tham gia vào cuộc điều tra.

Khi thế giới đang theo dõi World Cup tại Qatar thì bóng đá Trung Quốc trải qua những ngày rúng động. Ngày 26/11/2022, cơ quan chức năng chính thức xác nhận Li Tie đã bị Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương bắt giữ vì "nghi ngờ có hành vi vi phạm nghiêm trọng".

Li Tie là một trong những huyền thoại lớn nhất của bóng đá Trung Quốc. Ông từng chơi bóng ở Premier League trong màu áo Everton và Sheffield United, đồng thời có mặt trong đội hình tham dự World Cup 2002 ở Hàn Quốc - Nhật Bản.

Dù vậy, trong khoảng thời gian làm HLV trưởng Trung Quốc, giai đoạn 2019-2021, Li là nhân vật chính của nhiều chỉ trích từ người hâm mộ.

Cựu tiền vệ sinh năm 1977 bị xem là làm hỏng đội tuyển, xây dựng chiến thuật và chọn cầu thủ không phù hợp. Ông cũng gây tranh cãi trong các phát biểu của mình liên quan đến cầu thủ nhập tịch.

Ngày 7/11/2022, Li từng đăng thông điệp trên Weibo: "Mỗi kỳ World Cup sẽ nhắc nhở chúng ta về quãng thời gian cùng nhau chiến đấu cả đời. Luôn có cảm giác những ngày tháng đó giống như trải nghiệm của vài ngày gần đây. Hơn 20 năm đã trôi qua trong nháy mắt. Đừng than thở rằng chúng ta đã từng có một tuổi trẻ hạnh phúc như vậy".

Một thông điệp đầy ý nghĩa, và không lâu sau đó Li Tie bị bắt, ở thời điểm ông đang tham gia lớp học huấn luyện chuyên nghiệp và cấp độ A của LĐBĐ châu Á (AFC).

Ít ngày sau, Li thú nhận 3 cầu thủ ĐTQG sai phạm. Một trong số này là thủ môn Zhang Lu, người tham gia dàn xếp tỷ số trong trận đấu của Tianjin Quanjian ở Chinese Super League 2019. Anh này hiện cũng đã bị bắt.

"Liệu việc điều tra Li Tie có gây ra cơn bão tham nhũng mới trong làng bóng đá Trung Quốc?", Sina đặt câu hỏi hôm 1/12/2022.

Câu trả lời xuất hiện không lâu sau đó. Một số quan chức cấp cao bóng đá Trung Quốc, gồm Liu Yi - Tổng thư ký CFA, và Chen Yongming, Cục trưởng Cục quản lý đội tuyển quốc gia, bị sa thải vì nghi ngờ vi phạm pháp luật nghiêm trọng.

Ngày 14/2, Chủ tịch CFA Chen Xuyuan bị bắt để điều tra vì tình nghi vi phạm nghiêm trọng kỷ luật và pháp luật.

Chen Xuyuan bị chỉ trích rất nhiều sau khi Trung Quốc thua Việt Nam ở vòng loại World Cup 2022, ngay trong ngày đầu năm mới (Tết Nguyên Đán). Ông từng nói nhiều đến triết lý bóng đá và phát triển của mình, cũng như kêu gọi CFA phải loại bỏ hành chính quan liêu và kém hiệu quả.

Bây giờ, Chen Xuyuan là quan chức cao cấp nhất bị bắt, trong quá trình điều tra vượt quá 20 người và chắc chắn còn chưa dừng lại (Jia Xiuquan, cựu HLV trưởng đội tuyển nữ Trung Quốc, bị cho là có liên quan nhưng tạm an toàn).