Chủ tịch Văn phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc Tim Stratford cho biết, ông tin rằng ‘thỏa thuận bước 1’ sẽ có thể ngăn chặn ‘sự đi xuống’ trong cuộc cạnh tranh thương mại này, tuy nhiên Washington sẽ không có đủ lợi thế nhằm buộc Bắc Kinh tái cấu trúc mô hình kinh tế nước này.

Với cuộc bầu cử tổng thống sẽ diễn ra vào năm tới, Tổng thống Trump sẽ rất thích thú khi có thể sử dụng thỏa thuận thương mại nhằm phục vụ cho các tham vọng chính trị của ông ấy, hơn là giải quyết các vấn đề mang tính hệ thống đang khiến giới doanh nghiệp Mỹ lo ngại.

{keywords}
Tổng thống Mỹ Trump và Phó Thủ tường TQ Lưu Hạc

“Tất nhiên, điều này sẽ giúp cho rất nhiều người nông dân và tôi rất vui khi người nông dân hưởng lợi, nhưng đó không phải là điều chúng ta thật sự muốn. Có vẻ như điều này phù hợp với những mục tiêu chính trị của Tổng thống. Nhưng điều này không giải quyết được những vấn đề thương mại mang tính hệ thống, vốn khiến giới doanh nghiệp lo ngại trong một thời gian dài”, tờ SCMP trích lời ông Stratford nói.

Sau khi các nhà đàm phán tương mại của Mỹ và Trung Quốc gặp nhau tại Washington hồi tháng trước, ông Trump cho biết hai bên đã đạt được bước tiến bộ tốt và đang làm tiến hành bàn thảo về ‘thỏa thuận bước 1’. Dự kiến ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ ký kết tại hội nghị APEC tại Chi-lê, nhưng sau đó buộc phải hủy bỏ do những vấn đề phát sinh từ nước chủ nhà.

Theo đó, ‘thỏa thuận bước 1’ sẽ có điều khoản quy định Trung Quốc mua thêm nông sản từ Mỹ, đồng thời ‘quốc gia tỷ dân’ sẽ mở cửa thị trường cho các công ty Mỹ. Ngược lại, Bắc Kinh muốn Washington hủy bỏ các đợt thuế có hiệu lực 15/12 tới, dự kiến sẽ đánh vào máy tính laptop, điện thoại thông minh và đồ chơi.

Cố vấn Nhà Trắng Larry Kudlow trả lời giới truyền thông hôm 1/11 cho biết, hai bên đang có một ‘bước tiến lớn’ nhằm hoàn thành bản thỏa thuận. Tuy nhiên, ông Stratford không có chung sự lạc quan như ông Larry.

{keywords}
Chủ tịch Văn phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc Tim Stratford. Ảnh: Reuters

“Nói thật, rất khó có thể lạc quan từ bây giờ cho tới lúc bầu cử. Tôi nghĩ cuộc bầu cử tổng thống sắp tới sẽ có một số bất định ảnh hưởng tới quá trình. Nếu bạn là Tổng thống Trump, bạn có muốn tiếp tục trừng phạt Trung Quốc, chỉ vì chúng ta không đạt được tiến bộ trong ‘thỏa thuận bước 2’? Nếu như thế, thì điều này sẽ làm suy yếu những kết quả đạt được trong ‘thỏa thuận bước 1’”, ông Stratford nhận định.

Ông Stratford cũng cho rằng hiện đang có rất nhiều cơ hội nhằm giải quyết những vấn đề mấu chốt. “Nếu chúng ta không giải quyết những việc này trong ‘thỏa thuận bước 1’, thì lý do gì khiến chúng ta lạc quan về việc chúng ta sẽ giải quyết nó trong ‘thỏa thuận bước 2’?”.

Ngoài ra, phía Bắc Kinh cũng không có nỗ lực thật sự nào nhằm giải quyết các vấn đề mang tính hệ thống, vốn là mối quan tâm lớn nhất của Washington. “Chừng nào họ có kế hoạch về các tập đoàn Trung Quốc nên có nhiều thị phần tại nước này, tại khu vực của họ và trên toàn cầu, chúng ta biết rằng họ sẽ chào đón chúng ta, nhưng chỉ trong trường hợp có những điều kiện kèm theo”, ông Stratford kết luận.

Tuấn Trần