Huyện miền núi Quan Sơn (Thanh Hóa) có 4 dân tộc Thái, Mường, Kinh, Mông cùng sinh sống. Đồng bào các dân tộc nơi đây còn gìn giữ và phát huy nhiều giá trị văn hóa truyền thống, tiêu biểu như Lễ hội Mường Xia đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Huyện còn là cửa ngõ giao thương và du lịch quan trọng của tỉnh Thanh Hóa và các tỉnh Bắc Trung bộ với nước Lào qua cửa khẩu quốc tế Na Mèo.

Nơi đây có nhiều danh lam thắng cảnh hấp dẫn, như: đền thờ tướng quân Tư Mã Hai Đào, Động Bo Cúng (xã Sơn Thủy); thác bản Nhài, bản Ngàm (xã Sơn Điện); chợ phiên tại xã Na Mèo; Suối Din (xã Trung Hạ); khu du lịch động Nang Non (xã Sơn Lư); thác Sao Pa (xã Tam Thanh), thác Ba bản Đe (xã Trung Tiến),...

Đến Quan Sơn, du khách còn có cơ hội thưởng thức các đặc sản ẩm thực, sản phẩm OCOP nổi tiếng như: măng khô Nang Non, gạo nếp Cay Nọi Mường Xia, thịt bò khô Mường Hạ, vịt suối Tình, rượu siêu men lá Nàng Hương, cá tầm Mường Thanh, vịt bầu suối Chăng Mường Hạ...

Giai đoạn 2016 - 2024, huyện Quan Sơn được Nhà nước đầu tư hơn 40 tỷ đồng để thực hiện các nhiệm vụ xây dựng Đề án Phát triển du lịch cộng đồng; xây dựng hạ tầng phục vụ tour Quan Sơn – Viêng Xay.

Với lợi thế về tài nguyên thiên nhiên và văn hóa, phong tục tập quán truyền thống, huyện Quan Sơn có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển các loại hình du lịch như du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng và du lịch tham quan, trải nghiệm gắn với cửa khẩu quốc tế Na Mèo,...

Triển khai cả về chiều rộng và chiều sâu

Từ những lợi thế đó, nhiều năm qua, Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Quan Sơn đã triển khai nhiều chương trình, kế hoạch phát triển du lịch.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Quan Sơn lần thứ VI, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã xác định phát triển du lịch là nhiệm vụ trọng tâm, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội huyện phát triển. Huyện cũng đã xây dựng các đề án về phát triển du lịch cộng đồng; nông nghiệp hữu cơ kết hợp du lịch sinh thái.

Sau khi các đề án được phê duyệt, huyện đã tổ chức quán triệt, tuyên truyền sâu rộng các mục tiêu, nhiệm vụ của đề án, kế hoạch thực hiện đến các cấp, phân công nhiệm vụ cụ thể, xác định thời gian triển khai thực hiện. Gắn phát triển du lịch với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, thúc đẩy giảm nghèo và nâng cao chất lượng đời sống Nhân dân. 

B10_A1.jpg
Động Bo Cúng (xã Sơn Thủy)

Theo Đề án Phát triển Du lịch cộng đồng tại huyện Quan Sơn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030, không gian du lịch cộng đồng của huyện Quan Sơn sẽ tập trung phát huy thế mạnh tài nguyên du lịch như lịch sử, văn hóa, tài nguyên tự nhiên của địa phương; đồng thời khai thác các hoạt động kinh tế khu vực Cửa khẩu quốc tế Na Mèo và lan tỏa giá trị tới các khu vực khác trong huyện.

Xây dựng và phát triển 10 tuyến du lịch chung nội địa và 2 tuyến du lịch quốc tế với 3 loại hình du lịch chính là: Du lịch cộng đồng gắn kết với du lịch lịch sử, văn hóa; Du lịch cộng đồng gắn kết với khám phá thiên nhiên; Du lịch cộng đồng kết hợp với sự kiện.

Với Đề án Phát triển nông nghiệp hữu cơ, kết hợp du lịch sinh thái huyện Quan Sơn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, quan điểm của huyện là Đề án phải gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp; các chương trình xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển du lịch để phát huy tiềm năng thế mạnh về nông nghiệp hữu cơ và du lịch trên địa bàn huyện.

Phát triển nông nghiệp hữu cơ, kết hợp du lịch sinh thái phải được triển khai cả về chiều rộng và chiều sâu theo hướng tăng cường áp dụng rộng rãi các biện pháp hữu cơ (phân bón hữu cơ, thuốc sinh học, ...) trong sản xuất nông nghiệp; từng bước tăng dần tỷ lệ sản phẩm hữu cơ được chứng nhận theo tiêu chuẩn quốc gia; đáp ứng nhu cầu của thị trường trong và ngoài nước, đồng thời góp phần phát triển du lịch sinh thái trên địa bàn huyện Quan Sơn.

Phát triển nông nghiệp hữu cơ, kết hợp du lịch sinh thái ở các quy mô, cấp độ từ hộ gia đình, tổ hợp tác, hợp tác xã, doanh nghiệp nhằm tạo ra thực phẩm hữu cơ, môi trường an toàn cho người dân, các sản phẩm hàng hóa và dịch vụ có giá trị gia tăng cao.

Tạo điểm nhấn, định vị thương hiệu, bản sắc

Mặc dù có nhiều tiềm năng, lợi thế nhưng việc phát triển du lịch của huyện Quan Sơn còn nhiều hạn chế. Một số ý kiến gợi mở, huyện Quan Sơn cần huy động mọi nguồn lực khai thác tiềm năng, thế mạnh, ưu tiên đầu tư phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng như: du lịch cộng đồng; phát triển nông nghiệp hữu cơ, kết hợp du lịch sinh thái.

Phát triển du lịch cần gắn liền với bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, tạo điểm nhấn, định vị thương hiệu, bản sắc, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư và du khách đến với Quan Sơn.

Tổ chức thực hiện, rà soát, điều chỉnh, bổ sung, xây dựng quy hoạch các khu, điểm du lịch làm cơ sở thu hút đầu tư phát triển du lịch; tập trung cải tạo cảnh quan tại các cơ sở lưu trú.

Cùng với đó, tăng cường tổ chức các hoạt động thông tin, tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá về tiềm năng, thế mạnh; xây dựng hệ thống bảng chỉ dẫn, bảng giới thiệu, thuyết minh du lịch đa ngôn ngữ tại các khu vực, điểm du lịch.