Tại Hội thảo về Hội nhập ASEAN trong lĩnh vực lao động và nền kinh tế chăm sóc trong ASEAN ngày 29/7, các đại biểu đã được nghe, trao đổi chuyên đề về kinh tế chăm sóc và người lao động chăm sóc ở ASEAN do Ban Thư ký ASEAN điều phối như: Tình hình của kinh tế chăm sóc ở ASEAN; Chăm sóc lao động di cư và an sinh xã hội cho người làm công việc chăm sóc ở ASEAN; Già hóa dân số và tác động kinh tế vĩ mô của nó trong ASEAN.
Theo đó, nền kinh tế chăm sóc bao gồm cả công việc chăm sóc được trả lương và không được trả lương. Dịch vụ chăm sóc sức khỏe là một phần quan trọng của nền kinh tế chăm sóc, hỗ trợ sức khỏe thể chất và tinh thần. Giáo dục và giúp việc gia đình là những hoạt động chăm sóc cơ bản không được trả lương để duy trì gia đình và cộng đồng.
Tại khu vực ASEAN, công việc chăm sóc phi chính thức/không được trả lương vẫn chưa nhìn nhận một cách thích đáng, người làm công việc này không được bảo vệ bởi lưới an sinh xã hội đầy đủ trong khu vực ASEAN. Cùng với đó là sự chênh lệch giới đáng kể ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận công việc chăm sóc và phúc lợi xã hội giữa các nước ASEAN.
Chia sẻ kết quả hợp tác nghiên cứu giữa UN Women & Viện Khoa học lao động và xã hội năm 2023 - 2024 về công việc chăm sóc được trả lương và không được trả lương tại Việt Nam, chuyên gia Nguyễn Thị Bích Thủy cho biết, thuật ngữ công việc chăm sóc không lương chưa được sử dụng trong các tài liệu chính thức, thay vào đó là cụm từ “nội trợ” hoặc “công việc gia đình”.
“Phụ nữ là người đảm nhiệm chính các công việc chăm sóc trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật trong hộ gia đình. Nữ là 2,34 giờ/ngày, nam là 1,31 giờ/ngày (2022), cao gấp 1,78 lần. Thời gian làm công việc chăm sóc không lương có xu hướng giảm dần cả ở nữ và nam. Hậu quả của phân phối không công bằng giữa phụ nữ và nam giới trong công việc chăm sóc không lương sẽ cản trở sự tham gia vào thị trường lao động và hạn chế cơ hội có việc làm chất lượng của phụ nữ; tác động tiêu cực đến cơ hội giáo dục và đào tạo của phụ nữ và trẻ em gái; tác động tiêu cực đến sức khỏe của phụ nữ; gia tăng nguy cơ phụ nữ bị bạo lực trên cơ sở giới, bạo lực gia đình”, bà Nguyễn Thị Bích Thủy chia sẻ.
Về công việc chăm sóc được trả lương ở Việt Nam, bao gồm các dịch vụ chăm sóc trẻ em, dịch vụ chăm sóc người cao tuổi, dịch vụ chăm sóc cho người khuyết tật. Nữ chiếm 72,8% số lao động làm việc trong ngành kinh tế chăm sóc (công việc chăm sóc có lương). Mặc dù chiếm phần lớn trong ngành kinh tế chăm sóc nhưng nữ lại chủ yếu tập trung làm việc ở nhóm “nghề giản đơn” và “chuyên môn kỹ thuật bậc trung”.
Năm 2023, tỷ lệ tham gia bảo hiểm xã hội ngành chăm sóc có lương ở nữ là 59,3% và nam là 80,3%. Tỷ lệ nữ trong ngành tham gia bảo hiểm xã hội luôn thấp hơn nam ở tất cả nhóm tuổi. Khoảng cách thu nhập theo giới cũng có sự chênh lệch, nữ là 7,5 triệu đồng và nam là 9,6 triệu đồng/tháng.
Nhóm nghiên cứu giữa UN Women & Viện Khoa học lao động và xã hội đã đưa ra một số kiến nghị như: Thay đổi nhận thức của bản thân người phụ nữ, của mỗi gia đình và toàn xã hội để nhận ra giá trị của việc chăm sóc, thúc đẩy sự chia sẻ trách nhiệm và phân công lại của công việc chăm sóc không lương; Thúc đẩy các hệ thống chăm sóc công lập cung cấp các dịch vụ chăm sóc có chất lượng, dễ tiếp cận và giá cả phù hợp với nhiều người sử dụng; Tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng cho việc chăm sóc nhằm đáp ứng nhu cầu chăm sóc tăng nhanh trong bối cảnh già hóa dân số; Lồng ghép chiến lược tăng cường kinh tế chăm sóc; tiếp tục nghiên cứu về công việc chăm sóc và kinh tế chăm sóc ở Việt Nam…
.svg){kind=icon}
