
9h ngày 30/11, Bệnh viện Đa khoa khu vực Cẩm Phả (Quảng Ninh) tiếp nhận nam bệnh nhân P.T.Đ. (47 tuổi, trú tại phường Cửa Ông, Quảng Ninh) trong tình trạng đau thượng vị dữ dội, đau xuyên ra sau lưng, chướng bụng và nôn nhiều.
Bệnh nhân có tiền sử hai lần điều trị viêm tụy cấp, mắc đái tháo đường tuýp II nhưng không điều trị. Ông Đ. có thói quen uống rượu mỗi ngày, với lượng trung bình khoảng 500ml.
Tại bệnh viện, các xét nghiệm và chụp CT cho thấy bệnh nhân bị viêm tụy cấp Balthazar E, hoại tử tụy dưới 30%, kèm tăng triglycerid và đái tháo đường tuýp II. Ông được tiên lượng xấu, có nguy cơ tử vong cao.
Ngay lập tức, kíp trực kích hoạt phác đồ hồi sức tích cực: thay huyết tương, lọc máu liên tục, cân bằng nước - điện giải, kiểm soát đường huyết, giảm tiết dịch tụy… Sau ba ngày điều trị, tình trạng cải thiện, bệnh nhân giảm đau bụng và bắt đầu ăn uống lại. Sau bảy ngày, sức khỏe của ông ổn định và được xuất viện.
Đại diện Bệnh viện Đa khoa khu vực Cẩm Phả cho biết, trường hợp này là minh chứng rõ ràng cho việc lạm dụng rượu là nguyên nhân hàng đầu gây viêm tụy cấp. Mỗi lần tái phát thường nặng hơn lần trước, gây tổn thương tụy không hồi phục, làm suy giảm chức năng tiêu hóa và nội tiết, thậm chí dẫn tới suy kiệt hoặc tử vong đột ngột.

Trao đổi với PV VietNamNet, bác sĩ Vũ Thanh Tuấn (đang công tác tại một bệnh viện ở Hà Nội) cho biết, viêm tụy xảy ra khi các enzyme tiêu hóa bị kích hoạt ngay trong tuyến tụy, “tiêu hóa” ngược lại chính cơ quan này, gây viêm tụy cấp và có thể dẫn đến hoại tử. Người bệnh có thể mắc viêm tụy cấp tính hoặc tiến triển thành viêm tụy mạn tính.
Các nguyên nhân gây viêm tụy cấp gồm uống nhiều rượu bia, sỏi mật, nhiễm trùng, rối loạn chuyển hóa, tác dụng phụ của thuốc, chấn thương.
“Rượu bia là nguyên nhân chính. Khi uống nhiều, các ống dẫn dịch trong tuyến tụy bị hẹp dần, gây tắc nghẽn và dẫn đến viêm tụy. Thói quen uống rượu kéo dài dễ khiến bệnh chuyển sang dạng mạn tính”, bác sĩ Tuấn phân tích.
Nhiều người bị viêm tụy cấp ngay sau một bữa ăn nhiều chất béo hoặc sau khi uống quá nhiều rượu bia. Do triệu chứng dễ nhầm với xuất huyết tiêu hóa hoặc ngộ độc thực phẩm, người bệnh thường chủ quan, dẫn đến cấp cứu muộn.
Dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm
Theo bác sĩ Tuấn, viêm tụy cấp khởi phát đột ngột, diễn tiến nhanh và có thể đe dọa tính mạng. Triệu chứng thường gặp gồm sốt; đầy bụng, buồn nôn, nôn mửa; nhịp tim tăng; tiêu chảy; đau bụng dữ dội; bí trung đại tiện.
Trong đó, đau bụng là biểu hiện điển hình nhất, với cơn đau “như dao đâm”, lan từ vùng thượng vị lên ngực, hai mạn sườn rồi ra sau lưng. Cơn đau tăng mạnh sau khi ăn, nhất là đồ nhiều dầu mỡ hoặc uống rượu.
Nhiều trường hợp chậm trễ cấp cứu đã gặp các biến chứng nặng như nhiễm trùng tụy; trụy tim mạch; suy thận; hình thành u nang; đái tháo đường do tổn thương tế bào sản xuất insulin; xuất huyết hoại tử và tổn thương mô.
Khác với viêm tụy cấp, viêm tụy mạn diễn ra âm thầm nhưng phá hủy dần tuyến tụy, thường là hậu quả sau nhiều đợt viêm tụy cấp liên quan đến rượu.
Để phòng ngừa viêm tụy, các chuyên gia khuyến cáo biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất là thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt. Theo đó, người dân cần tránh xa rượu bia và đồ uống có cồn, uống nhiều nước, ăn uống lành mạnh, tăng chất xơ, hạn chế chất béo và không hút thuốc lá…


