Trong thời điểm hiện đại, đây là một vấn đề gây tranh cãi vì đối với nhiều người, ngày bầu cử nên được tùy ý điều chỉnh sao cho phù hợp với điều kiện của từng năm bầu tổng thống tại Mỹ. Song nếu ngược dòng lịch sử đến những năm đầu thế kỷ 19, việc cố định ngày, tháng bầu cử tổng thống mang lại rất nhiều ý nghĩa.
Tại sao lại là tháng 11?
Trước những năm 1840, ngày cử tri Mỹ đi bỏ phiếu bầu tổng thống thường do lãnh đạo từng tiểu bang ấn định. Tuy nhiên, những ngày bỏ phiếu ở mỗi bang dù có sự khác nhau, thì đều rơi vào đúng tháng 11. Theo trang tin ThoughtCo, lý giải cho điều này cũng rất đơn giản: Theo luật liên bang năm 1792 tại Mỹ, các đại cử tri của từng bang sẽ phải tổ chức nhóm họp riêng vào ngày thứ Tư đầu tiên của tháng 12.
 |
| Bầu cử tổng thống tại Mỹ. Ảnh: AP |
Cũng theo luật này, các cuộc bầu cử cấp bang, để chọn cử tri đoàn chính thức cho việc bầu tổng thống và phó tổng thống, phải được tổ chức trong vòng 34 ngày trước thời điểm trên. Do vậy, tháng 11 là phù hợp và lý tưởng nhất.
Thời điểm này còn đáp ứng cả về mặt “thiên thời và địa lợi” đối với một xã hội thuần nông như nước Mỹ thời kỳ đầu. Tháng 11 là thời điểm kết thúc các vụ thu hoạch, và cũng chưa phải thời điểm khắc nghiệt nhất của mùa đông, nên đây cũng là lúc người dân nước này có thể thoải mái đến phòng bỏ phiếu.
Trong những thập kỷ đầu của thế kỷ 19, việc tổ chức bầu cử tổng thống vào các ngày khác nhau ở những tiểu bang khác nhau không phải là mối bận tâm lớn.
Do những hạn chế về các phương tiện đi lại và truyền tải thông tin, người dân ở bang này gần như không thể biết được kết quả bầu ở bang kia. Và phải mất tới vài ngày hoặc thậm chí vài tuần, kết quả bầu cử cuối cùng trên toàn nước Mỹ mới có thế được công bố chính thức.
Bước ngoặt từ đường sắt và điện báo
Từ những năm 1840 trở đi, mọi thứ đã thay đổi. Với việc xây dựng các tuyến đường sắt trên khắp nước Mỹ, việc vận chuyển thư từ và báo chí đã trở nên nhanh chóng và thuận tiện hơn nhiều.
Song, điều thực sự mang lại những thay đổi sâu sắc đối với xã hội nước Mỹ ở thời điểm đó chính là sự xuất hiện của điện báo. Với việc mọi tin tức giờ đây có được thể truyền tải qua lại giữa các thành phố, và các tiểu bang trong vài phút, nên rõ ràng, kết quả bầu cử được công bố sớm ở bang này có thể ảnh hưởng đến quá trình bỏ phiếu vẫn đang diễn ra ở bang khác.
Ngày bỏ phiếu được ấn định
Một vấn đề khác cũng nảy sinh khi điều kiện giao thông tại Mỹ đã được cải thiện đáng kể. Đó là việc một số cử tri dù đã bỏ phiếu ở bang của mình, nhưng vẫn đến bang khác để tiếp tục bỏ phiếu. Trong thời kỳ mà các đảng chính trị rất dễ thực hiện các hành vi gian lận phiếu bầu, đây là một vấn đề rất đáng quan tâm.
Vì thế, năm 1845, Quốc hội Mỹ đã thông qua đạo luật quy định rằng ngày lựa chọn cử tri đoàn để bầu tổng thống sẽ là ngày thứ Ba sau ngày thứ Hai đầu tiên của tháng 11, và cứ 4 năm lại diễn ra một lần. Theo ThoughtCo, việc lựa chọn thời điểm trên vừa phù hợp với khung thời gian được quy định bởi luật năm 1792, vừa đảm bảo thời điểm bầu cử sẽ không bao giờ rơi đúng vào ngày 1/11.
Lý giải về việc tránh để ngày đầu tiên của tháng 11 là ngày bầu cử, một số ý kiến cho rằng đó là Ngày của các Thánh, thời điểm nghỉ lễ của các tín đồ Công giáo. Một số ý kiến khác cho rằng, các thương gia vào những năm 1800 có thói quen kiểm kê số sách vào đúng ngày đầu tiên của tháng 11, và việc lên lịch cho một cuộc bầu cử vào ngày này có thể cản trở kinh doanh.
Còn về lý do chọn ngày thứ Ba sau ngày thứ Hai đầu tiên trong tháng 11, ThoughtCo giải thích rằng, do hòm phiếu vào những năm thế kỷ 19 thường được đặt tại các thành phố, thị trấn lớn, nên sẽ mất thêm nhiều thời gian di chuyển đối với người dân sống ở các vùng sâu vùng xa. Việc lựa chọn ngày thứ Ba sẽ giúp nhiều người Mỹ có dư thêm một ngày để đi đến nơi bỏ phiếu ở địa phương mình một cách kịp thời.
Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đầu tiên theo đạo luật mới được tổ chức vào ngày 7/11 năm 1848. Trong năm đó, ứng cử viên Whig Zachary Taylor của đảng Đất Tự Do đã đánh bại các ứng cử viên Lewis Cass của Đảng Dân chủ và Tổng thống đương nhiệm Martin Van Buren của đảng Cộng hòa, để trở thành vị tổng thống thứ 12 của nước Mỹ.
Có nên cố định ngày bầu cử tại Mỹ?
Ở thời điểm hiện nay, việc tổ chức các cuộc bầu cử mang tầm quốc gia vào một ngày trong tuần đang bị cho là có phần “lạc hậu”. Một số ý kiến lo ngại rằng việc bỏ phiếu vào thứ Ba sẽ tạo ra nhiều bất tiện, chẳng hạn nhiều người trong ngày này sẽ không thể nghỉ làm để đi bỏ phiếu, và nhiều người khác sẽ phải xếp hàng dài đến tận tối mới có thể bỏ phiếu.
Dù vậy, vẫn có nhiều ý kiến cho rằng, nước Mỹ không cần phải liên tục thay đổi thời điểm bỏ phiểu như nhiều nước khác trên thế giới. Việc áp dụng các hình thức bỏ phiếu sớm và bỏ phiếu qua thư ở nhiều tiểu bang của Mỹ, đã giải quyết được phần nào các vấn đề nảy sinh khi phải bầu cử vào một ngày trong tuần.
Nhìn chung, truyền thống bầu tổng thống 4 năm một lần, vào ngày thứ Ba sau ngày thứ Hai đầu tiên của tháng 11, vẫn sẽ tiếp tục được nước Mỹ duy trì.
Việt Anh
Tin buồn cho ông Trump trước ngày bầu cử tổng thống 2020
Cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton tuyên bố bà vừa được chọn đại diện bang New York tham gia Đại cử tri đoàn Mỹ, những người sẽ trực tiếp bầu tổng thống nước này cho nhiệm kỳ 4 năm tới.
Máy bay lạ xâm nhập không phận nơi ông Trump vận động tranh cử
Một máy bay dân sự đã xâm nhập vùng không phận cấm bay gần nơi Tổng thống Donald Trump tổ chức vận động tranh cử tại bang Arizona chiều 28/10 (giờ Mỹ).
.svg){kind=icon}
