Trong 1 tham luận gần đây, bà Cầm Thị Phong – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sơn La cho biết, kinh tế tuần hoàn là hướng đi tất yếu để nâng cao giá trị nông sản, bảo vệ môi trường và tạo sinh kế bền vững.
Theo bà Cầm Thị Phong, phụ phẩm nông nghiệp tại Sơn La đang từng bước được biến thành tài nguyên thông qua các mô hình sản xuất tuần hoàn. Nhiều hợp tác xã và doanh nghiệp trong tỉnh đã áp dụng quy trình tái sử dụng phụ phẩm, từ vỏ, cuống, lá cây, nước rửa nông sản đến sản phẩm loại hai, nhằm giảm thiểu lãng phí và nâng cao giá trị. Tại các vườn cây ăn quả, phụ phẩm được ủ thành phân hữu cơ vi sinh, nước tưới và rửa nông sản được xử lý và tái sử dụng, giúp tiết kiệm từ 30 đến 40% lượng nước. Những quả không đạt chuẩn ngoại hình được chế biến thành mứt, sản phẩm sấy khô, nước ép, gia tăng khả năng bảo quản và mở rộng thị trường tiêu thụ.
Các doanh nghiệp lớn của tỉnh là lực lượng tiên phong xây dựng chuỗi tuần hoàn khép kín. Công ty Cà phê Minh Tiến đã hình thành hệ sinh thái sản phẩm đa dạng từ phụ phẩm cà phê, bao gồm trà Cascara chế biến từ vỏ quả, bao bì sinh học sản xuất từ vỏ trấu và bã cà phê, phân bón hữu cơ từ các phế phẩm không tái chế.
Công ty Cổ phần Mía đường Sơn La tận dụng khoảng 120.000 tấn bã mía mỗi năm để làm nhiên liệu vận hành hệ thống lò hơi, sản xuất điện 9MW, đồng thời cung cấp nguyên liệu cho các cơ sở sản xuất viên nén và phân bón hữu cơ. Tro và bã bùn sau ép mía được sử dụng để cải tạo đất cho vùng nguyên liệu, tạo vòng tuần hoàn năng lượng – dinh dưỡng.
Công ty Cổ phần Phân bón Sông Lam Tây Bắc cũng xây dựng mô hình tái chế phụ phẩm từ nhiều ngành hàng như cà phê, sắn, trái cây, áp dụng công nghệ Mỹ để sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh phục vụ chính vùng nguyên liệu của tỉnh.
Hợp tác xã Nông nghiệp Sơn La triển khai mô hình tổng hợp chăn nuôi, trồng trọt và sản xuất phân bón, kết hợp nuôi bò 3B, xử lý phân bò với phụ phẩm cà phê và sắn để nuôi trùn quế, tạo ra phân hữu cơ chất lượng cao cung cấp cho chuỗi rau sạch và cà phê.
Những mô hình này cho thấy kinh tế tuần hoàn không chỉ là lý thuyết mà đã trở thành thực tiễn sản xuất tại Sơn La, biến chất thải thành sản phẩm mới, gia tăng giá trị chuỗi nông sản và khẳng định thương hiệu nông sản xanh của tỉnh. Để tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững, Sơn La đã xây dựng kế hoạch dài hạn đến năm 2030 với các mục tiêu cụ thể: đưa tỷ lệ nông sản chế biến sâu đạt 20% tổng sản lượng, ít nhất 10% diện tích canh tác áp dụng mô hình tuần hoàn, xây dựng 5 mô hình mẫu cấp tỉnh để nhân rộng trên toàn vùng nguyên liệu. Tỉnh cũng chú trọng phát triển thương hiệu “Rau quả tuần hoàn Sơn La”, gắn với chỉ dẫn địa lý để mở rộng thị trường xuất khẩu.
Các chính sách hỗ trợ đã được ban hành đồng bộ, trong đó có nghị quyết chuyên đề về phát triển kinh tế vườn tuần hoàn, tích hợp tiêu chí tuần hoàn vào chương trình nông thôn mới nâng cao và chương trình OCOP. Sơn La ưu tiên tín dụng xanh, hỗ trợ doanh nghiệp và hợp tác xã đầu tư công nghệ bảo quản, chế biến và xử lý phụ phẩm nông nghiệp. Tỉnh cũng đẩy mạnh tập huấn mô hình sản xuất tuần hoàn, giúp nông dân tiếp cận quy trình sản xuất sạch và tiêu chuẩn quốc tế.
Bà Cầm Thị Phong nhấn mạnh, phát triển chuỗi rau quả bền vững và kinh tế tuần hoàn không chỉ là giải pháp nông nghiệp mà là chiến lược nâng cao nội lực, định vị thương hiệu Sơn La. Bà khẳng định hợp tác xã là xương sống kết nối nông dân, vùng nguyên liệu, tiêu chuẩn và thị trường, còn công nghệ là công cụ để tăng năng suất và giá trị sản phẩm. Với sự đồng hành của chính quyền, nhà khoa học, doanh nghiệp và hợp tác xã, Sơn La đang khẳng định vị thế tiên phong của một tỉnh miền núi trong xây dựng nền nông nghiệp tuần hoàn, thông minh và bền vững.
.svg){kind=icon}
