Điểm nổi bật trong quá trình xây dựng nông thôn mới ở Quảng Ninh là việc người dân tham gia trực tiếp vào từng bước, từ lập kế hoạch, bàn bạc, triển khai đến giám sát và thụ hưởng thành quả. Tỉnh áp dụng nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”, đảm bảo các dự án phù hợp với nhu cầu thực tế, tạo sự đồng thuận và trách nhiệm cộng đồng.
Quảng Ninh chú trọng làm tốt ngay từ bước thông tin, tuyên truyền, vận động, giải thích để mỗi người nhận thức rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong việc thực hiện chủ trương chung. Khi người dân bày tỏ ý kiến, dù hài lòng hay chưa, điều này chứng tỏ họ đã nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình đối với Chương trình xây dựng nông thôn mới.
Đặc biệt, tỉnh triển khai đa dạng các hình thức truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của người dân về mục đích, ý nghĩa của xây dựng nông thôn mới. Từ các cuộc họp dân, hội nghị, diễn đàn đối thoại đến các phương tiện truyền hình, báo in, mạng xã hội, pano, áp phích tại các thôn, bản… người dân được cập nhật thông tin đầy đủ, kịp thời về tiến độ, mục tiêu, tiêu chí và lợi ích của chương trình.
Nhờ đó, mọi người không chỉ hiểu rõ quyền lợi, trách nhiệm của bản thân mà còn chủ động tham gia đóng góp ý tưởng, giám sát thực hiện, tạo nên sự đồng thuận và lan tỏa tinh thần xây dựng nông thôn mới trong cộng đồng.
Hàng loạt xã trên địa bàn tỉnh đã triển khai mô hình đối thoại dân sinh, nơi người dân được trao quyền phản hồi, đóng góp ý tưởng cho các công trình hạ tầng, nông nghiệp và dịch vụ công. Thông qua cách làm này, nhiều hộ dân sẵn sàng hiến đất, tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng và cùng chính quyền giám sát tiến độ, chất lượng công trình.
Trong thực hiện tiêu chí cơ sở hạ tầng, tỉnh ưu tiên bố trí nguồn vốn ngân sách hiệu quả, vừa tăng cường dân vận khéo gắn với phát huy dân chủ ở cơ sở. Nhờ sự tham gia đóng góp công sức, tiền của, hiến đất, cây cối, hoa màu… diện mạo các vùng nông thôn, miền núi của Quảng Ninh đã thay đổi toàn diện. Các công trình điện, đường, trường, trạm, nhà văn hóa, chợ thương mại và nhiều hạ tầng phục vụ sản xuất, dân sinh khác đều được đầu tư, nâng cao đáng kể chất lượng đời sống.
Về kinh tế, Quảng Ninh đã nâng cao mức thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn, hiện đạt 84,14 triệu đồng/người/năm, gấp hơn 2 lần so với năm 2010. Từ cuối năm 2023, toàn tỉnh không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều của Chính phủ, “về đích” trước 3 năm so với Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025.
Kết quả xây dựng nông thôn mới không chỉ phản ánh nỗ lực của cấp ủy, chính quyền mà còn là công sức và cống hiến của mọi tầng lớp nhân dân. Sự hài lòng của người dân được xem là thước đo quan trọng để đánh giá hiệu quả chương trình.
Trong giai đoạn 2021 - 2025, việc lấy ý kiến hài lòng của người dân trở thành yêu cầu bắt buộc để xét công nhận huyện nông thôn mới và huyện nông thôn mới nâng cao. Việc đánh giá sự hài lòng do Mặt trận Tổ quốc thực hiện, kết quả niêm yết công khai tại nhà văn hóa hoặc nhà sinh hoạt cộng đồng. Nếu tỷ lệ hài lòng thấp, Mặt trận Tổ quốc có thể đề xuất dừng công nhận và yêu cầu cải thiện chất lượng.
Nhờ cách làm này, trước khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã ngày 1/7/2025, 13/13 huyện của tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới, 5 huyện đạt nông thôn mới nâng cao; 54 xã đạt nông thôn mới nâng cao và 25 xã đạt nông thôn mới kiểu mẫu. Quá trình sắp xếp đơn vị hành chính từ 171 xã, phường xuống còn 54 đơn vị mới đã tạo ra động lực phát triển, nhưng cũng đặt ra thách thức đối với tỉnh trong duy trì, nâng cao các tiêu chí nông thôn mới.
Giai đoạn 2026 - 2030, Quảng Ninh đặt mục tiêu xây dựng nông thôn mới theo hướng xanh, thông minh, bền vững, kết hợp phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu. Song song với phát triển hạ tầng và kinh tế, tỉnh tiếp tục củng cố mô hình dân chủ ở cơ sở, minh bạch trong quản lý và thực hiện dự án, đảm bảo quyền lợi thực chất cho người dân.
Chiến lược “lấy người dân làm trung tâm” đang giúp Quảng Ninh tạo ra những cộng đồng nông thôn phát triển toàn diện, nơi người dân vừa là chủ thể, vừa là người giám sát, đồng thời là người hưởng lợi. Nhờ đó, nông thôn Quảng Ninh không chỉ đổi mới về vật chất, mà còn văn minh, giàu bản sắc và bền vững lâu dài.
.svg){kind=icon}
