- Chỉ riêng năm 2014, hơn 20 tỷ USD hàng hóa TQ lọt vào lãnh thổ VN không qua ghi nhận của các cơ quan chức năng VN, tức không hề chịu thuế, không phải qua hàng rào kỹ thuật của VN, tha hồ tung hoành, cạnh tranh không công bằng với hàng hóa - ĐB Mai Hữu Tín cảnh báo.

ĐB Mai Hữu Tín là ĐBQH duy nhất đề cập sâu thương mại VN và TQ tại ngày thảo luận kinh tế - xã hội hôm nay.

Ông dẫn số liệu của Tổng cục Thống kê VN trong các năm gần đây cho thấy thâm hụt thương mại của VN với TQ ngày càng tăng. Từ 12,4 tỷ USD năm 2010 lên 16,3 tỷ USD năm 2012 và lên 29 tỷ USD năm 2014. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu với TQ đã tăng từ 28 tỷ USD năm 2010 lên gần 59 tỷ năm 2014, chiếm khoảng 20% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của VN.

Theo ông Tín, năm 2014 xuất khẩu của VN vào TQ đạt 14,9 tỷ USD, chỉ chiếm khoảng 10% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của VN trong năm. Nhưng nhập khẩu của VN từ TQ là 43,8 tỷ USD chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch nhập khẩu.

Chênh lệnh bất lợi cho VN

Đề cập việc mất cân đối rất lớn trong giao dịch với TQ, ĐB cho rằng, đây là vấn đề lớn hơn, nguy hiểm hơn với nền kinh tế VN phát sinh từ chênh lệch số liệu xuất nhập theo công bố của Tổng tục Thống kê 2 nước. Các số liệu này luôn chênh lệch từ trước tới nay theo khuynh hướng ngày càng bất lợi cho VN.

ĐB Tín phân tích, chỉ lấy nguyên số liệu năm 2014, theo Tổng cục Thống kê TQ thì TQ nhập khẩu từ VN 19,9 tỷ USD, cao hơn trên 30% so với con số công bố của Tổng cục Thống kê VN. TQ lại xuất khẩu vào VN 63,7 tỷ USD, cao hơn đến 45% so với con số của Tổng cục Thống kê VN. Có nghĩa riêng 2014 thâm hụt thương mại của VN với TQ là 43,8 tỷ USD, cao hơn với con số 28,9 tỷ mà VN công bố.

"Một khoản chênh lệch gần 15 tỷ USD và cũng có nghĩa nhập khẩu từ TQ chiếm 38% tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của VN chứ không phải 30% theo công bố của ta" - ĐB chỉ ra.

XEM ĐB MAI HỮU TÍN PHÂN TÍCH BẤT LỢI THƯƠNG MẠI CỦA VN VỚI TQ:

Play

ĐB tỉnh Bình Dương chỉ ra, việc khác biệt con số thống kê của các nước là việc bình thường do nhiều lý do, bao gồm khác biệt về trị giá, chi phí vận chuyển và bảo hiểm... Theo Tổng cục Thống kê VN, chi phí vận chuyển và bảo hiểm chiếm khoảng 6,6% tổng kim ngạch XNK. Với 2 nước láng giềng có chung biên giới rất dài như VN và TQ thì chi phí vận chuyển và bảo hiểm thực tế không thể lớn hơn tỷ lệ 6,6% này được.

Nếu VN ghi nhận 14,9 tỷ USD xuất khẩu cho TQ thì con số TQ ghi nhận nên vào khoảng 15,9 tỷ USD. Thế nhưng con số TQ ghi nhận là 19,9 tỷ USD, cao hơn khoảng 4 tỷ USD. Giữa 2 nước còn có hoạt động xuất nhập tiểu ngạch ở biên giới không được ghi nhận đầy đủ và chắc chắn chiếm 1 phần trong khác biệt 4 tỷ USD này, phần còn lại là gì?

Theo ĐB, chỉ có thể giải thích là phần lớn con số này đến từ hàng hóa VN xuất lậu sang TQ.

"Tại sao lại có xuất khẩu lậu trong khi chúng ta hết sức khuyến khích xuất khẩu. Hầu hết mặt hàng chịu thuế xuất khẩu bằng 0 và nhà xuất khẩu được hoàn thuế giá trị gia tăng. Lời giải thích hợp lý kế tiếp chỉ có thể là các mặt hàng VN cấm xuất khẩu hoặc các mặt hàng xuất khẩu phải chịu thuế. Đó là tài nguyên khoáng sản của VN" - ông chỉ ra.

Nhập siêu khổng lồ

ĐB phân tích, giá trị nhập khẩu từ TQ mà VN ghi nhận do đã bao gồm chi phí vận chuyển và bảo hiểm lẽ ra phải cao hơn giá trị mà TQ ghi nhận. Nhưng số liệu của VN lại thấp hơn của TQ đến khoảng 20 tỷ USD chỉ trong năm 2014.

"Một con số khổng lồ. Nói rõ hơn chỉ riêng trong năm 2014, chúng ta có con số hơn 20 tỷ USD hàng hóa TQ lọt vào lãnh thổ VN không qua ghi nhận của các cơ quan chức năng VN, tức không hề chịu thuế, không phải qua hàng rào kỹ thuật của VN và tha hồ tung hoành, cạnh tranh không công bằng với các hàng hóa của các nguồn khác, nhất là của các DN VN sản xuất tại VN" - ông nói.

ĐB Tín khẳng định hàng nào được nhập lậu chắc chắn là các mặt hàng VN cần hạn chế nhập lậu và có thuế cao như hàng tiêu dùng, mỹ phẩm, bánh kẹo... 

Kinh tế ngầm

"Ngoài việc gây khó khăn thiệt hại cho nền kinh tế VN thì số liệu nhập khẩu khổng lồ này chắc chắn cũng gây áp lực lớn lên tỷ giá đồng tiền VN mà chúng ta đang hết sức cố gắng giữ ổn định" - ĐB Tín cảnh báo.

Ông cũng cho rằng, việc VN dùng số liệu chính thức của mình để cho rằng cơ cấu hàng hóa thay đổi theo hướng tích cực, giảm tỷ trọng của nhóm mặt hàng cần kiểm soát và cần hạn chế nhập khẩu là không chính xác.

"Tôi không cho rằng chúng ta có thể tin tưởng tuyệt đối vào số liệu của Tổng cục Thống kê TQ nhưng rõ ràng ở mặt nào đó họ đã tính giùm dùng ta giá trị phần kinh tế ngầm với họ. Chúng ta không thể không tính đến giá trị của phần ngầm này khi thiết kế các chính sách của ta.

Một nền kinh tế quốc gia dù mở hay hội nhập đến mức nào vẫn cần 1 áo giáp bảo vệ hiệu quả và vững chắc, bảo đảm việc cạnh tranh công bằng giữa mọi DN và bảo vệ được người tiêu dùng của quốc gia. Có vẻ như với VN chiếc áo giáp này đang rách, nếu không nói là rách càng lúc càng nhiều trong giao dịch thương mại với TQ" - ĐB Tín nêu.

X.Linh - C.Hoàng - H.Nhì - M.Thăng - Đ.Yên