Quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia là một bộ phận trọng yếu của nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước, sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, chỉ huy trực tiếp của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng. Đây là nội dung rất quan trọng, được khẳng định trong Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 28/9/2018 của Bộ Chính trị (khóa XII) về Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia; là cơ sở để các cấp, ngành, địa phương, lực lượng triển khai thực hiện.

Xây dựng lực lượng nòng cốt, chuyên trách quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia là vấn đề mang tính quy luật, là đòi hỏi khách quan đối với mọi quốc gia, dân tộc trên thế giới. Đặc biệt, trước diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và khu vực, sự phát triển của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, yêu cầu nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đặt ra những cơ hội và thách thức mới trong quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia.

Nghị quyết số 33-NQ/TW xác định: xây dựng Bộ đội Biên phòng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số thành phần tiến thẳng hiện đại, có chất lượng tổng hợp cao, vững về chính trị, tư tưởng, giỏi về quân sự, am hiểu về pháp luật, tinh thông về nghiệp vụ, thành thạo ngoại ngữ, tiếng các nước láng giềng, tiếng đồng bào dân tộc. Thường xuyên “bám trụ, bám dân, bám địa bàn”, thực hiện “cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng dân tộc”, bảo vệ dân, bảo vệ biên giới. Đồng thời, chú trọng bảo đảm phương tiện, trang bị, vũ khí hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia trong mọi tình huống.

Thường xuyên “bám trụ, bám dân, bám địa bàn”, thực hiện “cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng dân tộc”, bảo vệ dân, bảo vệ biên giới.

Bàn về bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia, trong một bài nghiên cứu trao đổi đăng trên Tạp chí Cộng sản, ông Hoàng Trọng Thiết (Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng cho rằng, sức mạnh nhân tố tinh thần trong bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia là sức mạnh nhân tố tinh thần của toàn dân, trong đó sức mạnh nhân tố tinh thần của bộ đội biên phòng là nòng cốt, được hình thành trên cơ sở nhận thức đúng đắn, tình cảm cao đẹp, niềm tin vững chắc vào sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia.

Để tạo nên và không ngừng bồi đắp, phát huy sức mạnh đó, theo ông Hoàng Trọng Thiết, cần thực hiện tốt một số nội dung sau:

Tăng cường tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho nhân dân, các ban, ngành, đoàn thể địa phương, cán bộ, chiến sĩ quân đội ở khu vực biên giới về yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế hiện nay. Giáo dục hệ thống pháp luật về biên giới quốc gia, nhất là Luật Biên giới quốc gia, Luật Biên phòng Việt Nam. Nâng cao nhận thức về tác động mang tính hai mặt của toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, các thách thức của an ninh phi truyền thống đến bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia đến mỗi người dân và cán bộ, chiến sĩ ở khu vực biên giới nhằm nâng cao ý thức và trách nhiệm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

Củng cố niềm tin của nhân dân, của cán bộ, chiến sĩ quân đội và bộ đội biên phòng vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước, xây dựng thế trận lòng dân vững chắc ở khu vực biên giới. Bên cạnh công tác giáo dục, nâng cao nhận thức về mọi mặt, bồi đắp lý tưởng cách mạng, cần đẩy mạnh phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân khu vực biên giới; quan tâm, chăm lo đời sống của cán bộ, chiến sĩ, thực hiện tốt chính sách hậu phương quân đội, làm cho người dân và cán bộ, chiến sĩ yên tâm gắn bó với địa bàn biên giới. 

Khơi dậy mạnh mẽ khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, sức mạnh của truyền thống yêu nước và niềm tự hào dân tộc trở thành ý thức, trách nhiệm và hành động thực tế trong bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia. Bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia trong tình hình mới đòi hỏi phải biết phát huy lòng yêu nước nồng nàn, ý thức tự hào dân tộc của mỗi người dân, tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn, giúp cán bộ, chiến sĩ và nhân dân vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, sẵn sàng hy sinh để bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia. Lòng yêu nước sâu sắc, ý thức, trách nhiệm trong bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia sẽ định hướng giá trị cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân xử lý chính xác, nhanh nhạy mọi quan hệ và tình huống trên biên giới theo tinh thần bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc.

Phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc ở khu vực biên giới, tăng cường hợp tác quốc tế. Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: “Củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc dựa vào dân, thực hiện tốt công tác vận động quần chúng tạo nền tảng xây dựng “thế trận lòng dân” gắn với xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân vững chắc; thiết lập thế trận an ninh liên hoàn bên trong với bên ngoài biên giới quốc gia và trên không gian mạng; đặc biệt coi trọng an ninh mạng”.

Trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia, sức mạnh nhân tố tinh thần không chỉ được hình thành từ các yếu tố trong nước, mà còn được hình thành từ các yếu tố quốc tế. Vì vậy, cần tăng cường hợp tác và đoàn kết quốc tế để tạo nền tảng huy động sức mạnh vật chất, tinh thần từ sự giúp đỡ, ủng hộ của quốc tế đối với việc quản lý, khai thác và bảo vệ chủ quyền hợp pháp của Việt Nam. 

Nâng cao chất lượng xây dựng lực lượng bộ đội biên phòng. Xây dựng lực lượng bộ đội biên phòng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số bộ phận tiến thẳng lên hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia trước tác động của toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế. Bởi lẽ, đây là lực lượng chuyên trách thực thi nhiệm vụ biên phòng làm nòng cốt cho nhân dân và các lực lượng khác ở khu vực biên giới tham gia bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia. Cần xây dựng lực lượng bộ đội biên phòng vững mạnh về mọi mặt, trong đó chú trọng xây dựng về tư tưởng, chính trị, đạo đức, có tinh thần trách nhiệm và ý chí quyết tâm cao trong bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia, có sức đề kháng trước các tác động tiêu cực của toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế. Phát huy truyền thống tốt đẹp của Bộ đội Cụ Hồ trong thời kỳ mới, tạo nền tảng để phát huy sức mạnh nhân tố tinh thần của bộ đội biên phòng trong bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia hiện nay.

Mạnh Hưng, Tuấn Anh, Hoàng Hà