Từ 25/7, Cảng HKQT Nội Bài tiếp tục thử nghiệm khai thác thực tế mô hình A-CDM lần 2 sau khi có văn bản chấp thuận của Cục Hàng không Việt Nam.                             

Tại các sân bay có sản lượng vận chuyển lớn như Nội Bài hay Tân Sơn Nhất, quy trình hiện tại chưa tối ưu hiệu quả khai thác do nhiều nguyên nhân như thông tin chưa thông suốt giữa các đơn vị, mỗi đơn vị thực hiện các quy trình riêng rẽ nên chưa tối ưu hóa tài nguyên.

Các sân bay vẫn khai thác theo nguyên tắc “đến trước, phục vụ trước” dẫn đến nhiều trường hợp xáo trộn thứ tự khởi hành; nhiều tàu bay phải xếp hàng chờ đến lượt cất cánh, khó có thể kiểm soát được thời gian lăn.

Tình trạng này dẫn đến giữa hãng hàng không, đơn vị phục vụ mặt đất, cảng hàng không, đơn vị quản lý bay chưa có phương án tối ưu để chia sẻ thông tin về quá trình tàu bay quay đầu cũng như trạng thái hoãn chuyến theo thời gian thực…

Trước thực trạng này, ngày 26/3 vừa qua, cảng HKQT Nội Bài chính thức thử nghiệm khai thác thực tế mô hình A-CDM. 

 Giao diện NoiBai A-CDM tại màn hình cong tiện lợi cho việc theo dõi khai thác thông tin (Ảnh: N.Huyền) 

A-CDM là Quy trình phối hợp giữa các đơn vị để ra quyết định tại cảng hàng không, sân bay. Với một nền tảng phần mềm dùng chung các đơn vị gồm: Cảng hàng không, với hãng hàng không, đơn vị phục vụ mặt đất, đơn vị quản lý hoạt động bay… đã phối hợp, chia sẻ thông tin, dữ liệu kịp thời phục vụ công tác ra quyết định tại cảng hàng không, sân bay.

Theo đó, khi triển khai A-CDM sẽ giúp tối ưu hóa việc sử dụng cơ sở hạ tầng sân bay; cải thiện các chỉ số liên quan đến khai thác đúng giờ, giảm thiểu các kế hoạch phân bổ vị trí đỗ, quầy check-in, gate; tối ưu thời gian quay đầu của tàu bay; cải thiện khả năng dự báo tình huống và tiết kiệm thời gian bay; giảm thiểu tắc nghẽn trên đường lăn, sân đỗ; tối ưu thứ tự khởi hành; tiết kiệm nhiên liệu, nâng cao hiệu quả vận chuyển…

Đối với hành khách, khi bay qua các Cảng hàng không có hệ thống A-CDM sẽ được trải nghiệm những chuyến bay có tỷ lệ đúng giờ cao, hạn chế những tình huống bay vòng để chờ hạ cánh, giảm thiểu các tình huống tàu bay dừng chờ lâu trên đường băng, đồng thời công tác phục vụ hành lý, hàng hóa của chuyến bay sẽ được phục vụ tốt hơn,… 

Nguyên nhân là do các chuyến bay được lập kế hoạch tốt, có thông tin rõ ràng, được tối ưu hóa các khâu trong quá trình khai thác nhờ A-CDM. 

Chẳng hạn như tình huống thời tiết không thuận lợi hoặc sân bay đến đang quá tải, tàu bay sẽ phải bay vòng chờ mà không thể đáp xuống ngay. Nếu rơi vào tình huống này, nếu sân bay áp dụng A-CDM sẽ tính toán điều chỉnh lại giờ cất cánh phù hợp. Lúc này, khách chỉ phải chờ tại nhà ga và khởi hành theo thời gian mới. Như vậy, vừa tiết kiệm nhiên liệu cho hãng, hành khách cũng không còn phải căng thẳng khi máy bay vòng chờ nhiều giờ trên không trung. 

Tiếp tục thử nghiệm trên tất cả các chuyến bay

Theo Cảng HKQT Nội Bài sau lần thử nghiệm thứ nhất (từ 26/3 đến 30/4) với hơn 3 ngàn lượt chuyến bay trong khung giờ áp dụng A-CDM cất hạ cánh an toàn, Cục Hàng không Việt Nam đã chấp thuận tiếp tục triển khai thử nghiệm khai thác thực tế mô hình A-CDM lần 2 kéo dài trong 3 tháng (từ 25/7 - 31/10/2023). 

Đại diện Cảng cho biết thời gian thử nghiệm lần 2 sẽ chia làm 2 giai đoạn được áp dụng cho tất cả các chuyến bay nội địa và quốc tế đi/đến qua cảng. 

Hành khách sẽ không phải bay vòng chờ trên không 

Giai đoạn 1 áp dụng A-CDM liên tục 8 tiếng mỗi ngày, tính từ 8h-16h từ ngày 25/7 – 31/8. 

Giai đoạn 2 áp dụng A-CDM liên tục 12 tiếng mỗi ngày, tính từ 8h – 20h từ ngày 1/9 – 31/10/2023. 

Về quy trình A-CDM, trong đợt thử nghiệm khai thác thực tế lần 2, để tăng hiệu quả của hệ thống, đòi hỏi mọi mắt xích tham gia phải tuân thủ nghiêm 16 cột mốc quan trọng.

Theo đó, mỗi đơn vị tham gia cần xây dựng, triển khai quy trình tác nghiệp của nội bộ đến mọi cá nhân, bộ phận liên quan. Cụ thể, thống nhất thời gian gửi kế hoạch bay: Các hãng hàng không gửi kế hoạch bay đến cảng trước 10 giờ sáng hàng ngày, nếu thay đổi, gửi lại trước 18 giờ cùng ngày.

Thời gian xác định chuyến bay chậm muộn được thống nhất siết chặt, muộn từ 15 phút đến dưới 60 phút, hãng hàng không phải gửi điện thông báo chuyến bay “delay”. Nếu muộn trên 60 phút, hãng hàng không phải ban hành kế hoạch bay mới. 

Trong đợt đầu triển khai, mô hình A-CDM tại Cảng HKQT Nội Bài đã được áp dụng trong nhiều tình huống và điều kiện khai thác thực tế khác nhau cho thấy chỉ số thời gian lăn của tàu bay được ghi nhận giảm so với trung bình năm 2022. 

Theo tính toán thời gian lăn ra (taxi out) để cất cánh của tàu bay trong khung giờ thử nghiệm tại cảng đạt 13 phút, giảm 3 phút so với trung bình năm 2022 trước khi thử nghiệm.

Thời gian lăn vào (taxi-in) của tàu bay tính từ thời điểm tàu bay hạ cánh thực tế trên đường băng và lăn vào vị trí đỗ trung bình trong khung giờ thử nghiệm đạt 7 phút, giảm 1 phút so với trung bình trước khi thử nghiệm.

Việc giảm thời gian lăn của tàu bay sẽ giúp giảm thời gian chiếm dụng đường lăn và tối ưu hóa sử dụng hạ tầng tại Cảng hàng không, đồng thời giảm chi phí cho các hãng hàng không. 

Theo tính toán sơ bộ của các hãng hàng không nội địa, mỗi phút tiết kiệm thời gian lăn sẽ tương ứng với số nhiên liệu tiết kiệm được và quy đổi chi phí như sau:

Với loại tàu bay A350 tiết kiệm được 25kg nhiên liệu/1 phút tương đương khoảng 127$ cho mỗi phút giảm thời gian lăn.

Với loại tàu bay B787 tiết kiệm được 20kg nhiên liệu/1 phút, tương đương khoảng 122$ cho mỗi phút giảm thời gian lăn.

Với loại tàu bay A321 tiết kiệm được 13,5kg nhiên liệu/1 phút, tương đương khoảng 68$ cho mỗi phút giảm thời gian lăn.

Với loại tàu bay ATR72 tiết kiệm được 13,5kg nhiên liệu/1 phút, tương đương khoảng 19$ cho mỗi phút giảm thời gian lăn.

Đặc biệt, với việc áp dụng A-CDM, hành khách sẽ có những trải nghiệm tốt hơn, do tàu bay giảm thời gian lăn, thời gian dừng chờ…, đồng thời công tác phục vụ hành lý, hàng hóa của chuyến bay sẽ được phục vụ tốt hơn do các chuyến bay được lập kế hoạch tốt, có thông tin rõ ràng, được tối ưu hóa các khâu trong quá trình khai thác nhờ A-CDM.