Tai nạn thương tích từ lâu đã được xem là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và chấn thương nghiêm trọng ở trẻ em. Tỉnh miền núi Sơn La là nơi địa hình phức tạp, nhiều sông suối, dốc cao, giao thông khó khăn và điều kiện sống còn thiếu thốn, nguy cơ này càng lớn hơn.
Từ năm 2021 đến 2025, Tỉnh ủy và UBND tỉnh Sơn La đã ban hành 17 văn bản chỉ đạo, yêu cầu các sở, ngành và địa phương lồng ghép mục tiêu bảo vệ, chăm sóc trẻ em vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó, công tác phòng chống tai nạn thương tích được xem là một tiêu chí quan trọng để công nhận xã, phường phù hợp với trẻ em; đồng thời thúc đẩy xây dựng môi trường an toàn như ngôi nhà an toàn, trường học an toàn và cộng đồng an toàn.
Trong 5 năm qua, Sở Y tế phối hợp các ngành tổ chức 13 lớp tập huấn, nâng cao năng lực cho hơn 1.600 cán bộ, cộng tác viên và giáo viên về phòng chống xâm hại, phòng chống lao động trẻ em và phòng chống tai nạn thương tích.
Gần 33.000 tờ rơi tuyên truyền đã được thiết kế, phát hành; 98 buổi phổ biến pháp luật giao thông được tổ chức tại 268 trường học. Tỉnh cũng trao tặng gần 100.000 mũ bảo hiểm, 3.200 cặp phao, áo phao và dụng cụ nổi cho trẻ có hoàn cảnh khó khăn, góp phần nâng cao khả năng phòng tránh đuối nước. Các trường học còn tổ chức 178 cuộc thi tìm hiểu pháp luật, 120 buổi tập huấn kỹ năng phòng cháy chữa cháy và sơ cứu bỏng, hơn 200 buổi ngoại khóa lồng ghép kỹ năng phòng tránh thú cắn và sơ cứu vết thương. Nhờ đó, đến nay 60% học sinh trong tỉnh đã hoàn thành kỹ năng bơi an toàn, một bước tiến quan trọng trong phòng chống đuối nước.
Bước sang năm 2025, tỉnh Sơn La tiếp tục triển khai nhiều giải pháp toàn diện nhằm trang bị cho trẻ em kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích, giúp các em được sống và học tập trong môi trường an toàn, lành mạnh.
Tại Khoa Cấp cứu của Bệnh viện Đa khoa tỉnh, từ đầu năm đến nay đã tiếp nhận hơn 30 trường hợp trẻ em bị tai nạn thương tích. Các vụ việc chủ yếu liên quan đến tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt trong gia đình, hoặc các tai nạn thường ngày khác như ngã, bỏng, tai nạn do chơi đùa thiếu giám sát. Con số này chỉ là phần rất nhỏ trong bức tranh chung của toàn tỉnh.
Theo thống kê ngành Y tế, từ năm 2021 đến tháng 5/2025, toàn tỉnh ghi nhận 3.303 trường hợp trẻ em bị tai nạn thương tích. Trong đó 48,6% liên quan đến đuối nước, tiếp theo là tai nạn giao thông, ngã và bỏng; có 7,6% trường hợp tử vong – một con số đáng báo động.
Nguyên nhân dẫn đến thực trạng này rất đa dạng. Nhiều khu vực sinh hoạt của trẻ còn thiếu các biện pháp đảm bảo an toàn như biển cảnh báo, rào chắn khu vực nguy hiểm hay hướng dẫn phòng tránh tai nạn đuối nước. Không ít trẻ thiếu kiến thức cơ bản về tự bảo vệ, chưa biết đánh giá mức độ rủi ro trong môi trường xung quanh. Việc trẻ phải tham gia lao động sớm tại một số vùng khó khăn cũng khiến nguy cơ thương tích tăng cao. Ngoài ra, thiếu sân chơi, khu vui chơi dành cho trẻ tại các xã vùng sâu, vùng xa cũng đẩy các em vào những hoạt động tiềm ẩn rủi ro.
Bên cạnh đó, nhận thức của nhiều phụ huynh về phòng, chống tai nạn thương tích còn hạn chế. Việc giám sát trẻ chưa được chú trọng, đặc biệt trong thời gian nghỉ hè hoặc lúc người lớn bận rộn lao động.
Bước sang năm 2025, tỉnh Sơn La tiếp tục triển khai nhiều giải pháp toàn diện nhằm trang bị cho trẻ em kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích, giúp các em được sống và học tập trong môi trường an toàn, lành mạnh.
Ngành Y tế khuyến cáo các gia đình phải đặt sự an toàn của trẻ lên hàng đầu. Với trẻ nhỏ, cần có người lớn giám sát thường xuyên; trong nhà phải bố trí lan can chắc chắn ở các bậc thềm, cầu thang; ổ điện phải được đặt xa tầm với hoặc che chắn cẩn thận; khu vực bếp cần rào chắn để phòng trẻ tiếp xúc với vật sắc nhọn hoặc nguồn nhiệt nguy hiểm.
Ở trường học, học sinh cần được tiếp cận tài liệu hướng dẫn phòng chống tai nạn thương tích, tham gia các lớp học bơi và được rèn luyện kỹ năng xử lý tình huống khi bạn gặp đuối nước. Các trường cần thường xuyên kiểm tra cơ sở vật chất, loại bỏ nguy cơ mất an toàn như lan can thấp, cầu thang trơn hoặc thiết bị xuống cấp.
Với nhóm trẻ lớn đã biết sử dụng phương tiện giao thông, nhà trường và phụ huynh cần hướng dẫn trẻ tuân thủ Luật Giao thông đường bộ, biết quan sát khi sang đường, đội mũ bảo hiểm đạt chuẩn, đi đúng tốc độ và làn đường.
Tại cộng đồng, các lớp kỹ năng sống được tổ chức tại nhà văn hóa bản/xã giúp trẻ nhận diện nguy cơ, phòng tránh đuối nước, biết thoát hiểm khi xảy ra cháy, ngã hoặc gặp động vật nguy hiểm. Đồng thời, các bậc phụ huynh được tuyên truyền về cách quản lý con, sắp xếp nhà cửa an toàn, không để trẻ chơi gần ao hồ hay đường giao thông, không để trẻ ở nhà một mình. Nhiều địa phương đã chủ động rào chắn giếng, ao, bể nước và lắp đặt biển cảnh báo tại các điểm nguy hiểm.
Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của toàn xã hội, trẻ em trên địa bàn tỉnh đã biết nhận diện nguy cơ và có kỹ năng xử lý tình huống tốt hơn; nhận thức của phụ huynh và cộng đồng được nâng lên rõ rệt.
Trong năm 2025, Sơn La đặt mục tiêu 100% trường học triển khai giáo dục kỹ năng phòng chống tai nạn thương tích, giảm thiểu tối đa các vụ đuối nước, ngã, bỏng, tai nạn giao thông; mỗi xã phường duy trì ít nhất một mô hình hoặc câu lạc bộ an toàn cho trẻ; tất cả học sinh tiểu học và THCS được trang bị kiến thức sơ cứu và kỹ năng thoát hiểm cơ bản.
Tăng cường kỹ năng phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ em là nhiệm vụ quan trọng, lâu dài và đòi hỏi sự chung tay của gia đình, nhà trường và toàn xã hội. Với sự quyết tâm của các cấp, Sơn La kỳ vọng tạo dựng một môi trường sống an toàn hơn cho trẻ em, góp phần bảo vệ thế hệ tương lai và giảm thiểu những tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra.
.svg){kind=icon}
