Ninh Bình sau hợp nhất sở hữu một bức tranh nông thôn đặc biệt, nơi ba vùng đất – Ninh Bình, Nam Định và Hà Nam (trước đây) – đều đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới trước khi trở thành một tỉnh thống nhất. Đây là điểm khởi đầu quan trọng, bởi hạ tầng nông thôn được đầu tư đồng đều, cảnh quan được chỉnh trang, môi trường được bảo vệ tốt và cộng đồng cư dân đã quen với tư duy phát triển bền vững. Theo Báo cáo kết quả triển khai Chương trình OCOP và Chương trình phát triển du lịch nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, định hướng giai đoạn 2026-2030 của tỉnh Ninh Bình, chính nền tảng “sáng – xanh – sạch – đẹp” của các làng quê đã giúp du lịch nông thôn không chỉ xuất hiện mà còn nhanh chóng trở thành một động lực kinh tế mới.
Tại Nam Định (cũ), những giá trị văn hóa và đời sống ven biển đã được chuyển hóa thành các mô hình du lịch giàu bản sắc. Ecohost Hải Hậu – sản phẩm OCOP 5 sao – là ví dụ tiêu biểu. Không gian của mô hình này gói trọn đời sống cộng đồng địa phương, từ kiến trúc nhà ở đến trải nghiệm sinh hoạt truyền thống. Bên cạnh đó, những điểm đến sinh thái như Núi Ngăm hay Vườn quốc gia Xuân Thủy tạo nên sự đa dạng trong lựa chọn của du khách, kết hợp cả yếu tố khám phá tự nhiên và trải nghiệm văn hóa. Bảo tàng Đồng Quê trở thành điểm dừng chân thú vị, nơi du khách được nhìn thấy lại hình ảnh của những ngôi làng Bắc Bộ xưa, qua đó gợi nhớ những ký ức văn hóa mà không phải nơi nào cũng còn lưu giữ.
Nếu Nam Định (cũ) nổi bật với văn hóa cộng đồng và sinh thái ven biển, thì Hà Nam (cũ) lại chọn lối đi riêng bằng du lịch nông nghiệp công nghệ cao. Những khu trồng rau hữu cơ, nho và dưa lưới ở Trác Văn, Duy Tiên hay Bình Lục mang đến trải nghiệm “ngắm – chạm – nếm” ngay trên đồng ruộng. Du khách được tiếp cận quy trình sản xuất tỉ mỉ, sạch và thân thiện với môi trường. Song song đó, làng nghề Lụa Nha Xá – vốn nổi tiếng với nghề dệt lâu đời – trở thành điểm đến giàu tính trải nghiệm khi du khách được gặp thợ dệt, xem khung cửi chạy và hiểu hơn về những câu chuyện đằng sau mỗi mét lụa.
Ở Ninh Bình (cũ), hệ sinh thái di sản Tràng An – Hoa Lư tạo lợi thế mà hiếm địa phương nào sánh được. Nhiều mô hình du lịch cộng đồng tại Hang Múa, Vân Long hay Quèn Thờ được công nhận là sản phẩm OCOP dịch vụ, tạo ra trải nghiệm gắn kết hài hòa giữa thiên nhiên, văn hóa và đời sống bản địa. Hình ảnh những ngôi làng nằm bên núi đá vôi, những khu dân cư gìn giữ nếp sinh hoạt truyền thống và cảnh quan tự nhiên xanh mướt khiến du lịch nông thôn Ninh Bình trở thành một phần mở rộng hấp dẫn của quần thể danh thắng nổi tiếng.
Theo Báo cáo của UBND tỉnh, thành công của các mô hình trên cho thấy tỉnh đã đi đúng hướng khi xem OCOP là công cụ chuẩn hóa chất lượng và xem nông thôn mới là nền tảng để phát triển dịch vụ. Thay vì chỉ dựa vào vẻ đẹp tự nhiên, du lịch nông thôn Ninh Bình được xây dựng theo cách gắn chặt với bản sắc địa phương, nghề truyền thống và đời sống cộng đồng. Điều này giúp du khách không chỉ “đến và ngắm”, mà còn thực sự trải nghiệm và thấu hiểu vùng đất mình đặt chân đến.
Trong giai đoạn 2026–2030, tỉnh tiếp tục đặt du lịch nông thôn vào nhóm phát triển chiến lược. Định hướng mới được báo cáo nhấn mạnh tập trung vào việc tạo dựng thương hiệu “Di sản và trải nghiệm”, khai thác chiều sâu văn hóa của Tràng An, Cố đô Hoa Lư và Đền Trần. Các làng nghề sẽ được hỗ trợ nhiều hơn để trở thành điểm đến hấp dẫn, nơi mỗi sản phẩm không chỉ dùng để bán mà còn được kể câu chuyện về nghề, về gia đình và về vùng đất. Mô hình “một ngày làm nghệ nhân” được khuyến khích mở rộng, giúp du khách có thể trực tiếp tham gia vào quá trình sáng tạo sản phẩm.
Sự phát triển của du lịch nông thôn còn được thúc đẩy bởi tinh thần liên kết vùng, khi các địa phương trước hợp nhất trong tỉnh và các tỉnh lân cận có thể bổ sung cho nhau về sản phẩm, cảnh quan và trải nghiệm. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng hình ảnh Ninh Bình như một miền quê đáng sống, nơi du khách tìm thấy sự bình yên, sự chân thực và những giá trị văn hóa được gìn giữ qua nhiều thế hệ.
.svg){kind=icon}
