Cuộc đời yểu mệnh lắm tai tiếng của họa sĩ vẽ tranh khoả thân triệu đô

Trong cuộc đời ngắn ngủi của mình, Amedeo Modigliani đã sáng tác hơn 300 tác phẩm nghệ thuật bất chấp thể trạng yếu ớt, tính khí thất thường và cuộc sống nghèo mạt.

Modigliani hầu như không bán được nhiều tác phẩm khi còn sống, ông qua đời gần như không một xu dính túi. Nhưng ngày nay, các bức tranh, bản vẽ và tượng điêu khắc của ông nằm trong bộ sưu tập của những bảo tàng danh giá hay treo trên tường biệt thự của giới siêu giàu.

Khi tác phẩm của Modigliani được đem đi đấu giá, tiếng búa đập xuống liên tục với giá tiền tăng vọt. Tác phẩm Nu Couché (Khỏa thân nằm tựa - 1917) có giá 170,4 triệu USD còn một bức khỏa thân khác Nu couché (sur le côté gauche) (Khỏa thân - nhìn qua vai phải - 1917) được trả 157,2 triệu USD.

Modigliani sinh năm 1884 trong một gia đình có 4 người con ở Livorno, Italy. Ông từng tự mỉa mai cay đắng rằng mình là đứa trẻ sinh ra với điềm lụi tàn khi người cha vừa phá sản ngay trước đó. Thời niên thiếu của Modigliani là chuỗi dài những ngày đau ốm. Tưởng chừng như ông dính tất cả căn bệnh hiểm nghèo thời bây giờ, hết thương hàn sang viêm phổi lại tới lao.

Nhưng mẹ của Modigliani vốn là người Pháp gốc Do Thái thượng lưu đã đem tới cho cậu con trai bệnh tật những niềm vui le lói. Bà truyền cho con trai đam mê xê dịch và yêu thích văn hóa. Ngay cả khi bị ốm và mê sảng, Modigliani vẫn nài nỉ mẹ đưa đến Florence để ngắm tranh.

Chàng trai trẻ Modigliani thường xuyên cùng mẹ thăm các bảo tàng, sau đó đăng ký vào Học viện Mỹ thuật Florence. Ở tuổi 22, Modigliani chuyển tới sống ở Montmartre, Paris (Pháp) với tài sản giá trị nhất là những cây cọ vẽ.

Giữa Paris xa hoa, Modigliani có một cuộc sống phóng túng với phụ nữ, rượu, thuốc phiện và tất nhiên cả nghệ thuật. Ông gặp Pablo Picasso, cống hiến hết mình cho điêu khắc đá và trở thành bạn với bác sĩ Paul Alexandre - người bảo trợ cho ông sau này.

Những bức tranh đầu tiên của ông, lấy cảm hứng từ chủ nghĩa lập thể và danh họa Paul Cézanne, vẫn chưa có cá tính riêng. Từ năm 1911, ông dần định hình cách thể hiện nhân vật đặc trưng của mình với khuôn mặt nhỏ nhắn, chiếc cổ dài và đôi mắt vô cảm.

Niềm đam mê số 1 của Modigliani là điêu khắc nhưng hai lá phổi của ông không thể chịu nổi bụi đá. Ông chuyển sang hội họa với những bức chân dung, lúc mỉm cười, khi đau khổ, khuôn mặt gợi nhắc chiếc mặt nạ bản địa châu Phi.

Một người bạn là Léopold Zborowski đặt Modigliani vẽ loạt tranh nude, cho họa sĩ mượn căn hộ của mình làm xưởng, cung cấp người mẫu và vật liệu, trả cho ông từ 15 đến 20 franc mỗi ngày. Tổng cộng Modigliani vẽ khoảng 30 bức tranh khỏa thân.

Sau đó, 7 bức tranh nude của Modigliani được trưng bày tại Paris. Nhưng triển lãm duy nhất trong suốt cuộc đời của họa sĩ người Italy lại là một vụ bê bối lớn. Đám đông ồn ào tụ tập trước khung cửa sổ treo tranh nude của Modigliani thu hút sự chú ý của cảnh sát. Họ đã yêu cầu gallery phải gỡ bỏ những tác phẩm “phản cảm”.

Từ năm 1914 đến năm 1916, Modigliani và nhà thơ Béatrice Hastings sống chung trong một căn hộ ở Montparnasse. Họ có một mối tình lãng mạn, cùng nhau sáng tác trong nghèo đói, đôi khi phải ăn ở các khu bếp từ thiện. Trong suốt 2 năm bên nhau, ông đã vẽ chân dung của Hastings 14 lần.

Năm 1917, Modigliani gặp sinh viên nghệ thuật Jeanne Hébuterne sau này trở thành nàng thơ và bạn tâm giao của ông. Hébuterne mang thai khiến gia đình cô vô cùng thất vọng vì họ không ưa Modigliani. Khi đó, ai cũng biết họa sĩ là một kẻ nghiện rượu và ma túy.

Sức khỏe của Modigliani ngày càng suy giảm. Bác sĩ khuyên ông tới Nice để hít thở không khí trong lành. Trong thời gian sống ở đây, Hébuterne đã sinh con gái Jeanne Modigliani. Khi trở về Paris vào năm 1919, cô mang thai lần thứ 2 và họ đính hôn. Khi Hébuterne 21 tuổi và thai nhi được 8 tháng, Modigliani bị bệnh viêm màng não do lao và qua đời ngày 24/1/1920.

Ngày hôm sau, Hébuterne được đưa về nhà của cha mẹ nhưng quá đau buồn nên cô đã nhảy từ cửa sổ tầng 5 xuống đất. Đứa con chưa chào đời của hai người chết cùng cô. Con gái đầu lòng của họ lúc ấy mới chỉ 14 tháng tuổi.

Modigliani và Hébuterne được chôn cất riêng. Đến năm 1930, gia đình Hébuterne cho phép di chuyển thi thể của cô để cặp đôi chung nơi chôn cất. Bia mộ của họa sĩ ghi: "Bị Thần Chết đánh gục vào khoảnh khắc vinh quang" còn bia của nàng thơ lụy tình viết: "Người bạn đồng hành tận tụy với sự hy sinh cao cả".