Bộ mặt nông thôn Việt Nam những năm gần đây đã thay đổi mạnh mẽ khi nhiều địa phương chủ động triển khai các hoạt động cải tạo cảnh quan, hướng đến không gian sống xanh, sạch và hài hòa với thiên nhiên. Từ những con đường rợp bóng cây, các vườn nhà được chỉnh trang đến thói quen không vứt rác bừa bãi, người dân đã cùng nhau tạo nên diện mạo mới cho vùng quê. Đây là kết quả của sự hưởng ứng rộng rãi phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” cùng nhiều hoạt động vận động, truyền thông sâu rộng từ cấp cơ sở.
Báo cáo Tổng kết Chương trình tăng cường bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 cho biết, hầu hết địa phương trên cả nước đã ban hành kế hoạch hưởng ứng các phong trào xây dựng nông thôn mới, tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng. Nhiều nơi tận dụng các hoạt động lễ hội, chợ phiên, hay những buổi tuyên truyền lưu động bằng tiếng dân tộc để đưa thông điệp về bảo vệ cảnh quan vào đời sống. Tại Nghệ An, các cuộc thi “Xây dựng và bảo vệ cảnh quan môi trường xanh – sạch – đẹp” hay “Xã nông thôn mới đẹp; thôn, bản nông thôn mới đẹp” đã trở thành điểm nhấn, giúp người dân nhận thức rõ hơn vai trò của mình trong việc giữ gìn không gian sống.
Ở nhiều vùng quê, sự thay đổi đến từ những điều rất gần gũi. Người dân chủ động cải tạo đường làng, ngõ xóm, chỉnh trang vườn tược, hàng rào và trồng cây xanh nơi công cộng. Khi thói quen xả rác bừa bãi dần được loại bỏ, môi trường sống trở nên trong lành hơn và cũng là nền tảng để phát triển du lịch cộng đồng hoặc du lịch sinh thái gắn với văn hóa bản địa.
Nhiều phong trào sáng tạo của thanh niên và cộng đồng đã góp phần làm nên diện mạo mới cho nông thôn. Các mô hình “Đường hoa thanh niên”, “Con đường bích họa”, “Cột điện nở hoa” ở Hà Trung (Thanh Hóa) tạo nên điểm nhấn trực quan sinh động; trong khi phong trào “Ngày thứ Bảy tình nguyện”, “Ngày Chủ nhật xanh” tại Châu Thành (Sóc Trăng cũ) giúp lan tỏa tinh thần trách nhiệm với môi trường.
Tại Đồng bằng sông Cửu Long và Đông Nam Bộ, nhiều mô hình cải tạo cảnh quan được triển khai linh hoạt, phù hợp điều kiện từng địa phương. Mô hình biến hồ nước đọng ô nhiễm thành cảnh quan du lịch sinh thái ở Xuân Lộc (Đồng Nai) cho thấy sức mạnh của việc tái thiết không gian sống. Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu cũ) lại ghi dấu với các hoạt động “Đổi rác thải nhựa lấy quà”, “Ngày Chủ nhật xanh” hay sáng kiến “Du lịch giảm nhựa” tại các cơ sở dịch vụ. Những mô hình này không chỉ cải thiện môi trường mà còn giúp nâng cao nhận thức của người dân và doanh nghiệp về trách nhiệm cộng đồng.
Nhiều địa phương đã chỉ đạo các xã xây dựng mô hình “Khu dân cư kiểu mẫu”, hình thành những khu vực nổi bật về cảnh quan đường làng với các tuyến đường “sáng – xanh – sạch – đẹp”. Hậu Giang (cũ), Trà Vinh (cũ), Hà Tĩnh, Nam Định (cũ) hay Đồng Nai là những địa phương có tỷ lệ các tuyến đường trồng cây xanh, hoa đạt trên 50%. Nhiều tuyến đê trồng cây, hoa kiểu mẫu ở Thanh Liêm (Hà Nam cũ), Nam Trực và Mỹ Lộc (Nam Định cũ) đã trở thành biểu tượng của nỗ lực cộng đồng…
Dù đạt được nhiều kết quả tích cực, thực tế vẫn còn một bộ phận người dân chưa thực sự quan tâm đến xây dựng và bảo vệ cảnh quan môi trường. Điều này cho thấy công tác tuyên truyền vẫn cần được đẩy mạnh hơn nữa, nhằm khuyến khích cộng đồng chủ động tham gia và duy trì các mô hình đã có. Việc hỗ trợ kỹ thuật, vật liệu và kinh phí để mở rộng các mô hình đường hoa, hàng rào xanh cũng là giải pháp cần thiết. Bên cạnh đó, việc tổ chức các cuộc thi, biểu dương điển hình tiên tiến sẽ góp phần khích lệ tinh thần thi đua trong cộng đồng.
.svg){kind=icon}
