Rất cần các thiết kế kiến trúc bài bản
Viết trên Facebook cá nhân, chuyên gia IT Giang Công Thế, cựu nhân viên Word Bank có nhiều năm sống ở Mỹ có bài bình luận: “Hàm cá mập thành hàm gì?”. Ông Thế cảm thán: “Trước khi toà nhà Hàm cá mập bị đập đi để cải tạo, hàng triệu người đã tới đây để chụp ảnh lưu lại làm kỷ niệm về một 'kỳ quan' xấu và nghĩ không thể xấu hơn”. Tuy nhiên… những hình ảnh mới nhất về quảng trường này khiến ông Thế và nhiều người “sốc” khi cho rằng, Hà Nội đang thay thế một công trình xấu bằng một công trình… xấu hơn.
Đi kèm bài viết của ông Thế là 3 tấm ảnh (2 ảnh về quảng trường bên Washington DC và 1 tấm ảnh Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục) kèm lời nhắn “gửi cả nhà ngắm chứ không có ý để so sánh”. Bài viết của ông Thế nhận được nhiều ý kiến đồng tình khi cho rằng, Hà Nội cần tham khảo ý kiến của các kiến trúc sư và nên có các cuộc thi thiết kế kiến trúc cho các quảng trường nói riêng, các công trình kiến trúc mang tính biểu tượng của Thủ đô về sau này.
Cùng quan điểm, KTS Nguyễn Phú Đức (Viện Quy hoạch kiến trúc quốc gia) phân tích: Quảng trường - một từ Hán Việt, có nghĩa là khu đất rộng và dài. Xét theo công năng và vị trí của các quảng trường thì thấy, để làm Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục đẹp lên giữa bối cảnh kiến trúc xung quanh cũng không phải là nhiệm vụ dễ dàng. Tuy nhiên, những nhận xét góp ý của giới chuyên gia và nhân dân về Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục (sau cải tạo) sẽ là tiền đề để UBND thành phố Hà Nội mạnh dạn tổ chức một cuộc thi kiến trúc cho khu đất của EVN đang được thành phố sắp giải tỏa làm quảng trường.
Nhìn ra thế giới, các quảng trường có quy mô nhỏ nằm xen kẹt giữa các khu phố giống như Đông Kinh Nghĩa Thục (bên hồ Hoàn Kiếm), Cách mạng tháng Tám (trước Nhà hát lớn) của thành phố Hà Nội có rất nhiều, nhất là tại châu Âu. “Việc thiết kế quảng trường với các công trình phụ trợ (chiếu sáng, đài phun nước, tượng đài…) phải phù hợp với cảnh quan xung quanh, cần bàn tay tài năng của các kiến trúc sư và quan trọng hơn là phải phù hợp với quy hoạch kiến trúc chung tổng thể của một thành phố”, KTS Nguyễn Phú Đức nói.
Điểm nhấn kiến trúc và cảnh quan đô thị
Xét về diện tích, Hà Nội chỉ có 2 quảng trường có không gian đủ lớn là: Quảng trường Ba Đình (trước Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh) và Quảng trường Mỹ Đình (trước Sân vận động Quốc gia Mỹ Đình). Các quảng trường còn lại (Đông Kinh Nghĩa Thục, Cách mạng tháng Tám và Quảng trường 1-5) đều nhỏ hẹp về không gian và chưa thực sự xứng tầm về cảnh quan kiến trúc cũng như có được các công trình mang điểm nhấn biểu tượng.
Việc xây dựng và cải tạo các quảng trường mới trong khu vực lõi đô thị của Hà Nội cũng gặp vô vàn khó khăn do thiếu quỹ đất. Ví dụ, quận Hai Bà Trưng trước đây, nay là phường Văn Miếu – Quốc Tử Giám đang gặp khó trong việc thi tuyển các đồ án Thiết kế đô thị khu vực xung quanh Hồ Thiền Quang, tỷ lệ 1/500. Theo định hướng quy hoạch, quanh Hồ Thiền Quang sẽ dành 11,7 ha, để cải tạo thành 4 quảng trường mang tên Xuân, Hạ, Thu, Đông ở bốn góc hồ.
Tuy nhiên, nhiều người dân lo ngại các bản thiết kế nếu không tối ưu hóa được công năng sử dụng đất, sẽ khiến việc cải tạo khu vực Hồ Thiền Quang và xây dựng quảng trường sẽ ảnh hưởng đến cảnh quan, làm giảm diện tích mặt nước và cây xanh vốn đã ít ỏi của khu vực này. Trong khi đó, việc di dời các hộ dân trong các khu vực ảnh hưởng để xây dựng quảng trường cũng là bài toán khó cho cơ quan quản lý. Ví dụ, nếu việc cải tạo và mở rộng Quảng trường Ba Đình phục vụ sự kiện A80 diễn ra thuận lợi do các công trình giải tỏa thuộc đất nhà nước, thì việc mở rộng Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục lại khó khăn hơn rất nhiều do vướng nhà dân.
Đặc biệt, khi đã có mặt bằng rồi thì việc tái bố trí và xây dựng, chỉnh trang lại khuôn viên quảng trường cũng cần những bàn tay tài hoa và sự sáng tạo của các kiến trúc sư thay vì các bản vẽ vội vàng, những ý tưởng chắp vá. Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục có 1 mặt giáp Hồ Hoàn Kiếm, 3 mặt còn lại là nhà dân nên việc tái bố trí và chỉnh trang các công trình xung quanh quảng trường không chỉ là xây thêm hạng mục này (ví dụ tượng đài, bồn hoa...), hay đập bỏ công trình kia (tòa nhà Hàm cá mập) mà nó còn là sự chung tay của nhân dân khu vực khi đồng thuận cải tạo mặt tiền không gian các ngôi nhà sao cho đồng bộ về mặt thiết kế, hài hòa về cảnh quan đô thị và đặc biệt phải là những điểm nhấn kiến trúc xứng tầm.
.svg){kind=icon}
