Tha tù trước hạn có điều kiện: Phòng ngừa tái phạm tội, đảm bảo quyền con người

Chế định này được quy định trong Bộ luật hình sự (BLHS) năm 2015; Nghị quyết số 01 ngày 24/4/2018 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao về hướng dẫn áp dụng Điều 66 và Điều 106 BLHS về tha tù trước thời hạn có điều kiện. 

Luật Thi hành án hình sự (THAHS) năm 2019 được Quốc hội khóa XIV thông qua tại kỳ họp thứ 7 ngày 14/6/2019 đã dành hẳn Mục 3 với 15 điều (57 – 72) để quy định về tha tù trước thời hạn có điều kiện.

Từ khi áp dụng biện pháp tha tù trước hạn có điều kiện, nhất là khi Luật THAHS năm 2019 có hiệu lực vào ngày 1/1/2020 đến nay, hàng loạt phạm nhân cải tạo tốt đã được tha tù trước thời hạn có điều kiện.

Nhiều phạm nhân cải tạo tốt được tha tù trước hạn

Cụ thể, ngày 16/12/2020 vừa qua, VKSND TP Đà Nẵng đã đề nghị TAND TP Đà Nẵng tha tù trước thời hạn có điều kiện cho 4 phạm nhân có đủ điều kiện xét, tha tù trước thời hạn theo quy định.

Trước đó, vào dịp Lễ Quốc khánh 2/9/2020 và Cách mạng tháng 8, nhiều tỉnh, thành đã công bố quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với hàng loạt phạm nhân cải tạo tốt. 

Các phạm nhân cải tạo tốt được Ban Giám thị trại tạm giam Công an tỉnh Lạng Sơn cấp giấy chứng nhận tha tù trước thời hạn có điều kiện

Ngày 27/7/2020, Hội đồng xét tha tù trước thời hạn có điều kiện đã họp xét, có sự tham gia giám sát của VKSND tỉnh Lạng Sơn và đã quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện cho 10 phạm nhân. Trong đó, có 6 phạm nhân đang cải tạo tại trại tạm giam, 4 phạm nhân đang cải tạo tại các nhà tạm giữ cấp huyện. 

Những phạm nhân được xét tha tù đợt này là những người có quá trình nỗ lực, phấn đấu trong chấp hành án, được xếp loại thi đua chấp hành án phạt tù đạt loại khá trở lên, có nơi cư trú rõ ràng. Vì vậy, việc họ được tha tù trước thời hạn có điều kiện không ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự tại địa phương. 

Ngay sau khi có quyết định tha tù trước thời hạn, ngày 11/8/2020, Ban Giám thị trại tạm giam Công an tỉnh Lạng Sơn tổ chức lễ công bố quyết định của TAND tỉnh Lạng Sơn, đồng thời cấp giấy chứng nhận tha tù trước thời hạn có điều kiện cho các phạm nhân này.

Sáng 28/8/2020, trại giam Gia Trung (tỉnh Gia Lai) công bố quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với 20 phạm nhân

Trong tháng 8 vừa qua, TAND TP Cần Thơ cũng đã mở phiên họp xét tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với 9 phạm nhân. Trên cơ sở ý kiến, đề nghị của VKSND, Hội đồng xét tha tù trước thời hạn có điều kiện (TAND TP Cần Thơ) đã quyết định xét tha tù cho 9 phạm nhân đang chấp hành án tại trại tạm giam Công an TP Cần Thơ và nhà tạm giữ Công an các quận huyện.

Ngày 22/8/2020, trại tạm giam Công an tỉnh Hà Giang đã tổ chức công bố quyết định của TAND tỉnh về tha tù trước thời hạn có điều kiện từ 10 tháng đến 5 năm đối với 4 phạm nhân tích cực cải tạo tiến bộ. Cũng trong ngày 22/8/2020, Hội đồng xét giảm án TP Hải Phòng tổ chức công bố quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện cho 10 phạm nhân.

Cụ thể hóa chính sách nhân đạo 

Việc thực hiện biện pháp tha tù trước thời hạn có điều kiện là phát huy và kế thừa truyền thống nhân đạo của dân tộc Việt Nam và cụ thể hóa chính sách hình sự khoan hồng của Đảng, Nhà nước trong xử lý, giáo dục người phạm tội.

Đây cũng là biện pháp nhằm hiện thực hóa chủ trương “giảm hình phạt tù, đề cao hiệu quả phòng ngừa và tính hướng thiện trong việc xử lý người phạm tội; xã hội hóa công tác thi hành án; từng bước hội nhập quốc tế” trong chiến lược cải cách tư pháp của Đảng và Nhà nước ta.

Biện pháp tha tù trước thời hạn có điều kiện vừa mang tính răn đe xã hội cao, đề cao tính nghiêm minh của pháp luật nhưng đồng thời tạo động lực thúc đẩy phạm nhân cải tạo tiến bộ, có cơ hội tái hòa nhập cộng đồng sớm hơn, có điều kiện tham gia học tập, lao động sản xuất nuôi sống bản thân, giúp đỡ gia đình.

Cũng chính vì thế mà Điều 63 Luật THAHS năm 2019 quy định rõ về việc lao động, học tập của người được tha tù trước thời hạn có điều kiện. Theo đó, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện mà không phải là cán bộ, công chức, viên chức nếu được tiếp tục làm việc tại cơ quan, tổ chức, đơn vị thì được hưởng tiền lương và chế độ khác phù hợp với công việc đảm nhiệm, được tính vào thời gian công tác theo quy định của pháp luật.

Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện sẽ được UBND cấp xã tạo điều kiện tìm việc làm

Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện được cơ sở giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp tiếp nhận học tập thì được hưởng quyền lợi theo quy định của pháp luật.

Ngoài hai trường hợp nêu trên, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện được UBND cấp xã tạo điều kiện tìm việc làm.

Không chỉ vậy, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện còn được đảm bảo cả quyền cư trú. Nội dung này được nêu rõ trong Điều 68 của Luật về giải quyết trường hợp người được tha tù trước thời hạn có điều kiện thay đổi nơi cư trú, nơi làm việc. Theo đó, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện được xem xét, giải quyết cho thay đổi nơi cư trú nếu bảo đảm các điều kiện theo quy định.

Ngoài ra, biện pháp tha tù trước thời hạn có điều kiện còn nâng cao trách nhiệm của cộng đồng, tổ chức xã hội, gia đình người bị kết án phạt tù trong việc phối hợp với các cơ quan nhà nước quản lý, giám sát, giáo dục người được tha tù trước thời hạn có điều kiện.

Việc này được thể hiện ở Điều 72 về trách nhiệm của gia đình người được tha tù trước thời hạn có điều kiện. Cụ thể, gia đình người được tha tù trước thời hạn có điều kiện có trách nhiệm phối hợp với UBND cấp xã, đơn vị quân đội trong việc quản lý người được tha tù trước thời hạn có điều kiện;

Gia đình của người được tha tù phải thông báo kết quả chấp hành các nghĩa vụ của người được tha tù trước thời hạn có điều kiện với UBND cấp xã, đơn vị quân đội được giao quản lý khi có yêu cầu; có mặt tại cuộc họp kiểm điểm người được tha tù trước thời hạn có điều kiện theo yêu cầu của UBND cấp xã, đơn vị quân đội được giao quản lý người đó…

Với những quy định như vậy và từ thực tế các trường hợp tha tù trước thời hạn có điều kiện vừa qua có thể khẳng định: “Đây là biện pháp có hiệu quả cao trong phòng ngừa tái phạm tội và vi phạm pháp luật; là hình thức quản lý, giáo dục có tính nhân đạo, bảo đảm được quyền con người trong điều kiện hiện nay”.

Thu Hằng