Sau hơn một thập kỷ triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) về xây dựng nông thôn mới (NTM), những bản làng vùng cao tỉnh Điện Biên đã khoác lên mình diện mạo mới. Đường làng bê tông hóa, điện sáng đến từng bản, trường lớp khang trang, đời sống nhân dân cải thiện từng ngày. Nhưng ở tỉnh miền núi địa hình hiểm trở này, hành trình về đích NTM chưa bao giờ dễ dàng.
Sáu tháng đầu năm 2025, bình quân tiêu chí NTM của toàn tỉnh nhích nhẹ lên 14,74 tiêu chí/xã; số xã đạt chuẩn vẫn là 26, chưa có thêm xã mới. Mục tiêu của năm là nâng lên 30 xã đạt chuẩn (tăng 4 xã), tương đương 27% tổng số xã.
Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, trở ngại lớn nhất hiện nay nằm ở những tiêu chí “cứng” như thu nhập, hạ tầng, môi trường.
“Nhiều xã đã hoàn thành gần hết các tiêu chí nhưng vẫn chưa thể được công nhận đạt chuẩn vì thiếu một vài tiêu chí quan trọng. Đặc biệt, ở vùng cao, việc tiếp cận nguồn lực đầu tư và cải thiện hạ tầng giao thông vẫn rất khó”, vị này chia sẻ.
Trong điều kiện bình thường, việc duy trì tốc độ 3–5 xã đạt chuẩn mỗi năm đã là nỗ lực đáng kể. Năm 2025 lại là năm bản lề, vừa tổng kết giai đoạn 2021–2025, vừa chuẩn bị bước sang giai đoạn mới, nên khối lượng công việc và yêu cầu chất lượng đều tăng cao.
Quyết tâm tăng tốc và giữ vững chất lượng
Trước tình hình đó, UBND tỉnh Điện Biên đã yêu cầu rà soát, phân loại các xã tiềm năng để tập trung nguồn lực hoàn thiện tiêu chí còn thiếu. Mục tiêu không chỉ dừng lại ở việc có thêm xã đạt chuẩn mà còn nâng cao chất lượng tiêu chí ở những xã đã về đích.
Nhiều xã sau khi đạt chuẩn chủ động nâng cấp hạ tầng, mở rộng sản xuất nông nghiệp hàng hóa, chú trọng bảo vệ môi trường và phát triển văn hóa cộng đồng. Tuy nhiên, đến nay, toàn tỉnh vẫn chưa có xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu – một thách thức lớn trong hành trình nâng tầm chất lượng NTM.
Tiêu chí nâng cao thu nhập được xem là khó nhất nhưng quan trọng nhất trong bộ tiêu chí NTM. Điện Biên đã tập trung phát triển nông nghiệp hàng hóa, dựa trên lợi thế cây trồng đặc sản: lúa gạo Điện Biên, mắc ca, cà phê, cây ăn quả; kết hợp các mô hình chăn nuôi đại gia súc.
Nhiều hợp tác xã và tổ hợp tác được thành lập, hỗ trợ nông dân sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Các sản phẩm OCOP như gạo tám thơm, mật ong, tinh bột nghệ… dần khẳng định thương hiệu, mở rộng thị trường.
Bên cạnh sản xuất, tỉnh đẩy mạnh đầu tư hạ tầng nông thôn: đường giao thông, điện lưới, nước sạch, trường học, nhà văn hóa… giúp tỷ lệ người dân được sử dụng nước hợp vệ sinh và điện lưới quốc gia tăng rõ rệt.
Ngành y tế, giáo dục và văn hóa cũng được quan tâm, giáo viên cắm bản, y tế thôn bản, các chương trình truyền thông nâng cao nhận thức đã góp phần cải thiện đời sống người dân vùng cao.
Một điểm sáng trong xây dựng NTM ở Điện Biên là phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa. Các xã như Mường Phăng, Thanh Hưng, Na Ư… đã khai thác lợi thế cảnh quan, lịch sử và bản sắc dân tộc để thu hút du khách, phát triển các mô hình du lịch sinh thái, trải nghiệm.
Theo định hướng, mỗi năm Điện Biên phấn đấu có ít nhất 5 xã đạt chuẩn NTM, đồng thời xuất hiện các xã NTM nâng cao, kiểu mẫu. Tỉnh đặt mục tiêu giảm tỷ lệ xã dưới 10 tiêu chí xuống dưới 10%, tăng thu nhập bình quân khu vực nông thôn lên gấp 1,3–1,5 lần, và nâng tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế lên trên 95%.
Để hiện thực hóa mục tiêu, Điện Biên kiến nghị Trung ương tiếp tục hỗ trợ vốn đầu tư hạ tầng, đặc biệt cho vùng sâu, vùng xa, biên giới; đồng thời kêu gọi doanh nghiệp, tổ chức xã hội và cộng đồng chung tay huy động nguồn lực xã hội hóa.
Xây dựng NTM ở Điện Biên là hành trình lâu dài nhằm nâng cao chất lượng sống, thu hẹp khoảng cách giữa vùng cao và đồng bằng. Dù còn nhiều khó khăn, nhưng với quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân, Điện Biên đang từng bước nâng cao năng lực, củng cố nền tảng, tăng tốc và vững vàng trên con đường xây dựng nông thôn mới thực chất, bền vững.
.svg){kind=icon}
