Thời điểm giữa tháng 8, tại ĐBSCL lúa vụ Hè Thu đã chín vàng trên đồng, sản lượng ước tính lên tới 5,5 triệu tấn. Song, việc thực hiện giãn cách xã hội tại khu vực này khiến hoạt động thu hoạch lúa bị ảnh hưởng, giá lúa trên thị trường có xu hướng giảm do khâu vận chuyển bị ách tắc, thương lái gặp khó khi thu mua.

Báo cáo của Cục Trồng trọt Bộ NN-PTNT), giá lúa Hè Thu tại vùng ĐBSCL cơ bản thấp hơn 300-1.300 đồng/kg so với vụ trước. Đơn cử, giá lúa IR50404 dao động trong khoảng 4.400 đồng/kg, giảm từ 900-1.300 đồng/kg; giá lúa OM9577 và OM9582 giảm 1.000 đồng/kg xuống còn 5.600-5.800 đồng/kg…

Nguyên nhân giá lúa giảm sâu là do đứt gãy nghiêm trọng chuỗi cung ứng. Doanh nghiệp thu mua và chế biến hiện không đủ khả năng thực hiện “3 tại chỗ”; sấy lúa, nhà máy xay, ghe... không hoạt động được do phải có test nhanh Covid-19.

Trong khi các khách quốc tế vẫn có nhu cầu nhập khẩu gạo Việt Nam, nhưng các doanh nghiệp không giao hàng được.

{keywords}
Bộ Công thương đề xuất mở "luồng xanh" trên sông để giải quyết tình trạng ách tắc trong vận chuyển lúa gạo tại ĐBSCL

Trước tình trạng lúa Hè Thu ở ĐBSCL đang gặp khó khăn trong thu hoạch và tiêu thụ, Tổ Công tác 970 (Bộ NN-PTNT) có công văn gửi Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Võ Minh Lương và Tổ trưởng Tổ Công tác đặc biệt của Chính phủ về việc hỗ trợ chính sách phù hợp để duy trì, ổn định sản xuất trong tình hình dịch Covid-19.

Theo đó, Tổ Công tác 970 đề xuất Tổ Công tác đặc biệt của Chính phủ kiến nghị với Chính phủ triển khai Chương trình thu mua, dự trữ lúa gạo quốc gia để đảm bảo an ninh lương thưc, giảm áp lực thị trường và giúp ổn định thị trường lúa gạo khi tình hình dịch bệnh có diễn biến phức tạp tại các tỉnh trọng điểm sản xuất lúa gạo ở ĐBSCL.

Ngay sau đó, Bộ Công thương cũng hoả tốc kiến nghị Thủ tướng xem xét, giao các bộ ngành, địa phương liên quan khẩn trương nghiên cứu, mở "luồng xanh" cho vận tải đường thủy để đảm bảo yêu cầu về phòng chống dịch Covid-19 nhưng giải tỏa được ách tắc trong tiêu thụ lúa gạọ ở vùng ĐBSCL hiện nay.

Bởi, với đặc thù địa hình kênh rạch chằng chịt, đa phần các nhà máy sản xuất, chế biến lúa gạo cập bờ song,bờ kênh, thóc, gạo sản xuất ĐBSCL được vận chuyển 95% bằng đường thuỷ. Thế nên, việc khơi thông dòng chảy phương tiện chuyên chở sẽ góp phần đáng kể giúp các thương nhân xuất khẩu gạo duy trì được chuỗi cung ứng lúa gạo hàng hóa từ đồng ruộng ra đến cảng xuất khẩu.

Đối với UBND các tỉnh/thành phố khu vực ĐBSCL, Bộ kiến nghị khẩn trương chỉ đạo các cấp tạo điều kiện thuận lợi nhất có thể cho các thương nhân được đi lại thu mua trực tiếp tại đồng; trao đổi và thống nhất với Bộ Y tế, Bộ Giao thông vận tải xem xét, áp dụng linh hoạt các phương án.

Phương án 1: Chấp nhận các xét nghiệm nhanh tại ấp/xã, đăng ký thông tin, lịch trình di chuyển với cơ quan quản lý nhà nước tại ấp/xã, v.v… và áp dụng tương tự đối với lực lượng bốc xếp thóc xuống/lên ghe.

Đặc biệt xem xét ưu tiên phân luồng xanh (xét nghiệm nhanh tại chốt kiểm dịch trên sông) cho các phương tiện vận chuyển lúa tươi từ đồng ruộng về hệ thống nhà máy sấy vệ tinh trong khu vực gần nhất (cùng xã/huyện) để đảm bảo chất lượng thóc tồn trữ đạt yêu cầu.

Riêng khâu vận chuyển thóc/gạo giữa các nhà máy không đặt trong cùng một tỉnh hay từ nhà máy ra các cảng xuất khẩu/khu vực tiêu thụ nội địa đang có nhu cầu nhiều: Chốt kiểm dịch trên các sông lớn tại các nơi giáp ranh cần bố trí cơ sở xét nghiệm đi kèm trong phạm vi gần nhất để đáp ứng nhu cầu xét nghiệm cho tài công trong vận chuyển liên tỉnh thời gian dài.

Phương án 2: Trường hợp thương nhân đồng ý hỗ trợ cung cấp các bộ kit xét nghiệm nhanh cho các chốt trên sông, khi ghe/sà lan của các thương nhân di chuyển qua, đề nghị nhân viên chịu trách nhiệm trực chốt tiến hành xét nghiệm nhanh và đóng dấu thông hành cho các phương tiện tranh thủ di chuyển tiếp.

Đối với phương án này, Bộ Công Thương đề nghị các cấp lãnh đạo địa phương chỉ đạo linh hoạt: (i) Chỉ yêu cầu giấy xác nhận âm tính với Covid-19 (PCR) khi phương tiện rời bến/bờ (điểm đầu) và suốt qua trình di chuyển trên sông được phép sử dụng giấy xác nhận xét nghiệm nhanh tại các chốt để qua chốt kế tiếp cũng như cập bến/bờ (điểm cuối) của lộ trình; (ii) Gửi nhân sự trực chốt đến tập huấn nhanh tại các cơ quan y tế có chức năng gần nhất để đáp ứng nhu cầu công tác.

Ngoài mở “luồng xanh” trên sôngvận chuyển lúa gạo, Bộ Công thương cũng đề nghị ngành ngân hàng hỗ trợ lãi suất cho các doanh nghiệp thu mua, xuất khẩu gạo. Đồng thời, ngân hàng cho phép doanh nghiệp được thế chấp vay vốn bằng chính sản phẩm sẽ thu mua.

"Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ".

Châu Giang