Cùng kiến tạo tương lai mối quan hệ Việt Nam với Cuba, Argentina, Uruguay

Tổng thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường trả lời báo chí nhân chuyến thăm chính thức Cuba, Argentina và Uruguay của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã thành công hết sức tốt đẹp, là mốc son mới trong quan hệ của Việt Nam với 3 nước Mỹ Latinh.

Thưa ông, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam đã kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức tới 3 nước Mỹ Latinh. Ông đánh giá như thế nào về kết quả chuyến thăm?

Chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội nước ta đến 3 nước khu vực Mỹ Latinh đã thành công hết sức tốt đẹp, đánh dấu một mốc son mới của quan hệ Việt Nam với ba nước trên tất cả các phương diện từ chính trị, ngoại giao đến kinh tế, xã hội, khoa học, công nghệ, quốc phòng, an ninh và giao lưu nhân dân.

Tôi đánh giá chuyến thăm này có 4 cái nhất. Một là, đây là chuyến đi xa nhất và đặc biệt là với mỗi nước đều gắn với kỷ niệm các sự kiện hết sức quan trọng trong quan hệ của Việt Nam với các nước.

Trong đó, với Cuba, chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh Bạn vừa tổ chức thành công cuộc bầu cử Quốc hội Khoá X và đang kỷ niệm nhiều sự kiện quan trọng của cách mạng Cuba như Chiến thắng Bãi biển Giron và tuyên bố tính chất xã hội chủ nghĩa của cách mạng Cuba (tháng 4.1961), 70 năm cuộc tấn công trại lĩnh Moncada (tháng 7.1953); hai nước kỷ niệm 60 năm thành lập Ủy ban đoàn kết Cuba với miền Nam Việt Nam và 50 năm Lãnh tụ Fidel lần đầu thăm Việt Nam và tới thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam (tháng 9.1973).

Đối với Argentina và Uruguay, chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh Việt Nam – Argentina kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao, Việt Nam - Uruguay kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Đặc biệt, với Uruguay, đây là chuyến thăm cấp cao nhất của Lãnh đạo chủ chốt Việt Nam kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao.

Hai là, ở cả 3 nước, Bạn đều dành cho Chủ tịch Quốc hội ta và Đoàn sự đón hết sức trọng thị và chân tình những nghi thức ngoại giao cao nhất dành cho nguyên thủ quốc gia. Điều này đã cho thấy vị thế quốc gia của Việt Nam chúng ta, đúng như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định, “đất nước ta chưa bao giờ có được tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.

Ba là, đây là chuyến thăm có nhiều hoạt động nhất và nhiều văn kiện hợp tác được ký kết nhất. Trong thời gian tại 3 nước, Chủ tịch Quốc hội đã có gần 80 hoạt động, các ban, bộ ngành, địa phương có gần 40 hoạt động. Đã có gần 30 thoả thuận hợp tác được ký kết ở cả cấp Trung ương và địa phương.

Qua đó cho thấy kết quả thực chất và toàn diện của chuyến thăm trên tất cả các kênh Đảng, Nhà nước, giao lưu nhân dân, bao phủ tất cả các trụ cột của quan hệ gồm: chính trị ngoại giao, kinh tế, thương mại, đầu tư, du lịch; quốc phòng an ninh; tư pháp; khoa học – công nghệ; giáo dục đào tạo; giao lưu văn hoá, biểu diễn nghệ thuật; hợp tác giữa các địa phương... và đặc biệt là hợp tác liên nghị viện.

Có thể nói rằng, các hoạt động trong chuyến thăm đã phát huy sức mạnh tổng thể của ngoại giao Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân, từ đó, làm cho Việt Nam và các nước càng thêm gần gũi, thấu hiểu và quyết tâm thúc đẩy hợp tác mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới.

Đáng chú ý, trong chuyến thăm, có những nội dung, những hoạt động chưa có trong lịch trình hoạt động của Đoàn, nhưng khi Bạn đề xuất, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã trao đổi, chỉ đạo để các cơ quan làm việc ngay, giải quyết những vấn đề Bạn mong muốn trên cơ sở phù hợp với lợi ích của đất nước ta và luật pháp quốc tế.

Bốn là, một điều rất khác biệt và đặc biệt của chuyến thăm lần này là phát huy vai trò của ngoại giao văn hoá, theo yêu cầu của Chủ tịch Quốc hội, tại mỗi nước chúng ta đều tổ chức Chương trình nghệ thuật đặc biệt. Tại Cuba, chúng ta có tới hai chương trình nghệ thuật tại Thủ đô La Habanan và tỉnh Santiago de Cuba – cái nôi của cách mạng Cuba, quê hương của Lãnh tụ Fidel và là thành phố anh hùng duy nhất của Cuba.

Các chương trình nghệ thuật đã mang đến người dân các nước bạn những tiết mục mang đậm dấu ấn, bản sắc văn hoá Việt Nam, thể hiện lịch sử đấu tranh hào hùng của dân tộc Việt Nam, tình hữu nghị, đoàn kết, gắn bó của nhân dân Việt Nam với nhân dân các nước Mỹ Latinh nói riêng và nhân dân thế giới nói chung và khát vọng vươn lên dựng xây đất nước hùng cường, thịnh vượng...

Các bản nhạc hiện đại, kinh điển vốn tưởng chỉ được biểu diễn bằng các nhạc cụ hiện đại lại được biểu diễn bằng nhạc cụ dân tộc của Việt Nam như đàn bầu, sáo, nhị... đã khiến khán giả không khỏi trầm trồ, ngạc nhiên và ngưỡng mộ. Ở góc độ nào đó, chính điều này cũng là một minh chứng cho thấy sự hội nhập mạnh mẽ của Việt Nam, văn hoá Việt Nam với thế giới.

Chúng ta biết rằng, sự tương đồng trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc, giành độc lập đã đưa Việt Nam và các nước Mỹ Latinh xích lại gần nhau, luôn ủng hộ nhau trong giai đoạn cách mạng trước đây nhưng do khoảng cách địa lý cách xa nhau nửa vòng trái đất nên việc trao đổi Đoàn, nhất là Đoàn cấp cao còn hạn chế.

Chính vì thế, chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội tới 3 nước Mỹ Latinh đã phát huy hiệu quả vai trò của ngoại giao nghị viện, thiết thực triển khai chủ trương đối ngoại quan trọng của Đảng ta tại Đại hội toàn quốc lần thứ XIII về tăng cường quan hệ với các nước bạn bè truyền thống Mỹ Latinh, trong đó Cuba là đối tác đặc biệt, đoàn kết, thủy chung, mẫu mực hiếm có trên thế giới; Argentina và Uruguay là đối tác toàn diện, đối tác chủ chốt, quan trọng trên nhiều phương diện đối với nước ta ở khu vực Nam Mỹ.

Qua chia sẻ của ông, có thể cảm nhận được, chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội lắng đọng thật nhiều cảm xúc?

Đúng vậy. Đây quả thực là chuyến đi lắng đọng nhiều cảm xúc, nhất là niềm tự hào và tự tin về đất nước Việt Nam, dân tộc Việt Nam.

Như tôi đã chia sẻ, ở cả ba nước, Bạn đều dành cho Chủ tịch Quốc hội ta nghi thức lễ tân cao nhất dành nguyên thủ quốc gia, thậm chí có những “biệt lệ” mà có lẽ chỉ dành riêng cho Việt Nam.

Ví dụ tại Cuba, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ là nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên được Bạn mời tham dự và phát biểu tại phiên họp đặc biệt, vốn chỉ mang tính chất nội bộ của Quốc hội Cuba khoá mới. Phiên họp này có sự tham dự của toàn thể lãnh đạo cấp cao nhất của Đảng, Nhà nước và toàn thể đại biểu Quốc hội Cuba.

Phát biểu của Chủ tịch Quốc hội đã được truyền hình trực tiếp trên Truyền hình quốc gia Cuba để toàn thể nhân dân có thể theo dõi. Những thông điệp mạnh mẽ của Chủ tịch Quốc hội về tình đoàn kết của hai nước trong hơn 60 năm qua và sự ủng hộ kiên định của Việt Nam sát cánh cùng Cuba, hợp tác toàn diện với Cuba để hai nước “tay nắm chặt tay cùng nhau tự tin tiến lên vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội giàu mạnh” đã khiến cả khán phòng không ngừng vỗ tay và hô vang khẩu hiệu “Viva Việt Nam – Viva Cuba” (Mãi mãi Việt Nam – Mãi mãi Cuba).

Cũng tại phiên họp đặc biệt này, Quốc hội Cuba đã dành tặng Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Đoàn Việt Nam một món quà đặc biệt, đó là ca khúc “Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng” được hát bằng tiếng Việt bởi các em thiếu nhi Cuba. Toàn thể đại biểu tham dự đã cùng đứng dậy hoà theo bài hát và liên tục hô vang “Viva Cuba! Viva Việt Nam”. Đó thực sự là một sự kiện gây xúc động mạnh với chúng tôi. Chúng ta tự hào vì dù cách xa nhau vạn dặm nhưng Việt Nam – Cuba mãi mãi là những người đồng chí anh em mẫu mực; tự hào vì đất nước Việt Nam, dân tộc Việt Nam luôn thuỷ chung, trước sau như một dù tình hình thế giới có diễn biến phức tạp như thế nào đi chăng nữa.

Không chỉ với Cuba mà với các nước, Việt Nam đều thuỷ chung, kiên định, trước sau như một như vậy. Tôi cho rằng, đó là một trong những phẩm chất của dân tộc đã hun đúc lên lập trường vững vàng của Việt Nam trong quan hệ quốc tế “Việt Nam kiên định không chọn bên mà chọn lẽ phải, dựa vào luật pháp quốc tế”. Có lẽ cũng chính điều này đã khiến bạn bè thế giới càng thêm yêu mến và tôn trọng Việt Nam, tin tưởng vào Việt Nam, mong muốn hợp tác toàn diện, mạnh mẽ với Việt Nam.

Minh chứng là khi Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định lại lập trường này tại sự kiện “50 năm quan hệ Việt Nam – Argentina: Hiện tại và Tương lai”, các nhà ngoại giao, nhà kinh tế, trí thức Argentina và đại diện các cơ quan ngoại giao nước ngoài tại Argentina đã đồng loạt hưởng ứng bằng những tràng pháo tay kéo dài. Các nhà lãnh đạo cao nhất của Cuba, Argentina và Uruguay đều khẳng định mong muốn tăng cường hợp tác thực chất, hiệu quả với Việt Nam, coi quan hệ với Việt Nam là nhân tố ổn định và tích cực không chỉ vì lợi ích của mỗi nước mà còn đóng góp cho hoà bình, ổn định và phát triển ở khu vực cũng như trên thế giới, nhất là trong bối cảnh tình hình quốc tế biến động phức tạp và khó lường.

Tự hào và tự tin về dân tộc Việt Nam, đất nước Việt Nam vì từ một đất nước bị tàn phá nặng nề sau chiến tranh, qua 37 năm tiến hành công cuộc đổi mới, chúng ta đã đi một chặng đường dài để có được những thành tựu mang tính lịch sử như ngày nay và ngày càng khẳng định được vị thế, uy tín với bạn bè quốc tế.

Một dấu ấn quan trọng trong chuyến thăm lần này là ở cả ba nước, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Chủ tịch Quốc hội Bạn đều đã ký Thoả thuận hợp tác Quốc hội. Chủ tịch Quốc hội cũng đã có cuộc hội đàm đầu tiên với Chủ tịch Nghị viện Khối Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR) và Ban lãnh đạo Nghị viện MERCOSUR. Ông đánh giá như thế nào về điều này?

Đây là những dấu mốc mới trong hợp tác liên nghị viện giữa Việt Nam với Cuba, Argentina, Uruguay nói riêng và với các nước MERCOSUR nói chung, qua đó cùng góp phần kiến tạo tương lai mối quan hệ của Việt Nam với các nước này không chỉ ở bình diện song phương mà còn trên các diễn đàn khu vực và thế giới, cùng nhau hợp tác trong giải quyết những thách thức toàn cầu và đóng góp tích cực cho hoà bình, ổn định, phát triển và lợi ích của nhân dân.

Đảng và Nhà nước ta luôn dành sự ưu tiên đặc biệt phát triển quan hệ hữu nghị và hợp tác ngoại giao nghị viện song phương và đa phương dưới mọi hình thức, ở mọi quy mô và tầm mức, góp phần tạo dựng cơ sở chính trị - xã hội bền vững cho các mối quan hệ đối ngoại và hội nhập quốc tế của đất nước.

Do đó, trong chuyến thăm, Chủ tịch Quốc hội ta và Chủ tịch Quốc hội Bạn đã ký Thoả thuận hợp tác Quốc hội nhằm tăng cường hợp tác thường xuyên, thiết thực giữa Quốc hội ta với Quốc hội các nước, qua đó, góp phần thúc đẩy và mở rộng hợp tác giữa Việt Nam và các nước không chỉ trên bình diện song phương mà còn cả trên các diễn đàn đa phương. Với Uruguay, đây là quốc gia thứ hai (sau Australia) cả Thượng viện và Hạ viện cùng ký thoả thuận hợp tác với Quốc hội ta. Điều này thể hiện sự coi trọng, ủng hộ của các chính đảng trong Thượng viện và Hạ viện Uruguay đối với việc tăng cường quan hệ hợp tác với Việt Nam.

Đặc biệt, tại Uruguay, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã có cuộc hội đàm với Chủ tịch và Ban lãnh đạo Nghị viện MERCOSUR tại trụ sở của cơ quan này ở thủ đô Montevideo. Đây là cuộc gặp cấp cao đầu tiên của Quốc hội ta với Nghị viện MERCOSUR nhằm thúc đẩy việc sớm khởi động đàm phán để đi đến ký kết một hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và MERCOSUR.

Sau hội đàm, hai bên đã ra thông cáo báo chí chung khẳng định nỗ lực củng cố quan hệ song phương trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau và bổ sung thế mạnh giữa hai khu vực; đồng thời ghi nhận tầm quan trọng của hợp tác Nam - Nam trong thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội của hai Bên, góp phần xây dựng một thế giới công bằng và bình đẳng. Lãnh đạo Nghị viện MERCOSUR khẳng định, cơ quan lập pháp của Khối MERCOSUR rất quan tâm và mong muốn tăng cường hợp tác với Quốc hội Việt Nam vì vai trò quan trọng chiến lược của Việt Nam không chỉ ở khu vực mà còn trên thế giới.

Qua hội đàm, hai bên đã đạt được sự nhất trí chung về những nội dung quan trọng nhằm tăng cường hợp tác nghị viện cũng như thúc đẩy đàm phán Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – MERCOSUR như: tăng cường tiếp xúc, trao đổi Đoàn giữa Quốc hội Việt Nam với Nghị viện MERCOSUR, trao đổi kinh nghiệm xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế và xây dựng cơ chế, khung khổ pháp luật phù hợp, tạo điều kiện thúc đẩy hợp tác thương mại, đầu tư giữa hai bên. Nhất trí tiếp tục phát huy cơ chế phối hợp trong khuôn khổ các diễn đàn nghị viện đa phương (IPU, APPF, AIPA...); phối hợp về lập trường liên quan các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm trao đổi kinh nghiệm và thực tiễn tốt trong các lĩnh vực cùng quan tâm như hợp tác thương mại và đầu tư, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ quyền con người và thúc đẩy bình đẳng giới.

Hai bên nhấn mạnh sự cần thiết tiếp tục hợp tác để thúc đẩy thương mại công bằng và bền vững, dựa trên chuẩn mực quốc tế, mang lại lợi ích cho người dân của chúng ta, đóng góp cho sự thịnh vượng của các nền kinh tế của hai Bên. Quốc hội Việt Nam và Nghị viện MERCOSUR ủng hộ sớm khởi động đàm phán Hiệp định thương mại tự do (FTA) Việt Nam - MERCOSUR để mở cửa thị trường cho nhau, tạo điều kiện cho giao thương hàng hóa, đa dạng hóa cơ cấu sản phẩm xuất nhập khẩu, đưa kim ngạch thương mại hai chiều tăng trưởng mạnh mẽ trong thời gian tới.

Quốc hội Việt Nam và Nghị viện MERCOSUR ủng hộ tăng cường và nâng cao hiệu quả hoạt động của các Ủy ban liên chính phủ, Ủy ban hỗn hợp về kinh tế - thương mại giữa Việt Nam với các nước MERCOSUR nhằm giải quyết các vướng mắc về cơ chế, chính sách và những tồn tại, bất cập trong quan hệ thương mại song phương, khai thác các lĩnh vực có thế mạnh và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tăng cường hợp tác, tiếp cận thị trường của nhau, từ đó góp phần thúc đẩy trao đổi thương mại giữa Việt Nam và các nước thành viên khối MERCOSUR.

Đồng thời, khuyến khích Chính phủ Việt Nam và các nước MERCOSUR tăng cường hợp tác khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo và trong các lĩnh vực chiến lược khác mà hai Bên có thế mạnh và nhu cầu, phù hợp với xu thế hiện nay như công nghệ số, chính phủ số, tăng trưởng xanh, tài chính xanh, hợp tác chuyển giao công nghệ và hỗ trợ đào tạo chuyên gia khoa học công nghệ hạt nhân, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo. Nghiên cứu khả năng hợp tác trong các lĩnh vực như bảo vệ môi trường, nông lâm nghiệp công nghệ cao hướng tới phát triển bền vững và toàn diện ở cả hai khu vực.

Quốc hội Việt Nam và Nghị viện MERCOSUR tái khẳng định việc duy trì đối thoại và hợp tác trên kênh Nghị viện và giao lưu nhân dân sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong tổng thể mối quan hệ hữu nghị và hợp tác toàn diện giữa hai Bên. Chủ tịch Nghị viện MERCOSUR Gustavo Penadés cũng đã nhận lời mời thăm chính thức Việt Nam trong thời gian tới.

Với những kết quả toàn diện và thực chất như vậy, ở góc độ Quốc hội, tới đây, chúng ta sẽ triển khai các kết quả chuyến thăm như thế nào, thưa ông?

Ngay sau chuyến thăm, Quốc hội sẽ tích cực phối hợp với Quốc hội các nước Bạn để tổ chức thực hiện hiệu quả các Thoả thuận hợp tác đã ký. Trong đó, sẽ thúc đẩy trao đổi Đoàn bao gồm cả Đoàn cấp cao và cấp các cơ quan của Quốc hội, các Nhóm Nghị sĩ hữu nghị và giao lưu nghị sĩ; phối hợp tổ chức hội thảo, cuộc họp, hội nghị nhằm thúc đẩy hiểu biết lẫn nhau bằng nhiều hình thức trực tuyến hoặc trực tiếp.

Với vai trò và thẩm quyền của cơ quan lập pháp, Quốc hội Việt Nam sẽ tích cực trao đổi với Quốc hội Bạn để tháo gỡ những vướng mắc, kiến tạo khung pháp lý phù hợp, tạo điều kiện thúc đẩy hợp tác về kinh tế, thương mại, đầu tư và các lĩnh vực khác, từ đó khai thác và hiện thực hoá tiềm năng hợp tác to lớn mà cả hai bên đều đã thấy rõ.

Cùng với đó là phối hợp giám sát, đôn đốc việc thực hiện các điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế song phương và đa phương mà Việt Nam và các nước đã ký kết hoặc là thành viên; thúc đẩy trao đổi ý kiến về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm; phối hợp và tham vấn tại các diễn đàn liên nghị viện khu vực và quốc tế; ủng hộ việc hợp tác giữa Nghị viện các nước Mỹ Latinh và Nghị viện các nước thành viên ASEAN; thúc đẩy hợp tác trong một số lĩnh vực hai bên có nhiều tiềm năng, thế mạnh và nhu cầu hợp tác.

Xin trân trọng cảm ơn ông!