LTS: Gần 2 năm ảnh hưởng bởi đại dịch, mọi hoạt động "đóng băng" khiến việc bám biển, cuộc sống của ngư dân khu vực miền Trung bị ảnh hưởng. Khi dịch bệnh được đẩy lùi, mọi hoạt động trở lại bình thường, biến động giá xăng một lần nữa khiến cuộc sống của ngư dân đã khó càng thêm khó. Hàng nghìn ngư dân ven biển các tỉnh Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Trị, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi... cần lắm những chính sách hỗ trợ để tiếp tục bám biển mưu sinh, thúc đẩy phát triển kinh tế biển. VietNamNet ghi nhận những câu chuyện thực tế, tâm nguyện của ngư dân và chính quyền, góp phần chung tay tháo gỡ khó khăn này.
Bài 1: Tàu 'đắp chiếu' dài ngày, ngư dân càng bám biển càng kiệt quệ
Khi khoản nợ vay đóng tàu vẫn treo trên đầu, những ngày này ngư dân khó chồng khó khi nhiên liệu liên tục tăng giá, đưa tàu ra khơi là lỗ vốn nên đành ngậm ngùi bỏ tàu "đắp chiếu" nằm bờ.
Tàu "đắp chiếu" 1,5 tháng
Đang chuẩn bị lên thúng để ra thăm tàu, anh Đỗ Đức Toàn (37 tuổi), người đàn ông có làn da rám nắng, gương mặt méo xệch vì gia tài "đắp chiếu" hơn 1,5 tháng nay và chưa biết ngày nào đưa tàu rời cảng.
Anh kể, ở xứ biển xã Tam Quang (huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam), hầu hết nhà nào cũng bám biển, xem biển là ngôi nhà thứ hai, là máu mủ của mình.
Anh Toàn bộc bạch, vì theo bố bám biển từ nhỏ, đến năm 2018, với số vốn lận lưng, anh quyết tâm vay thêm 1,2 tỷ đồng từ ngân hàng, đóng con tàu mới với số tiền 2,5 tỷ đồng để hành nghề đánh bắt cá xa bờ.
Thời gian gần đây, giá xăng dầu gần đây liên tục tăng, chi phí cho mỗi chuyến tàu ra khơi bây giờ đội lên rất nhiều, trong khi sản lượng cá vẫn vậy.
Anh nhẩm tính, mỗi lần đi biển cần 400 cây đá để ướp cá, chi phí 8 triệu đồng; 3 tấn dầu, chi phí 90 triệu, thêm chi phí ăn uống và một số khoản khác khoảng 15 triệu, sơ sơ cần gần 110 triệu.
"Giá cả và chi phí cho mỗi chuyến ra khơi tăng cao, càng đi càng lỗ nên tôi đành chấp nhận ở nhà. Còn vợ tôi cũng chỉ làm nghề may vá, không thu nhập gì nhiều nên khó càng thêm khó", anh Toàn ngao ngán.
Để tàu nằm bờ hơn 1,5 tháng, đây cũng là khoảng thời gian anh Toàn lo đến rạc người vì số nợ ngân hàng hơn 850 triệu chưa trả hết.
Vì cuộc sống vẫn tiếp diễn, người đàn ông 37 tuổi này phải sửa tạm chiếc thuyền nhỏ, đi bủa lưới kiếm cá ăn qua ngày, rồi kiếm ít ghẹ, cua trên bãi để gia đình có cái cầm cự.
Cùng cảnh ra khơi là lỗ vốn, ngư dân Trần Văn Mỹ (47 tuổi, ngụ phường Nại Hiên Đông, quận Sơn Trà, chủ tàu cá DNa 90442) cho biết, đã cho tàu nằm bờ 2 tháng nay vì giá xăng dầu tăng, lao động có tay nghề khan hiếm.
Theo ông Mỹ, kể từ khi giá xăng dầu liên tục tăng giá, mỗi chuyến đi biển 10 ngày của ông tốn thêm hơn 40 triệu đồng.
"Chuyến gần nhất tôi đi biển là khoảng 1 tuần, chi phí hết 60 triệu đồng, nhưng hải sản đánh bắt bán được chỉ hơn 20 triệu đồng, nên phải bù lỗ. Chi phí xăng dầu tăng, sản lượng đánh bắt ít, giá bán hải sản không cao nên ra khơi không có lợi nhuận, lỗ càng lỗ thêm", ông Mỹ kể.
Buồn rầu với cảnh tàu "đắp chiếu", ngư dân ngồi bờ, nhưng theo ông Mỹ, chẳng có lựa chọn nào khác nên đành phải làm vậy. "Giờ giá xăng dầu tăng cao thế này thì không ở nhà không được, vì đi biển không đủ bù chi phí bỏ ra. Không riêng tôi, đa số các tàu cá phải tạm dừng đi biển vì giá nhiên liệu tăng. Chúng tôi đành chờ đến cuối tháng 7, đầu tháng 8, nếu có cá và giá xăng dầu giảm thì mới đi biển trở lại", ông Mỹ nói.
Tàu nằm bờ gần 2 năm
Nghệ An là địa phương vốn có thế mạnh về nghề khai thác thủy hải sản xa bờ. Toàn tỉnh có 104 tàu cá (tàu vật liệu vỏ gỗ 90 tàu, vỏ thép 9 tàu, vỏ composite 5 tàu) được đóng theo chính sách hỗ trợ của Nghị định 67/CP, với tổng nguồn vốn đã giải ngân gần 860 tỷ đồng. Các tàu 67 đánh bắt bằng các nghề: Chụp, lưới rê, vây.
Một trong số ít ngư dân tiên phong đóng tàu 67 trên địa bàn là ông Phùng Bá Thu (SN 1974, trú khối 9, phường Nghi Thủy, TX Cửa Lò). Ông cho biết, năm 2017, để sở hữu con tàu sắt công suất 830 mã lực trị giá 12,3 tỷ đồng, ông đã thế chấp nhà đất và vay thêm 11,2 tỷ đồng của ngân hàng.
Hơn 30 năm bám biển, dạn dày kinh nghiệm, ông Thu tự tin với con tàu lớn, hiện đại này sẽ hiện thực hóa giấc mơ làm giàu bằng nghề biển mà cha ông gắn bó.
"Tàu lớn nên lượng nhiên liệu tiêu hao lớn, chi phí bỏ ra nhiều nhưng năng suất không là bao. Nếu như hai năm trước, mỗi chuyến ra khơi hết 180 - 200 triệu đồng tiền dầu thì năm nay phải hơn 300 triệu đồng. Ngư trường cũng cạn kiệt, năng suất không đủ trang trải chi phí, bạn tàu không có thu nhập cũng bỏ đi", ông Thu tâm sự.
Không thể bám trụ, ông Thu đành phải gửi tàu cho một ngư dân ở Ninh Thuận khai thác và được trả tiền theo thỏa thuận hằng năm. Sau hơn 5 năm đóng tàu sắt, ông Thu ôm nợ gần 8 tỷ đồng và chưa biết bao giờ trả hết.
Dẫn chúng tôi ra cảng Cửa Lò, chỉ tay vào con tàu vỏ thép mang số hiệu NA 98286 TS nằm khuất nơi góc cảng, ông Thu cho biết, "đây là tàu 67 của một ngư dân khác trên địa bàn nằm bờ gần 2 năm nay. Hiện chủ tàu đang nợ nần chồng chất...".
Ông Phùng Bá Thu cho biết, sau khi đóng tàu, năm đầu tiên ngư dân chủ yếu tập làm quen với tàu, nên chỉ hoạt động được 6 phiên biển. Áp lực nhất lại bị ngân hàng kiện vì không thể trợ nợ gốc lẫn lãi và vốn vay 300 triệu đồng/quý.
"Giá như chính sách tính đến sự cố hỏng máy, giá xăng dầu, giá cả thủy sản bấp bênh, thời tiết xấu thì chúng tôi còn đỡ. Mong muốn lớn nhất của ngư dân chúng tôi lúc này là được hỗ trợ về cơ chế chính sách để tiếp tục vươn khơi bám biển và có cơ hội trả nợ ngân hàng, kiếm sống", ông Thu chia sẻ.
Càng cố gắng bám biển càng lỗ
Ông Trần Văn Lượng (SN 1970), quê ở Quảng Ngãi, có tàu neo ở cảng Cửa Hội (Nghệ An) cho biết, hai con tàu của ông được đóng tại Nghệ An năm 2018, công suất 1.300 mã lực, trị giá thời điểm đó là 15 tỷ đồng. Từ ngày hạ thuỷ đến đầu năm nay, chưa bao giờ tàu cá của ông phải bù lỗ, hầu hết ra khơi đều có lãi từ "kho vàng dưới đáy biển", tôm, cá đầy khoang trở về bờ.
Cuối tháng Giêng, hai con tàu của ông cùng 15 thuyền viên ra biển đánh bắt cá. Sau 10 ngày trở về, mỗi con tàu ông phải bù lỗ 80 triệu đồng tiền dầu, chưa tính tiền công thuyền viên.
Mỗi ngày di chuyển trên biển, hai con tàu của ông Lượng tiêu thụ hết khoảng 2 tấn dầu. So với năm 2021, giá dầu đã tăng lên hơn 4.000 đồng/lít. Tính ra mỗi ngày, chủ tàu phải bù lỗ 8 triệu đồng. Giá dầu tăng cao ảnh hưởng rất lớn đến thu nhập của chủ tàu và các thuyền viên.
"Mùa này sứa rất nhiều nên khó đánh bắt các loại cá. Với giá dầu như hiện nay, khủng hoảng kinh tế ngư nghiệp là chắc chắn. Tôi làm nghề đã 41 năm, nhưng chưa bao giờ gặp khó khăn như vậy. So với năm 2014, giá dầu tăng 3.000 đồng/lít nhưng hồi đó cá quá nhiều, có thể bù lỗ" - ông Lượng nhớ lại.
Quốc Huy - Công Sáng
.svg){kind=icon}
