Thống kê của EVN cho thấy, nếu như năm 2019 có khoảng 5.000MW điện mặt trời nối lưới thì đến đến năm 2020 đã có thêm gần 5.000 MW điện mặt trời nối lưới và khoảng 7.000-8.000 MW điện mặt trời mái nhà và trên 600 MW điện gió được đưa vào vận hành. Theo kế hoạch, năm 2020, sẽ huy động hơn 10 tỷ kWh điện năng lượng tái tạo, nhưng thực tế đã khai thác lên đến 12 tỷ kWh.

{keywords}
Tại buổi cung cấp thông tin về tình hình cung cấp điện năm 2021 và giai đoạn 2021-2025 mới đây, EVN cho biết, nguồn năng lượng tái tạo cao, tập trung ở một số địa phương đang gây khó khăn trong vận hành hệ thống điện.

Cho đến nay, tổng công suất lắp đặt nguồn điện toàn hệ thống đạt gần 70.000 MW. Trong đó, riêng điện mặt trời tính đến tháng 4/2021 đã đạt 18.783 MW (9.583 MW điện mặt trời áp mái và khoảng 9.200 MW điện mặt trời trang trại). Và từ nay đến cuối năm 2021, sẽ có thêm khoảng 4.000-5.000MW điện gió được đưa vào vận hành theo kế hoạch nhà đầu tư đã đăng ký. Dự kiến năm 2021, sản lượng điện huy động từ NLTT đạt khoảng 32 tỷ kWh.

Đáng chú ý, các nguồn NLTT nối lưới tập trung cục bộ ở một số khu vực, dẫn đến khó khăn trong vận hành hệ thống điện. Thống kê của Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia, trong 4 tháng đầu năm 2021, do ưu tiên huy động nguồn NLTT mà các nhà máy nhiệt điện đã phải khởi động tổ máy đến hơn 334 lần. Con số này vào năm 2020 là 192 lần. Với một dự án điện than, khí, dầu, mỗi lần tắt máy và khởi động lại như vậy chi phí lên tới cả chục tỷ đồng, chưa kể gây nguy cơ hỏng hóc, giảm tuổi thọ máy. Trên thực tế đã có sự cố tổ máy tai nhà máy Phú Mỹ 2.2; nhà máy Bà Rịa...

Từ thực tế vận hành, EVN cũng đã xây dựng các giải pháp, báo cáo cơ quan chức năng trong đó đề nghị rà soát cập nhật, hiệu chỉnh các thông tư, quy trình để phù hợp với điều kiện vận hành hệ thống điện có tỷ trọng NLTT cao, đặc biệt với tỷ lệ thâm nhập lớn điện mặt trời mái nhà ở lưới phân phối, sớm ban hành cơ chế đối với điện mặt trời mái nhà, trong đó khuyến khích tăng lượng công suất tự dùng cũng như đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật.

EVN cũng báo cáo Bộ Công Thương/Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cơ chế đấu giá/đấu thầu các dự án điện gió, mặt trời – bổ sung Quy hoạch theo kế hoạch thực hiện 3-5 năm với qui mô phù hợp tại từng thời điểm, từng khu vực trong tương lai, tránh tình trạng quá tải lưới điện và thừa nguồn. Đồng thời đề xuất về cơ chế đầu tư xây dựng hệ thống pin tích trữ (BESS); cơ chế dịch vụ phụ trợ trong Hệ thống điện để khuyến khích các đơn vị phát điện tham gia. 

Tuấn Kiệt