Những ngày vừa qua, ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đã có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to. Một số nơi có lượng mưa lớn như: Tam Đảo (Vĩnh Phúc) 808mm, Xuân Khánh (Thanh Hóa) 594mm, Phúc Thọ (Hà Nội) 396mm, ... 

Về nguyên nhân mưa lớn, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, rãnh gió mùa (là khu vực hội tụ của hai đới gió mùa: Đông Bắc và Tây Nam) có trục đi qua Bắc Bộ là nguyên nhân trực tiếp gây ra mưa lớn diện rộng ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.

Lực lượng CSGT Công an tỉnh Vĩnh Phúc hỗ trợ người dân. Ảnh CTV 

Đặc biệt, trong ngày 23-24/5, rãnh áp thấp hoạt động mạnh, kết hợp với vùng xoáy thấp trên rãnh áp thấp phát triển đến độ cao 5000m là nguyên nhân gây ra mưa rất to ở Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ.

Đánh giá đợt mưa lớn về mặt khí hậu, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho hay, thông thường trong tháng 5 (tháng chuyển tiếp giữa gió mùa Đông Bắc và gió mùa Tây Nam), dưới tác động của rãnh gió mùa, các tỉnh miền Bắc vẫn thường xuyên xuất hiện các đợt mưa rào và giông. Vì thế những đợt mưa tương tự như đợt mưa từ ngày 21/5 ở Bắc Bộ không phải xảy ra lần đầu tiên.

Tuy nhiên, đợt mưa diện rộng lần này có cường độ lớn, tổng lượng mưa phổ biến từ 100-250mm, một số nơi như Vĩnh Phúc xuất hiện lượng mưa kỉ lục; tại Tam Đảo lượng mưa 4 ngày lên tới 808mm, đây là lượng mưa cao nhất trong tháng 5 từ trước tới giờ.

Trong ngày 23-24/5, tại khu vực Tây Bắc, Việt Bắc và một số nơi ở vùng đồng bằng Bắc Bộ (trong đó có thủ đô Hà Nội) đã có mưa rất lớn lượng mưa phổ biến từ 250-300mm. Tổng lượng mưa 2 ngày một số nơi đã vượt so với lượng mưa tháng trung bình nhiều năm từ 30-50%.

Trong ngày 23/5 tại khu vực Tam Đảo (Vĩnh Phúc) có mưa to với lượng mưa đo được là 464mm/ngày. Đây là lượng mưa ngày lớn nhất ghi nhận tại Tam Đảo từ năm 1962 tới nay, lượng mưa ngày kỷ lục trước đó là 379mm/ngày ghi nhận vào ngày 25/8/2003. Qua đó có thể thấy đây là một đợt mưa lớn ít gặp.

Trong quá khứ, đợt mưa lớn gần nhất trong tháng 5 có cường độ tương tự ở Bắc Bộ xảy ra vào ngày 23-26/5/2016. Điều này có thể là một dấu hiệu cho thấy năm nay có khả năng sẽ là một năm có nhiều thiên tai bất thường ở nước ta.

Ngoài ra, hiện tượng La Nina được dự báo tiếp tục duy trì trong những tháng tới và chi phối mạnh đến diễn biến thiên tai trong năm 2022. Mặc dù không thể khẳng định chắc chắn La Nina sẽ gây ra thiên tai cụ thể thế nào nhưng theo phân tích thống kê, những năm La Nina thường có mưa lũ nhiều và phức tạp ở khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Trung tâm khí tượng dự báo, từ chiều tối 26 đến đêm 28/5 mưa ở Bắc Bộ có khả năng tăng trở lại, tập trung ở khu vực Tây Bắc, Việt Bắc, miền đông Nam Bộ. Lượng mưa phổ biến 20-50mm/ngày. Hai ngày 29-30/5 chủ yếu là mưa giông xảy ra vào buổi chiều tối ở các khu vực kể trên.

Do mưa lớn đã kéo dài nhiều ngày, trong những ngày tới, mưa giông và mưa lớn cục bộ liên tục xảy ra rải rác ở vùng núi và trung du Bắc Bộ. Do vậy cần đề phòng khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh trong mưa giông; nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại các tỉnh vùng núi Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và ngập úng tại các khu vực trũng, thấp.

Từ nay đến cuối năm 2022, lượng mưa tại Bắc Bộ có xu hướng cao hơn TBNN từ tháng 7-9/2022. Trái lại, tại khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ lượng mưa có xu hướng thiếu hụt so với TBNN từ tháng 6-9/2022. Từ khoảng tháng 10-11/2022, khu vực ven biển Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ lượng mưa có xu hướng gia tăng. Cảnh báo nguy cơ xảy ra mưa, lũ dồn dập tại các tỉnh miền Trung trong tháng 10-11/2022.

Theo báo cáo của Văn phòng thường trực BCĐ quốc gia về phòng chống thiên tai, từ ngày 21-25/5, mưa lũ tại miền Bắc đã khiến 6 người chết, 6 người bị thương; 307 nhà hư hỏng, di dời khẩn cấp; 26.508ha lúa, hoa màu bị ngập; 552ha thủy sản thiệt hại; 27 con gia súc, 6.871 con gia cầm bị chết…

Hương Quỳnh

Ngập mênh mông từ ngõ ra đường sau mưa lớn ở Hà NộiSau cơn mưa lớn sáng 24/5, nhiều đoạn thuộc tuyến đường Cổ Linh (Long Biên, Hà Nội) bị ngập sâu. Công nhân công ty thoát nước phải đứng túc trực xử lý điểm ngập úng.