Tờ mờ sáng, trong khu nhà cạnh đầm nuôi tôm ở xã Lịch Hội Thượng (TP Cần Thơ), Nguyễn Tiến Đạt (27 tuổi) đã bắt đầu ngày mới bằng việc thu hoạch nấm mối đen để kịp giao cho khách. 

Kết thúc khâu hái nấm, anh mở điện thoại kiểm tra các thông số môi trường, điều chỉnh hệ thống làm mát, phun sương nhằm duy trì nhiệt độ từ 25-28 độ C, độ ẩm luôn trên 85%.

Công việc này gắn bó với Đạt từ đầu năm 2024, khi anh chính thức vận hành mô hình trồng nấm mối đen ứng dụng công nghệ cao sau thời gian dài thử nghiệm.

W-trồng nấm 6.JPG.jpg
Gác 3 bằng đại học, 9X miền Tây về quê trồng nấm công nghệ cao

Tốt nghiệp ngành công nghệ kỹ thuật điều khiển và tự động hóa (Trường Đại học Kỹ thuật – Công nghệ Cần Thơ) đúng thời điểm dịch Covid-19 bùng phát năm 2020, Đạt tiếp tục theo học thêm 2 chuyên ngành quản trị kinh doanh (Trường Đại học Kinh tế TPHCM) và nông nghiệp công nghệ cao (Trường Đại học Văn Lang). Ra trường, anh từng làm việc cho một công ty thuốc bảo vệ thực vật tại quê nhà.

Tuy nhiên, những trải nghiệm thực tế ở vùng đất chịu ảnh hưởng nặng của biến đổi khí hậu, đất nhiễm mặn, nhiễm phèn khiến Đạt trăn trở.

“Canh tác theo cách truyền thống ngày càng bấp bênh. Tôi muốn ứng dụng kiến thức đã học để xây dựng mô hình mới, ít phụ thuộc thời tiết, tạo giá trị bền vững ngay tại quê hương”, anh chia sẻ.

W-trồng nấm 5.JPG.jpg
Mô hình trồng nấm rộng 100m2 của Đạt cho thu hoạch 8-10kg mỗi ngày

Đầu năm 2024, Đạt quyết định thử nghiệm trồng nấm mối đen trên diện tích 10m2 với khoảng 500 phôi. Do kỹ thuật chưa hoàn thiện, mỗi phôi chỉ cho sản lượng dưới 100 gram, thấp hơn mức chuẩn 150-200 gram/phôi. 

Không nản chí, anh liên tục điều chỉnh quy trình, rút ngắn thời gian thu hoạch từ 6 tháng xuống còn 4 tháng nhằm giảm chi phí, đồng thời loại bỏ sớm các phôi bị mốc xanh để tránh lây lan dịch bệnh.

Được gia đình hỗ trợ vốn ban đầu, Đạt cải tạo các nhà kho cũ làm nơi sản xuất. Khu trồng nấm công nghệ cao ban đầu rộng 30m2, sau đó mở rộng lên 100m2 với 2 khu riêng biệt. Phần lớn nguồn vốn được đầu tư cho hệ thống giàn tưới tự động và thiết bị giám sát môi trường bằng cảm biến IoT (thiết bị cảm biến thông minh - PV).

Thông qua điện thoại thông minh, Đạt có thể theo dõi và điều chỉnh đồng thời các yếu tố như nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, nồng độ CO2 theo thời gian thực. “Cứ khoảng 5 phút, hệ thống lại cập nhật dữ liệu 1 lần. Nhờ đó, tôi kiểm soát môi trường trồng nấm chính xác hơn”, anh nói.

Theo chủ cơ sở, điểm khác biệt lớn nhất so với trồng nấm truyền thống là tính chủ động và ổn định. Môi trường nuôi trồng luôn được kiểm soát chặt chẽ, giúp giảm rủi ro dịch bệnh, nấm phát triển đồng đều, năng suất cao hơn 30-40%.

Hiện cơ sở của Đạt duy trì khoảng 10.000 phôi nấm, cho sản lượng 8-10kg mỗi ngày. Với giá bán từ 300.000-350.000 đồng/kg, mô hình mang lại doanh thu vài chục triệu đồng mỗi tháng.

W-trồng nấm 3.JPG.jpg
Nấm sau khi thu hoạch được nhân công sơ chế, giao cho khách hàng

Không dừng lại ở nấm tươi, Đạt còn đầu tư máy sấy thăng hoa để chế biến nấm khô. Quá trình sấy kéo dài khoảng 30 giờ, giúp giữ nguyên hình dáng và giá trị dinh dưỡng. Trung bình, 10kg nấm tươi cho ra 1kg nấm khô, được bán với giá 3,6 triệu đồng/kg.

Hiện 2 dòng sản phẩm nấm mối đen tươi và nấm mối đen sấy của cơ sở đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao, được tiêu thụ tại các nhà hàng, chợ và trên các nền tảng thương mại điện tử.

Theo Đạt, nông nghiệp ngày nay không còn là “làm nông theo cách cũ” mà đòi hỏi tri thức, công nghệ và tư duy kinh doanh. 

“Người trẻ nếu thật sự đam mê, dám bắt đầu từ nhỏ, biết tận dụng khoa học kỹ thuật và kiên trì học hỏi thì hoàn toàn có thể thành công. Đừng sợ quay về quê, bởi nông thôn đang là nơi có nhiều cơ hội nhất cho nông nghiệp hiện đại và khởi nghiệp bền vững”, anh bày tỏ.

W-trồng nấm 4.JPG.jpg
Sau khoảng 30 giờ sấy, nấm vẫn giữ được hình dạng, chất lượng

Đánh giá về mô hình này, ông Từ Hải Long – cán bộ Phòng Kinh tế xã Lịch Hội Thượng cho biết, mô hình trồng nấm mối đen của Nguyễn Tiến Đạt được nghiên cứu, thử nghiệm bài bản và đang mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt.

“Địa phương đang phối hợp với các đơn vị phân phối để hỗ trợ đầu ra, đồng thời tạo điều kiện cho đoàn viên, thanh niên tiếp cận kỹ thuật nuôi trồng. Bản thân Đạt cũng rất nhiệt tình chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn cho những bạn trẻ muốn khởi nghiệp theo hướng nông nghiệp công nghệ cao”, ông Long thông tin.