Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, sau khi sụt giảm mạnh 51% trong tháng 5/2023 xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Anh tiếp tục tăng trong 2 tháng sau đó. Sự tăng trưởng này đã góp phần nâng tổng kim ngạch xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Anh trong 7 tháng đầu năm 2023 lên cao hơn 77% so với cùng kỳ năm 2022, đạt hơn 4,5 triệu USD.
Theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), tại thị trường Anh, Việt Nam đang là nguồn cung cá ngừ lớn thứ 13, còn Ecuador, Mauritius và Seychelles đang dẫn đầu thị trường này.
VASEP dự báo hoạt động xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Anh trong những tháng cuối năm sẽ vẫn tiếp tục khả quan.
Nguyên nhân là do năm nay hiện tượng El Niño kéo dài khiến lượng mưa tại kênh đào Panama giảm, ảnh hưởng đến việc vận chuyển hàng hóa của các nước Nam Mỹ, trong đó có Ecuador, sang các nước châu Âu qua kênh đào này. Các công ty vận tải biển phải lựa chọn các tuyến đường thay thế, ví dụ đi vòng qua eo biển Magellan, ở mũi Nam Mỹ, với đoạn đường di chuyển tăng thêm hàng nghìn km.
“Vì thế, có thể nói đây là cơ hội cho các nước châu Á, trong đó có Việt Nam tăng xuất khẩu cá ngừ sang các nước châu Âu, trong đó có Anh”, VASEP nhận định.
Nhu cầu cao
Theo Ủy ban về Độc tính của Hóa chất trong Thực phẩm, Sản phẩm Tiêu dùng và Môi trường của Vương quốc Anh (COT), trong tổng lượng tiêu thụ thủy sản trung bình của một người dân Anh, khoảng 217 g/người/tuần, thì lượng tiêu thụ các dòng cá béo (chưa tính cá ngừ đóng hộp) chiếm khoảng ¼ với khoảng hơn 50 g/người/tuần.
Đặc biệt, xu hướng tiêu dùng thay đổi sau tác động của đại dịch Covid-19 khiến người dân Anh ưa chuộng các sản phẩm thực phẩm đã chế biến, đóng hộp do tính tiện dụng của chúng.
Theo đánh giá của Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), tuy có nhu cầu tiêu thụ tốt nhưng tương tự như với các mặt hàng thủy sản khác, nguồn cung các dòng cá béo (oily fish) của Vương quốc Anh phần nhiều phụ thuộc vào hoạt động nhập khẩu.
Trong tổng số khoảng 124 loài được nhập khẩu, chiếm khoảng 82% tổng khối lượng thủy sản mà quốc gia này tiêu thụ là 33 nhóm loài chính. Trong đó, 5 mặt hàng chính, chiếm khoảng 62% lượng tiêu thụ thủy sản của Vương quốc Anh, gồm: cá tuyết chấm đen, cá tuyết, cá hồi, tôm và cá ngừ, phần lớn đều đến từ các nguồn cung ứng bên ngoài.
Các mặt hàng cá ngừ được nhập khẩu nhiều nhất vào Anh là các sản phẩm đã qua chế biến với tỷ trọng trên 90% tổng trị giá nhập khẩu của mặt hàng. Tiếp theo là các sản phẩm đông lạnh và cuối cùng là các sản phẩm ướp lạnh hoặc cá tươi. Các sản phẩm cá ngừ chế biến phổ biến nhất là cá ngừ đóng hộp phù hợp với nhu cầu tiêu dùng của người dân Anh và có giá cả phải chăng.
Theo Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland (UKVFTA), về cam kết thuế quan, Hiệp định này có cơ chế tiếp nối Hiệp định EVFTA, đồng nghĩa với việc mức thuế nhập khẩu đối với các loại sản phẩm cá ngừ tươi và đông lạnh sẽ nhanh chóng được loại bỏ.
Mức thuế cho sản phẩm cá ngừ lon đông lạnh hoặc phi lê sẽ được loại bỏ trong khoảng thời gian 3 năm từ mức 18% về 0%. Đối với cá ngừ chế biến sử dụng cho cá ngừ đóng hộp - tỉ lệ cơ bản 24% sẽ được giảm trong lịch trình 7 năm. Đối với cá ngừ đóng hộp và bao gói, mức hạn ngạch sẽ là 11.500 tấn mỗi năm sẽ được miễn thuế, sau đó mức thuế như ban đầu 20,5% sẽ được áp dụng, mức thuế này sẽ giảm 3,5% mỗi năm.
"Với thoả thuận này, các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam đang có lợi thế tại thị trường Anh", Cục Xuất nhập khẩu ước tính.