Sóng biển Đông trong chuyến công du của Thủ tướng

Trùng vào thời điểm chuyến thăm này của Thủ tướng, dư luận trong và ngoài nước sôi sục theo những diễn biến mới về hoạt động bồi lấp, xây dựng đảo nhân tạo bất hợp pháp của TQ.

LTS: Xin giới thiệu cùng độc giả Phần 2 bài viết ghi lại những câu chuyện bên lề chuyến công du ba châu lục của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng qua con mắt quan sát của tác giả Xuân Ba.

Còn nhớ một tài liệu nói về những chuyến công du nước ngoài của Tổng thống Pháp J. Sirak đi đâu cũng mang theo hàng trăm doanh nhân. Tới đâu ông cũng hãnh diện giới thiệu đây là những người làm ăn giỏi nhất của nước Pháp và cả thế giới! Cũng là cái cách tiếp thị quảng bá, đồng thời là cú hích của người đứng đầu quốc gia đối với việc làm ăn của giới doanh nhân từng làm nên thương hiệu nước Pháp.

Cũng có biết loáng thoáng việc làm ăn của Tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) và PVN đang tích cực thực thi có hiệu quả chính sách đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia với việc hợp tác tìm kiếm thăm dò khai thác ở nước ngoài, đặc biệt có hiệu quả ở Algeria.

Có lẽ ông Chủ tịch Nguyễn Xuân Sơn và những thành viên của PVN đã “gặp hên”. Ấy là khi đến thăm và làm việc ở Tập đoàn dầu khí quốc gia Sonatrach mà PVN liên doanh nhiều năm nay, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã đặt thẳng vấn đề với ông Thủ tướng Algeria và tập thể lãnh đạo Tập đoàn rằng Sonatrach nên tạo điều kiện thuận lợi để PVN được triển khai tiếp việc khai thác ở ngay khu vực mỏ (Bir Sebarr) mà PVN đã phát hiện và khơi dòng dầu đầu tiên.

Ngay sau đó đề nghị của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã được chuẩn thuận.

Với thời gian khai thác kéo dài trong 25 năm, liên doanh sẽ có sản lượng dầu thương mại khoảng 30 triệu tấn (tương đương 200 triệu thùng). Theo Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, với tỷ lệ 40% trong liên doanh, Việt Nam sẽ thu về mỗi năm 100 - 150 triệu USD doanh thu bán dầu và sau 6 năm sẽ hoàn vốn đầu tư vào dự án này.

Kiểu gì thì cũng phải nhắc phải nhớ đến kim ngạch thương mại hai chiều trong những chuyến thăm như thế này. Kim ngạch 240 triệu USD ở Bồ Đào Nha và và ngót 100 triệu USD ở Bulgaria như vẫn nói thật quả chưa tương xứng với mối quan hệ chính trị tốt đẹp.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Bồ Đào Nha Pedro Passos Coelho tại cuộc họp báo. Ảnh: TTXVN

Vậy nên trong buổi gặp với doanh nhân hai nước, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sôi nổi và quyết liệt như một người trong cuộc truy tìm những bất cập đã cản trở. Như với giới thương gia Bồ Đào Nha, Thủ tướng chỉ lẩy ra một ví dụ là nêu bật thế mạnh cùng hướng cùng nằm kề biển của hai quốc gia, ngoài địa lý còn có nhiều nét tương đồng về kinh tế biển… Tự hào với truyền thống 40 năm quan hệ ngoại giao 500 năm quan hệ giao thương đã có giữa 2 nước sẽ giúp chúng ta tìm câu trả lời.

Bận cuộc gặp với Chủ tịch Quốc hội, ông giao cho Bộ trưởng Bùi Quang Vinh ngồi tiếp với doanh nhân hai nước truy và tầm tiếp nguyên nhân và bàn soạn những việc làm ăn khả thi để đưa kim ngạch hai chiều lên 1 tỷ USD/ năm.

Nguyên nhân cùng duyên do nhiều cái nằm ngoài tầm với của doanh nhân? Ấy là khi tôi ngồi với ông Trần Kim Trung, Lãnh sự danh dự Bồ Đào Nha tại Hà Nội. Ông cho biết hiện Bồ Đào Nha chưa có sứ quán tại Việt Nam và Việt Nam cũng vậy, nên việc đi lại và xử lý các công việc của doanh nhân hai nước còn gặp nhiều khó khăn. Hiện tất cả các visa đi Bồ Đào Nha phải ủy quyền cho Đại sứ bên Đức thực hiện.  

Rồi với thị trường Bulgaria, kim ngạch hai chiều tuy năm sau cao hơn năm trước nhưng vẫn lẹt đẹt chưa vượt nổi con số 100 triệu USD. Trong khi đó bạn sẵn sàng nhường đất cho thuê đất để xây cơ sở chế biến những sản phẩm thô từ Việt Nam thành tinh, đẩy mạnh việc xuất khẩu, nhưng vẫn chưa thấy động tĩnh gì, thì lỗi tại ai và ở khâu nào vậy?

Gặp gỡ với bà con Việt kiều các nước sở tại trong chuyến thăm, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bộc bạch với bà con, mà tôi biết trong số họ đa phần là doanh nhân đang làm ăn ở xứ người. Mà đã là doanh nhân thì thường là đồng cảm ngay với những thông tin đại loại như tạo ra doanh số 1 tỷ USD là đi kèm với việc giải quyết cho hơn 300 ngàn lao động. Rằng khi FTA được thực thi, những dạng bảo hộ nhà nước không còn nữa, các doanh nghiệp Việt Nam phải nhanh chóng có bản lĩnh để trụ vững.

Các cụ mình nói buôn có bạn bán có phường. Bạn hay phường phải có phải giữ chữ tín khi làm ăn bất cứ đâu nhất là xứ người. Cung cách không thực thà coi thị trường xứ người là dễ tính, là “ngố” rồi làm ăn kiểu chụp giựt, bán phá giá rồi “một cá năm đá” là cái cách tự loại mình khỏi cuộc chơi, v.v…

Rồi cách yêu nước của bà con Việt kiều cũng được Thủ tướng đề cập với độ mở phong phú. Ngoài học giỏi ra, đó là biết dạy cho con cháu thạo và giữ tiếng Việt, hoặc cùng nhau bày tỏ thái độ trước hành động ngang ngược bồi đắp tôn tạo đảo xâm phạm chủ quyền biển đảo Việt Nam…

Cuộc hẹn gặp với bà con Việt kiều tại Algeria đã quá thời gian mười lăm, ba mươi phút rồi một tiếng. Nhiều người sốt ruột liên tục coi đồng hồ. Tất cả phải đợi Thủ tướng đang có cuộc hội kiến với Tổng thống Algeria, Abdelaziz Bouteflika. Nhiều người phập phồng ý nghĩ, không rõ cuộc hội kiến có diễn ra? Bởi sức khỏe của vị Tổng thống dạo này không được tốt, ông vừa may mắn thoát khỏi tai biến. Rồi ba mươi phút nữa trôi qua. May quá, đoàn xe của Thủ tướng đã tới.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hội kiến Tổng thống Algeria Abdelaziz Bouteflika. Ảnh: TTXVN

Sau này được Thủ tướng chia sẻ thêm thông tin, chúng tôi mới hay để giữ sức khỏe cho Tổng thống, Thủ tướng dự định cũng chỉ qua thăm có tính chất chào xã giao. Nhưng tôi đồ rằng, việc Thủ tướng chuyển món quà của bà Nguyễn Thị Bình cho Tổng thống Abdelaziz Bouteflika đã làm bừng thêm cái tên Việt Nam trong tâm thức Tổng thống.

Từng là bạn bè chí cốt thời gian Abdelaziz Bouteflika làm Bộ trưởng Bộ ngoại giao dưới thời Tổng thống Boumedien, Bouteflika và bà Bình đã có nhiều cuộc gặp gỡ làm việc. Xuyên suốt các cuộc gặp là âm hưởng sục sôi ủng hộ Việt Nam chống Mỹ xâm lược.

Ông đã dẫn bà Bình đến gặp nhiều sĩ quan của bộ khung sĩ quan cấp tiểu đoàn trong số hơn 500 hàng binh lê dương người Algeria, được Tướng Giáp đào tạo tại Việt Nam trở về cuối những năm 1950, tăng cường cho Mặt trận giải phóng nhân dân Algeria (FLA). Cũng như Bộ trưởng Bộ ngoại giao Mặt trận giải phóng miền Nam Việt Nam Nguyễn Thị Bình được tiếp xúc với những yếu nhân Algeria đỡ đầu cho Tiểu đoàn Algeria chiến thắng ở Bồng Sơn, Quảng Ngãi. Cây bút bà Bình ký Hiệp định Paris tặng khi ấy được Tổng thống Abdelaziz Bouteflika giữ đến tận bây giờ.  

Vậy nên cuộc thăm chào xã giao dự định chỉ ít phút đã kéo dài ra ba mươi rồi một tiếng. Rồi một tiếng rưỡi. Để giữ sức khỏe cho Tổng thống, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ái ngại đã bốn lần đứng lên rồi lại phải ngồi xuống theo đề nghị rất thuyết phục của Tổng thống.

Trùng vào thời điểm chuyến thăm này của Thủ tướng, dư luận trong và ngoài nước sôi sục theo những diễn biến mới nhất đáng báo động về hoạt động bồi lấp, xây dựng đảo nhân tạo bất hợp pháp và quân sự hóa 7 bãi đá Trung Quốc chiếm đóng bất hợp pháp của Việt Nam từ năm 1988, 1995. Chính phủ, mà đứng đầu là Thủ tướng các quốc gia mà Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng gặp gỡ hội kiến, đều bày tỏ sự lo ngại và đồng cảm với Việt Nam, rằng mọi bất đồng đều phải giải quyết theo biện pháp hòa bình, tránh xung đột vũ trang.

Tại Không gian diễn đàn kinh tế Biển của Bồ Đào Nha hàng năm, sau khi cùng Thủ tướng nước chủ nhà cắt băng khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu: “Chúng ta không thể hợp tác kinh tế biển thành công nếu an ninh, an toàn, tự do hàng hải bị đe dọa”. Thủ tướng kêu gọi các quốc gia cùng nhau hợp tác phát triển kinh tế biển và cùng nhau giữ gìn môi trường biển và an ninh, an toàn, tự do hàng hải.

Trong cuộc hội kiến với Thủ tướng Bồ Đào Nha, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã đề nghị các cơ quan có trách nhiệm của Bồ Đào Nha tạo điều kiện cho các cơ quan chức năng của Việt Nam tìm hiểu tư liệu Bồ Đào Nha đang lưu giữ, nhất là các bản đồ mà những giáo sĩ Bồ Đào Nha và giáo sĩ nhiều nước đã họa từ thế kỷ 16 để phục vụ cho công tác chủ quyền biển đảo hiện nay của Việt Nam. Thủ tướng Bồ Đào Nha vui vẻ nhận lời.

“Được lời như cởi tấm lòng”, đề nghị của Thủ tướng đã mở ra triển vọng thuận lợi khả quan cho giới nghiên cứu. Riêng tôi, trước đó qua anh bạn là Tiến sĩ Trần Đức Anh Sơn ở Trung tâm nghiên cứu Cố đô Huế, được biết tại Thư khố quốc gia Bồ Đào Nha (Arquivo Nacionnal da Torre do Tombo) hiện lưu trữ nhiều tài liệu quý trong đó có những bức họa về Paracel/ Hoàng Sa và đã có liên lạc trước thời điểm này ít ngày với Trung tâm thư khố (tương tự như cơ quan Trung tâm Lưu trữ Quốc gia bên ta).

Rạng sáng ngày 7/6, chuyên cơ bắt vào không phận Nội Bài. Đi rạng sáng về cũng rạng sáng. Như rạng ra điều gì đó của ánh ngày!

Xuân Ba